Onze economie trekt aan. De groeiprognose voor onze economie ligt dit jaar boven de 2%. Tegelijkertijd is de markt rond financiering in het MKB roeriger dan ooit. Banken zijn terughoudender, nieuwe partijen treden naar voren. Stapelfinanciering is het nieuwe toverwoord. Voor de accountant lijkt dit een ‘golden opportunity’. Hij kent de cijfers van de onderneming als geen ander en heeft het vertrouwen van zowel de ondernemer als de geldverstrekkers. Stapelfinanciering betekent ook een keuze voor de juiste ingrediënten. De financieringshamburger moet wel verteerbaar zijn. FinTech wordt daarbij een onmisbaar hulpmiddel.
Nu de economie aantrekt – de prognose voor dit jaar staat volgens het CPB op 2,1% groei en De Nederlandsche Bank gaat zelfs uit van 2,3% – neemt de behoefte aan ondernemingsfinanciering ook weer toe. Van oudsher was het verstrekken van financieringen in Nederland vooral een rol van de banken. En volgens de Nederlandse Vereniging van Banken is dat nog steeds zo. Nederlandse banken hadden vorig jaar zo’n € 280 miljard aan kredieten uitstaan en 45% daarvan komt terecht bij het MKB. Maar banken zijn wel terughoudender geworden. Misschien ook wel verstandig, immers: mijn geld, uw geld, staat voor een deel op een bankrekening. Als banken geld uitlenen, willen zij dat geld ook weer terugkrijgen. Er zijn wel veel nieuwe vormen van financiering bijgekomen. Crowdfunding is zo’n nieuwe vorm. Even voor de goede orde: het woord crowdfunding staat (nog) niet in de on line Van Dale. Misschien is dat wel symptomatisch. Stapelfinanciering staat ook niet in de Van Dale. Er zijn dus kennislacunes, maar bij wie zitten die dan? Bij het grote publiek? Bij de accountant?
Nieuwe kansen voor accountants
De kerntaken van een accountant zijn heel duidelijk. Hij/zij zorgt ervoor dat de administratie in orde is, dat de jaarrekening bij de KvK terechtkomt en dat er genoeg – dus niet te veel – belasting wordt betaald! Bij een controleopdracht komt daar nog eens bij: een door de accountant als waar gepercipieerde jaarrekening bij. Het kan niemand ontgaan dat administraties grotendeels worden geautomatiseerd. Vasthouden aan de oude taken is prima, maar is dat straks nog genoeg? Kantoren doen meer met minder mensen. Werk op mbo-niveau, inboeken en dergelijke, verdampt. Wat komt daarvoor in de plaats? Dezelfde beweging die ertoe leidt dat ‘oude werkzaamheden’ indikken en verdampen, leidt er ook toe dat er nieuwe taken bij kunnen komen voor een accountant. Taken die tot voor kort nog het domein waren van de specialist, komen nu binnen het bereik van de goede accountant. Adviseren over ondernemingsfinanciering is zo’n activiteit. Daarin spelen twee belangrijke aspecten een rol: Banken gaan anders om met MKB-kredietverlening, meer geautomatiseerd, met minder mensen en op basis van standaardrapportages. Wat daarmee samenhangt, zijn geautomatiseerde tools – FinTech-oplossingen – die de processen rond kredietverlening faciliteren en vereenvoudigen. Maar iemand moet het wel snappen. En daar liggen de kansen voor de accountants. Een goede accountant kent de cijfers van een onderneming beter dan de ondernemer zelf. Werkkapitaal, financiering op korte en lange termijn, wel of niet risicodragend, een accountant zou de ins and outs ervan moeten weten. Die kennis ligt in elk geval binnen zijn handbereik. Dat betekent dat de breed gevormde MKB-accountant een prima uitgangspositie heeft om met behulp van die moderne FinTech-oplossingen nieuwe marktterreinen naar zich toe te trekken. En het zijn juist die moderne FinTech-oplossingen die ingewikkelde beslistrajecten – die tot voor kort het exclusieve domein waren van gespecialiseerde adviseurs en dienstverleners – vereenvoudigen en inkorten. In handen van professionals die de kwaliteit van de cijfers kunnen borgen en garanderen, zijn deze tools goud waard.
Stapelfinanciering, klik op de figuur voor een vergrote weergaveDe bank blijft belangrijk
Voor de ondernemer in het MKB blijft de bank een belangrijke financieringspartij. Maar banken geven zelf ook aan dat zij niet altijd meer de partij zullen zijn die de (hele) financiering voor hun rekening willen nemen. Daarom een aantal andere financieringsbronnen op een rij. Achtereenvolgens wordt er ingegaan op: de achtergestelde lening, business angels en informal investors, crowdfunding, kapitaalinbreng, ketenfinanciering, kredietunie, factoring, leasing, lening familie en vrienden, leverancierskrediet, mezzaninefinanciering en participatiemaatschappijen.
