‘Juf, juf, juhuf, …’. ‘Ja Marijke, wat is er?’. ‘Duurzaam en milieu en zo, dat moet toch beginnen bij de leiders?’ ‘Uh, …J… nou, ja, jaah.’ De juf was even van haar à propos. Marijke had vast iets gelezen of gehoord of praatte haar vader of moeder na. Ze zat er ’s avonds nog eens over na te denken. Is het nu zo dat leiders met duurzaamheid moeten beginnen – en zo ja, wie is dan ‘de leider’? Of spreekt er ook uit dat je zodoende je eigen verantwoordelijkheid een beetje kunt ontlopen? Ze zou er een les aan besteden.
Niet zolang geleden hadden wij (Gerrie en Servaas) een gesprek wat hierop leek, met een accountant. ‘Die CSRD-rapportageverplichting is toch niet voor het mkb?! Ik heb gewoon bakkers en slagers als klant. Dat zijn jullie toch met me eens?’ Je voelt ’m wellicht al aankomen; dat werd toch een iets ander gesprek.
Naar leider in duurzaamheid
Bij de accountant uit bovenstaand voorbeeld resoneerde het idee om serieus met duurzaamheid aan de slag te gaan, om hierin zijn rol te pakken, nog niet zo lekker. Maar daarmee ligt er hier wel een heel wezenlijke vraag op tafel: wordt er van de accountant verwacht dat hij/zij leider wordt in duurzaamheid? De accountant heeft al een duidelijke rol bij verslaglegging, controle en/of advies. Informatie zal hoe dan ook verzameld moeten worden en bij voorkeur gebeurt dat zo praktisch mogelijk.
De administratieve organisatie is vanouds het terrein van de accountant en zijn of haar rol vloeit hier direct uit voort. De boel niet op orde hebben (of andere risico’s), kan aangemerkt worden als een significante aangelegenheid. Kortom, of de accountant het nu wil of niet, het behoort tot zijn of haar domein. Leiderschap zit simpelweg in elke functie (om het even bij werk te houden) en gaat niet over hiërarchie noch over functie. Het tonen van leiderschap is een rolopvatting.
Naar duurzaamheid in leiderschap
Duurzaam kan worden opgevat als ‘zo min mogelijk belastend’ en ‘zoveel mogelijk besparend’. Dat kan dus gaan over van alles: milieu, productieproces, de omgeving, je collega’s, etc. Wat is daarvoor nodig? En hoe incorporeer je dat in je werk? Executive search-bureau Ebbinge heeft samen met Nyenrode Business University onderzocht welke vernieuwing in leiderschap nodig is om de toekomst beter, duurzamer en inclusiever te maken. Voor leiders – maar eigenlijk voor iedereen dus – zouden daarbij zeven eigenschappen cruciaal zijn:
- zelfbewust: je hebt inzicht in zowel je tekortkomingen als je competenties; anders gezegd: je kwaliteiten en je valkuilen. Je hebt tevens inzicht in je persoonlijke missie, zodat je ook weet of deze voldoende matcht met de missie van je organisatie;
- verantwoordelijk: je toont eigenaarschap voor het geheel. Zowel voor de harde cijfers, zoals bijvoorbeeld omzet en winst, als voor de gestelde maatschappelijke en duurzame doelen.
- vooruitdenkend: de strategie omvat tevens duurzaamheidsaspecten (multi-missie). Die staan er niet los van. Een strategie geeft houvast bij de te maken keuzes. Je laat je niet leiden door de waan van de dag of (kleine) tegenslagen;
- vernieuwend: wie geen risico’s durft te nemen, verandert niets. Louter onder controle houden betekent ‘op de winkel passen’. Dat is stilstaan en stilstand is achteruitgang. Je probeert dus dingen, toont hierbij lef en gaat (soms) tegen de gangbare opvattingen in;
- verbindend: verbinden betekent dat je zowel intern als extern relaties opbouwt. Een positieve RC opbouwt, zou Covey zeggen. Dat vraagt onder andere om empathie en enthousiasme. Het gaat over ‘houding’;
- koersvast: ook als het onderaan de streep tijdelijk even wat minder oplevert, houd je vast aan de hoofdkoers;
- impactvol: je wilt als leider iets nalaten en je bent intrinsiek gemotiveerd door het doel dat je voor ogen hebt. Daarom is het ook belangrijk dat je persoonlijke missie ten minste past bij de missie van je organisatie.
