Met de beelden van boze demonstranten met gele hesjes aan, vernielingen aanrichtend bij de Arc de Triomphe, sluiten we het jaar af. Het ‘volk’ is ontevreden en roert zich in de straten, boos op de politiek. Ik vraag mij af of ze hier over 200 jaar ook een musical over maken. Aan de andere kant van het Kanaal probeert een radeloze May op een nog een beetje fatsoenlijke manier haar land los te koppelen van de EU.
Polarisatie
Het jaar 2018 zal misschien wel de geschiedenisboeken ingaan als het jaar van de grote polarisatie. Een normaal debat met uitwisseling van standpunten lijkt nauwelijks meer mogelijk; je bent voor of je bent tegen; nuance bestaat niet. Iedereen mag op social media zeggen wat hij wil, of het nu waar is of niet. Fake news wordt nieuws en nieuws wordt fake news. Feiten lijken steeds minder te tellen, de onderbuik regeert. Dit jaar werd ook de 100ste verjaardag gevierd van het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog. De grote oorlog, zoals de Engelsen en de Fransen hem noemen, die voor veel Nederlanders veel verder van ons af ligt dan de Tweede Wereldoorlog. Twee jaar geleden overleed mijn vader en vlak daarvoor stuurde hij ons nog een brief waarin hij zijn zorgen over de wereld met ons deelde. Zo liet hij de wereld niet graag aan ons achter, maar hij was niet bij machte om er nog iets aan te doen. ‘Misschien is er wel weer een oorlog voor nodig om de mensheid echt bij elkaar te brengen.’ ‘Ik blijf maar hopen dat hij geen gelijk krijgt.
Respect
De afgelopen weken probeer ik op tijd thuis te zijn, althans: op tijd voor Masterchef Australië, een schitterend kookprogramma dat dit jaar al zijn 10e seizoen kent. Voor mij als foodie natuurlijk een heerlijk programma om naar te kijken. Maar wat mij steeds weer opvalt, is dat de kandidaten die zeer divers van afkomst zijn, zoveel respect voor elkaar hebben. Bij hoogte- en dieptepunten steunt men elkaar en men heeft zeer veel respect voor elkaars keuken en cultuur. Soms zou je weleens willen dat de wereld een beetje meer Masterchef Australië was.
En zo staan we dus op de drempel van een nieuw jaar. Het jaar van de hond ronden we af en we gaan naar het jaar van het varken. Nu ben ik niet zo’n astroloog, dus ik laat de voorspellingen voor wat ze zijn. Ik kijk liever door mijn eigen nuchtere bril naar de wereld.
Accountancy 2018
De accountancymarkt kreeg aan het einde van 2018 natuurlijk een lelijke tik op de neus van de minister en raakte daarmee het initiatief op de veranderingsagenda definitief kwijt. Ik zit daar genuanceerd in. Ja, ik denk dat we als beroep te weinig hebben gedaan. We waren – en zijn – ook te weinig zichtbaar in het debat. Ik ga het nog maar een keer herhalen: waar waren de bestuurders van de grote vier? Jullie zijn onzichtbaar en kleurloos en dat past niet bij de statuur die jullie van de wet gekregen hebben. Kom nu eens uit de schaduw en heb een mening! Aan de andere kant ben ik ook van mening dat ‘de politiek’ en ook de AFM en MCA iets verwachten wat bijna onmogelijk is, namelijk het veranderen van een beroepsgroep in een heel korte tijd. Voor een echte cultuurverandering hebben we tijd nodig. We gaan het nieuwe jaar in met weer een onderzoekscommissie die van de minister zelfs de taboes moet doorbreken. Laten we als beroep de handschoen oppakken, in gesprek gaan met deze commissie, en proberen om onze eigen taboes te doorbreken.
