2024 wordt het jaar van een nieuw type adviseur: de duurzaamheidconsulent (DC). Deze sparringpartner ondersteunt de onderneming en de ondernemer bij de verandering die de onderneming doormaakt richting een duurzame economie. Geholpen door de inwerkingtreding van de CSRD heeft een DC er veel werk aan om zijn mkb-klanten te ondersteunen bij compliance op dit gebied.
Een DC kan bij voorkeur heel precies werken, kan hoofd- en bijzaken goed onderscheiden en is niet bang om onbekend juridisch of economisch terrein te betreden. Doet dit profiel denken aan een bepaalde beroepsgroep? Jazeker: de mkb-accountant of administrateur.
Wat is duurzaamheid?
Eerst even terug naar de elementaire vraag: wat is duurzaamheid? Wie een kind vraagt wat duurzaamheid betekent, kan als antwoord verwachten: “dat het bos mooi groen is”. Stel dezelfde vraag aan de politiek en de beroepsverenigingen van accountants en het antwoord bestaat uit meer dan 1.000 verschillende normen die meetellen voor de duurzaamheidsrapportage (CSRD). In het maatschappelijk verkeer is er een flinke discussie gaande over wat duurzaam is of wat niet. Neem als voorbeeld het verwarmen van je huis met een pelletkachel. Positief voor het milieu, omdat er geen gas hoeft te worden verstookt, maar negatief als er bossen moeten worden gekapt om de pellets te produceren. Het is daarom bepaald niet gemakkelijk om het goede te doen.
Deze onzekerheid is wel een prachtige kans voor de accountant om klanten te helpen die door de bomen het bos niet meer zien. Wat is voor jouw klanten (mkb-ondernemers) belangrijk als het gaat om duurzaamheid? Wat kunnen zij nu doen om voorbereid te zijn op fossielvrij ondernemen? Hoe zorgen je klanten ervoor dat ze bovenaan komen te staan bij offertetrajecten waar duurzaamheid een belangrijk criterium is? Dit zijn slechts enkele van de vele vragen die een accountant DC kan en wil beantwoorden. Wil je meer antwoorden op vragen over duurzaamheid, kijk dan eens op Fiscount Duurzaamheid.
Duurzaam financieren
Duurzaamheid heeft ook een concreet effect op de bedrijfsuitoefening waar het gaat om financiering. Steeds meer pensioenfondsen stoppen met investeren in fossiele energie, in de verwachting dat de koersen van dergelijke bedrijven gaan dalen. Daarvan kun je zeggen dat dit het mkb niet raakt, maar die aanname klopt niet. Het beleid van de grote fondsen wordt namelijk doorvertaald naar de kleinere, en je ziet nu dat ook start-up investeerders en huisbanken steeds nadrukkelijker rekening houden met duurzaamheid bij hun afweging of ze een financiering willen verstrekken. Concreet gevolg hiervan is dat het bijvoorbeeld veel makkelijker is om een lening te krijgen voor zonnepanelen dan voor een nieuw dieselaggregaat. Een DC kan dus heel praktisch adviseren om het aggregaat te financieren met eigen vermogen en voor de panelen een lening op te halen.
Cascadering
Bij duurzaamheid zie je duidelijk dat er cascadering optreedt. Dit wil zeggen dat de maatregelen en effecten eerst bij de grote bedrijven en instituties zichtbaar worden, om vervolgens langzaam door te sijpelen naar het mkb. Door nu te kijken wat er ver van je bed gebeurt, sta je goed voorgesorteerd op het moment dat de mkb-ondernemer geraakt wordt.
Het belangrijkste voorbeeld is momenteel de verplichte duurzaamheidsrapportage voor grote bedrijven vanaf 2025. Stel, je bent een grote producent van matrassen en je wilt een goed cijfer hebben in je duurzaamheidsrapportage. Je kunt dan gaan werken met biologisch katoen en gerecycled materiaal, maar dat is logistiek lastig en behoorlijk kostbaar. Uit de eerste berekeningen volgt dat met name de eigen bezorgservice een zeer negatieve impact heeft. Een logische stap is dan om de bezorgservice te verkopen en deze voortaan in te huren. Op die manier wordt een mooie off balance-vervuiling gerealiseerd: de duurzaamheidsrapportage gaat met sprongen vooruit. In de CSRD staan daarom terecht maatregelen op grond waarvan de rapporterende onderneming ook verslag moet doen van de duurzaamheid van de gehele keten. Ondernemingen die onder de rapportageverplichting vallen zullen hun toeleveranciers moeten bevragen over hun duurzame score. En daar komt de DC goed van pas, want het mkb zal moeten laten zien dat voldaan wordt aan de normen die de opdrachtgever stelt.