Achtergestelde lening
Een financier die een achtergestelde lening geeft, gaat ermee akkoord dat hij achtergesteld wordt bij andere schuldeisers wanneer een onderneming in de financiële problemen komt en niet meer aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen. Meestal zal degene die een achtergestelde lening verstrekt, een hogere rente vragen als vergoeding voor het extra risico dat hij loopt.
Business angels en informal investors
Zijn de financiële risico’s die met een kansrijk idee gepaard gaan groot? Dan is een ondernemer meestal aangewezen op een business angel of een informal investor die in zijn plannen gelooft en daar ook geld in wil steken. In veel gevallen betekent dit wel dat de investeerder een aandeel in het bedrijf verlangt. Bedenk daarbij dat de ondernemer zonder deze investeerder zijn plannen waarschijnlijk nooit had kunnen realiseren. Op Investormatch.nl staat meer informatie.
Crowdfunding
Een ondernemer kan ook besluiten om aan willekeurige derden te vragen of zij hem financieel willen ondersteunen door middel van een gift, een vooraankoop, een achtergestelde lening of een aandeel in het bedrijf. We hebben het dan over crowdfunding. De crowd (dat zijn de mensen die vooral op internet actief zijn) funden (zorgen voor geld) om de plannen van de ondernemer te realiseren. Bekende crowdfundingplatforms zijn: Crowdaboutnow, Collin Crowdfund, Geldvoorelkaar.nl, Horecacrowdfunding, Mobillion, Kickstarter, Oneplanetcrowd.com, Share 2 start, Symbid, We komen er wel en 4Just1.com.
Factoring/werkkapitaalfinanciering
Bij factoring besteedt de ondernemer het beheer van zijn debiteurenportefeuille uit aan een extern bedrijf: de factormaatschappij. De factormaatschappij zorgt voor de afhandeling van de debiteuren. Deze afhandeling bestaat altijd uit de incasso van de debiteuren, maar sommige factormaatschappijen verzorgen ook de facturering. Op het moment dat de factuur verzonden wordt, ontvangt de ondernemer het verkoopbedrag (onder aftrek van de factorvergoeding) op zijn bankrekening. De factormaatschappij kan per debiteur limieten afgeven waarbinnen de ondernemer mag leveren.
Kapitaalinbreng (klik op de figuur voor een vergrote weergave)Kapitaalinbreng
Financiert een ondernemer zijn bedrijf met geld dat hij of zijn mede-ondernemers ‘op de plank hebben liggen’, dan spreken we over kapitaalinbreng. Brengen alleen de bestaande ondernemers geld in, dan spreken we over kapitaalinbreng door bestaande eigenaren. Treden er nieuwe eigenaren toe die tevens geld moeten inbrengen, dan spreek je over kapitaalinbreng door nieuwe vennoten. De kapitaalinbreng kan plaatsvinden door storting als eigen vermogen of door het verstrekken van een achtergestelde lening.
Keten- of netwerkfinanciering
Keten- of netwerkfinanciering is een vorm van financiering die in opkomst is. Bij ketenfinanciering krijgt de ondernemer een betaalgarantie van zijn klant. Daarmee kan de ondernemer dan weer eenvoudiger een financiering krijgen bij andere leveranciers of een bank. Ketenfinanciering wordt al toegepast bij supermarkten en inkoopcombinaties. Een belangrijke succesfactor voor ketenfinanciering is het vlot betalen van facturen. Daardoor worden de betaaltermijnen in de totale keten verkort en hoeft er minder gebruik te worden gemaakt van andere vormen van financiering.
Kredietunie
Een kredietunie is een coöperatie van MKB-ondernemers die het geld dat zij over hebben, beschikbaar stellen aan MKB-ondernemers die geld nodig hebben. Daarbij treden de geldverstrekkende MKB-ondernemers op als coach. Kredietunies zijn meestal lokaal actief of in een bepaalde branche. Het toezicht op een kredietunie is afhankelijk van de omvang. De verwachting is dat het aantal kredietunies de komende jaren verder zal toenemen. Er zijn twee brancheverenigingen voor kredietunies, te weten: – Vereniging van Kredietunies in Nederland; – Samenwerkende Kredietunies.
Leasing
Leasing wordt vooral toegepast bij het financieren van bedrijfsmiddelen. Er zijn twee mogelijkheden als het om leasen gaat: operational lease en financial lease.