Technologie 2018 en 2019
Eigenlijk wilde ik schrijven dat er op technologiegebied niet zoveel gebeurde. Toch was op de valreep van het jaar de aankondiging van de overname van EBPI door Visma nog wel opvallend te noemen. Het is evident dat Visma duidelijk naar Nederland kijkt als belangrijke markt naast Scandinavië. Eerder dit jaar nam het al Raet en PinkWeb over. Mijn voorspelling van eerder dit jaar – dat Visma een mogelijke overnamekandidaat zou worden voor Exact – wordt in 2019 dan misschien wel realiteit. Het tweede opvallende aan dit bericht was dat EBPI dezelfde eigenaar heeft als 216 Accountants, waarover heel recent wat mindere berichten naar buiten kwamen. Persoonlijk vind ik dat wel jammer, omdat veel accountants deze berichtgeving zullen aangrijpen om elke verandering in de eigen organisatie weer ter discussie te stellen.
Wat 2019 in ieder geval gaat brengen, zijn nog veel meer verhalen over – en voorbeelden van – kunstmatige intelligentie en robotisering. Na de cryptocurrency- en Blockchainhype zullen, denk ik, kunstmatige intelligentie en robotisering de hype worden van 2019; een hype die sneller tot wasdom zal komen dan wij denken. Soms zullen ze misschien wel voor de hand liggen. Zo is er bijvoorbeeld een Friese aannemer, die een metselrobot heeft gemaakt en daarmee op industriële wijze huizen in een fabriek bouwt. Deze kunnen vervolgens veel sneller in elkaar gezet worden dan in de traditionele bouw. Ook dat is robotisering. En in de bouw, met zijn enorme arbeidstekorten, is dat best een slimme zet. Ook in de accountancy zullen we dit gaan zien; we moeten wel, want we hebben simpelweg de handjes niet meer om onze groei te kunnen realiseren. En dus moeten we een nieuwe productiviteitsslag maken met software. Ik geloof niet dat dit gaat komen van de bestaande leveranciers; die worstelen te veel met hun legacy.
Transitie
Tot slot is het haast onvermijdelijk dat het in 2019 ook weer gaat over het de klimaatsverandering. Ook op de rand van dit jaar werd het klimaatakkoord afgerond en ook hier bleek er weer een tweedeling: je bent vóór en in de ogen van de tegenstanders een klimaatgekkie, of je bent tegen en dan negeer je de wetenschap. En dan te bedenken dat deze klimaattransitie nog maar een onderdeel is van een veel grotere transitie, namelijk die naar een meer circulaire economie. Met elkaar beginnen we te beseffen dat we niet door kunnen blijven gaan met de huidige wijze van produceren en consumeren en met het creëren van afval. Onze fossiele grondstoffen raken uitgeput en we vervuilen de aarde te veel met de negatieve gevolgen van onze consumptie. Dat moet anders, maar dat is geen makkelijk proces. Daarom is het een transitie die misschien wel dertig jaar kan duren. En daarmee kunnen we de verharde discussie ook wat beter nuanceren. We gaan niet morgen met ons allen van het gas af, daar hebben we gewoon een langere periode voor nodig. Ook rijden we niet morgen allemaal elektrisch en we hebben evenmin circulaire landbouw van de ene op de andere dag. Dus minder grote woorden (die vaak hol blijken), maar kleine concrete stappen – maar wel steeds in de goede richting. Het valt altijd tegen wat je in een enkel jaar bereikt, maar je staat versteld van wat je in drie jaar kunt bereiken. Ik geloof erg in deze nuance en ik denk ook dat het accountantsberoep een nuancerende rol kan spelen in deze discussie. Immers, wij willen feiten zien bij beweringen, wij willen een getrouw beeld geven van de werkelijkheid. Daar is veel behoefte aan in deze transitie. Laten we met elkaar onze maatschappelijke relevantie zien, door dit te bewijzen.
Kortom, 2018 was – en 2019 wordt – gewoon weer een enerverend jaar. Ik wens u en uw dierbaren een schitterend kerstfeest, mooie laatste dagen in 2018 en een gezond, gelukkig en duurzaam 2019.
Fou-Khan Tsang is voorzitter van de Raad van Bestuur van Alfa Accountants & Adviseurs. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.
Geef een reactie