Kracht van klein
De duurzaamheidsdiscussie gaat om grote getallen. Met ons allen moeten we de planeet redden en daarvoor zijn heel veel en ook heel grote maatregelen nodig. Logisch dus dat begonnen is met het grootbedrijf. In de slipstream daarvan hebben de grote accountants- en consultancyfirma’s grote teams uit de grond gestampt om hun klanten te helpen met hun sustainabilityverplichtingen. Die ontwikkeling zorgt er echter zeker niet voor dat dit het exclusieve domein van die grote firma’s is.
Natuurlijk, big data-analyse op basis van AI tooling is fantastisch als je zeecontainers over de hele wereld verplaatst. Maar heb je als bakker in Gouda ook zo’n tool nodig om een keuze te maken tussen een gasgestookte oven of een elektrische? Nee, daarvoor heb je je eigen lokale DC nodig. Die kan op basis van kosten en opbrengsten helpen bepalen wat de kostprijs per gebakken brood gaat worden én wijzen op de MIA-regeling voor extra fiscale aftrek. Ook kan de DC het gesprek met de bank begeleiden voor de financiering én de vraag stellen of dit niet een goed moment is om de bakkerij over te dragen aan de volgende generatie. Kortom, kennis van de onderneming en persoon van de klant is onmisbaar om goed over duurzaamheid in het mkb te kunnen adviseren.
Gewoon geld verdienen
Een effect van de oorlog in Oekraïne was een plotseling tekort aan aardgas. De economische wetten traden gelijk in werking en de energieprijzen gingen de lucht in. Dat had weer tot gevolg dat de installateurs van zonnepanelen het beste jaar in de geschiedenis hebben gehad. Nederland staat nu ineens bovenaan in Europa als het gaat om het percentage huizen met zonnepanelen. Hieruit kunnen we leren dat op het moment dat het economisch rendabel is, er heel snel geschakeld kan worden en dat er ook veel geld verdiend kan worden. Oók door het mkb-bedrijf.
Een accountant DC kan in dit proces helpen door ondernemers te stimuleren of juist af te remmen met hun plannen voor nieuwe producten en diensten, maar ook wijzen op relevante overheidsmaatregelen, zoals de mogelijkheid om nieuwe producten te laten kwalificeren voor de ISDE-subsidieregeling. Of door erop te wijzen dat het zorgvuldig omgaan met eigen personeel en zzp’ers ook meetelt voor de duurzaamheidsrapportage. Zo draagt bijvoorbeeld goede huisvesting van uitzendkrachten bij aan een goede score.
Blijven leren
De NBA heeft duurzaamheid tot een verplicht onderwerp gemaakt voor permanente educatie, waarbij de 8 uur in 2023 of 2024 kunnen worden volbracht. In mijn optiek is dat slechts het begin. Het onderwerp is zo ontzettend breed, dat je zonder problemen een fulltime studie kunt vullen over duurzaamheid in relatie tot de mkb-accountant. Dat gaat natuurlijk niet, maar ik verwacht wel dat de 8-uursverplichting zal overgaan in jaarlijks 8 uur vrijwillig. Daarbij is het aan de opleiders om het onderwerp dicht bij de praktijk te brengen en concrete toepassingen te behandelen. Dat is geen gemakkelijke opgave, omdat we allemaal het wiel nog moeten uitvinden en de praktijk zich snel blijft ontwikkelen. Het begint in ieder geval bij het formuleren van een ‘leerbehoefte’ in het portfolio.
Duurzaamheidsadvisering core business
In dit artikel heb ik betoogd dat accountants en administrateurs bij uitstek geschikt zijn om de duurzaamheidsconsultants van het Nederlandse mkb te worden. De reden daarvoor is dat ik ervan overtuigd ben dat duurzaamheidsadvisering echt tot de core business van de mkb-accountant gaat behoren. Het gaat dan om duurzaamheid als aanjager van economische verandering en de vertaalslag naar ondernemers. Die rol past de mkb-accountant als geen ander.
Mr. Sybren Christians is algemeen directeur en fiscalist bij Fiscount.
Meet weten? Volg de Cursus: Verplicht PE-onderwerp 2023/ 2024: ‘Duurzaamheid’
Geef een reactie