- Operational lease
Bij operational lease blijft de leasemaatschappij eigenaar van het bedrijfsmiddel. Een ondernemer krijgt het gebruiksrecht en betaalt daarvoor een vaste vergoeding. De onderhoudskosten die samenhangen met het gebruik van het bedrijfsmiddel komen ten laste van de leasemaatschappij. De dagelijkse gebruikskosten komen ten laste van de ondernemer. Na afl oop van de leaseovereenkomst is er soms de mogelijkheid om het bedrijfsmiddel tegen een eventueel vooraf overeengekomen prijs te kopen. - Financial lease
Bij financial lease wordt de leasemaatschappij juridisch eigenaar van het bedrijfsmiddel dat de ondernemer wil gebruiken. Na afl oop van de leaseovereenkomst kan de ondernemer het bedrijfsmiddel direct of tegen een symbolisch bedrag overnemen van de leasemaatschappij. De ondernemer betaalt aan de leasemaatschappij een vast bedrag aan rente en afl ossing. Alle overige kosten komen voor rekening van de ondernemer. Het grote verschil tussen operational lease en financial lease is dus het feit dat de ondernemer bij operational lease geen economisch eigenaar wordt en bij financial lease wel.
Lening familie en vrienden
Familie en vrienden zijn, wanneer zij geld over hebben, vaak bereid om een ondernemingsplan te financieren. Bedenk wel dat een lening van familie en/of vrienden een ondernemer niet ontslaat van zijn plicht om een goed ondernemingsplan op te stellen. Daarnaast zal er ook een goede en zakelijke leningovereenkomst opgesteld moeten worden. Bedenk dat als de ondernemer de lening niet kan terugbetalen, dit voor problemen kan zorgen in de relatie met familie en/of vrienden.
Leverancierskrediet
Voor de financiering van voorraden kan de ondernemer in veel gevallen gebruikmaken van leverancierskrediet. Aan een ondernemer die gebruikmaakt van leverancierskrediet, geeft de leverancier het recht om de geleverde goederen en diensten op een later moment dan de leveringsdatum te betalen. Het aantal dagen dat de ondernemer leverancierskrediet krijgt, is sterk afhankelijk van de omloopsnelheid van zijn voorraad. Maar in de regel is 90 dagen wel het maximumaantal dagen dat een leverancier krediet wil verstrekken. Vaak zal de leverancier wel een eigendomsvoorbehoud maken wanneer hij je leverancierskrediet verstrekt. Dat houdt in dat de geleverde goederen eigendom blijven van de leverancier totdat betaling heeft plaatsgevonden. Daarnaast hanteren veel leveranciers een maximumbedrag waarvoor zij krediet willen verlenen. Als een leverancier een ondernemer krediet verstrekt voor langere termijn, dan wordt daarvoor meestal een rentevergoeding berekend. Om te bepalen of er aan een ondernemer een kredietlimiet kan worden gegeven, gaan kredietverzekeraars en kredietbeoordelaars vaak uit van de cijfers die bij de KvK zijn gedeponeerd. Is een ondernemer afhankelijk van leverancierskrediet? Zorg er dan voor dat deze cijfers tijdig bij de KvK worden gedeponeerd. Zorg er ook voor dat een organisatie als Graydon of Dun & Bradstreet kan beschikken over actuele cijfers.
Mezzaninefinanciering
Een mezzaninefinanciering is een risicodragende lening. Dat betekent dat er voor deze lening geen zekerheden worden verstrekt door de ondernemer. Reden waarom in de kredietvergoeding een forse risicopremie – soms wel tot drie keer het normale tarief – wordt berekend. Daarnaast zal degene die een mezzaninefinanciering verschaft meestal bepalen dat hij in geval van verkoop een vooraf afgesproken percentage van het aandelenkapitaal krijgt tegen een eveneens vooraf afgesproken prijs. Mezzaninefinancieringen worden verstrekt door banken, informal investors of participatiemaatschappijen. De verwachting is dat ondernemers in het MKB steeds vaker een beroep zullen doen op mezzaninefinancieringen.
Participatiemaatschappijen
Wanneer de ondernemer een goed plan heeft en wil groeien of een overname wil doen en daar veel geld voor nodig heeft, kan de financiering door een participatiemaatschappij een optie zijn. De participatiemaatschappij stelt middelen ter beschikking, waardoor de ondernemer in staat is om zijn plannen relatief snel te realiseren. Na een afgesproken periode bouwt de participatiemaatschappij de (financiele) ondersteuning weer af. Meer informatie over participatiemaatschappijen treft u aan op www.nvp.nl.
Sparen
Gaat het de onderneming nu, of in de toekomst, voor de wind? De overtollige liquiditeiten kunnen dan op een bedrijfsspaarrekening worden gestort. Hierdoor is de ondernemer minder afhankelijk van de bank wanneer hij geld nodig heeft voor het doen van nieuwe investeringen of in geval van saneringen. Let er in dit geval wel op dat – wanneer het om grotere bedragen gaat of om een langere looptijd – er met de bank wordt onderhandeld over het rentepercentage dat als vergoeding wordt geboden.
Bron: Whitepaper: ‘Hoe kom ik als ondernemer aan geld?’, Jan Wietsma, www.mkbkredietcoach.nl.
Dit artikel is eerder verschenen in het maartnummer van het kwartaalblad Accountancy Vanmorgen. Voor een abonnement: klik hier
Geef een antwoord