Je zou er nerveus van kunnen worden. Immers, mister of misses Perfect bestaat natuurlijk niet. Maar er zo goed mogelijk invulling aan proberen te geven en er naar (blijven) streven, kan natuurlijk prima. De zeven ‘crucials’ kun je ook vrij eenvoudig samenvatten als ‘realistisch, weloverwogen en stevig (durven) staan na genomen besluiten’.
Naar de praktijk
Als je duurzaamheid wilt vertalen naar de praktijk van alledag, combineer je ‘people, planet, profit’ met ‘samen, welzijn en technologie’. Het is iets waarmee iedereen zich kan onderscheiden binnen de eigen cirkel van invloed. Maar hoe dan, vraag je je wellicht af. Het duurzaamheidsvraagstuk is – voor ondernemers – feitelijk een bedrijfskundig vraagstuk. ‘Oude modellen’ zijn nog steeds prima bruikbaar: (lean) canvas, het 7s-model, het INK-model, de Balanced Scorecard, etc. De kunst is alleen om er door een andere bril naar te kijken: meer samen in plaats van de organisatie in zijn eentje, meer kijken naar welzijn in plaats van (louter op financiële basis gewaardeerde) welvaart, meer inzetten op technologie (waar dat kan).
Het gaat om anders kijken dan tot nu toe. Meer balans aanbrengen tussen persoonlijke, sociale, ecologische en economische belangen, met als doel groei en ontwikkeling voor mens en organisatie, op korte en lange termijn. En groei dus anders leren zien dan louter in financiële zin. De beweging Rethinking Economics (de nieuwe economen) deed hier in 2008 al onderzoek naar. Een van hun conclusies: anders kijken vraagt dus ook om ander (economisch) onderwijs.
Naar de accountant
De rol van de accountant zal – plastisch gezien – niet veranderen: hij zal zich bezig blijven houden met administratie, met administratieve organisatie (AO), interne beheersingsmaatregelen (IB), risico’s en significante aangelegenheden, auditing en controle, verslaglegging, advies, etc. Bij duurzaamheid zal dat echter worden uitgebreid naar niet-financiële (f)actoren. Anders kijken dus!
Naar het verplichte PE-onderwerp van 2023
Fiscount zal dit jaar voor accountants op 12 locaties, verdeeld over het land, een korte basistraining gaan verzorgen waarbij we met een meer bedrijfskundige bril het containerbegrip duurzaamheid zullen afpellen. Daarnaast is er de mogelijkheid om korte verdiepende webinars te volgen (on demand) op tal van deelthema’s. Te denken valt aan:
Specifiek voor de agropraktijk:
- duurzaamheid in de agropraktijk
- stikstofrechten in de praktijk
Investeren en subsidies:
- duurzaam investeren
- overgang naar (gedeeltelijke) zonneweide
- duurzaamheidssubsidies
Business en accountancy
- duurzaamheid als onderdeel van je (circulaire) businessmodel
- duurzaamheid en verslaglegging
Werknemers (en softskills)
- duurzaam leidinggeven aan professionals (softskills-benadering)
- hoe bouw je aan een duurzaam team?
- werknemers duurzaam binden (fiscaal en juridisch)
- groene arbeidsvoorwaarden, hoe ziet die eruit?
Heb je zelf een suggestie voor een kort webinar? Laat het ons weten via g.vanderwal@fiscount.nl of s.vrijburg@fiscount.nl.
Leider in duurzaamheid of duurzaamheid in leiderschap? Wij denken allebei! En wat ons betreft zijn ze ook nog eens onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Meer weten over de training en de webinars? Klik hier.
Gerrie van der Wal en Servaas Vrijburg zijn beiden als directeur verbonden aan Fiscount, het kennis-, advies- en trainingscentrum voor de accountancybranche.
Wil je je als vrouw in de accountancybranche verder ontwikkelen? Met als duidelijk doel om jezelf in je eigen leiderschap te versterken? Volg dan het persoonlijk leiderschapstraject voor vrouwen in de accountancy.
Geef een antwoord