• Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Vaktechniek
  • Blog
  • Thema
    • AV3: ICT en Kengetallen
    • AV2: Bedrijfsoverdracht
    • Checkpoints
    • Corona
    • AV1: Lifestyle en carrière
  • Partners
  • Software
  • Opleidingen
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
  • AV Top 50
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Shop
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Accountancy Vanmorgen

  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Shop
Aanmelden nieuwsbrief
  • Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Vaktechniek
  • Blog
  • Thema
    • AV3: ICT en Kengetallen
    • AV2: Bedrijfsoverdracht
    • Checkpoints
    • Corona
    • AV1: Lifestyle en carrière
  • Partners
  • Software
  • Opleidingen
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
  • AV Top 50
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
Home » Anton Dieleman: ‘Principles based’-regelgeving lijkt complex voor accountants

Anton Dieleman: ‘Principles based’-regelgeving lijkt complex voor accountants

Accountancy, Blog

29 december 2015 door Accountancy Vanmorgen

Accountancy Vanmorgen

Sinds 1 januari 2014 is de nieuwe onafhankelijkheidsregelgeving voor accountants van toepassing. Deze is opgenomen in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (‘ViO’). Met uitzondering van een beperkt aantal specifieke bepalingen beoogt deze ViO (evenals de tot eind 2013 van kracht zijnde Nadere Voorschriften onafhankelijkheid openbaar accountants) een principles based-set aan regels te bieden. Het vaststellen van de ViO in de NBA-ledenvergadering (met een overduidelijke meerderheid) en het van kracht worden van de bepalingen per 1 januari 2014 hebben weinig stof doen opwaaien. Opmerkelijk is dat de Handreiking die de NBA heeft uitgegeven over de ViO dit wel doet (1). Ten onrechte naar mijn mening.

De Handreiking beoogt namelijk slechts de ‘principles based’-bepalingen uit te leggen en toe te passen in concrete praktijksituaties. Dat hierover zoveel discussie ontstaat, lijkt voort te vloeien uit het feit dat accountants het blijkbaar ingewikkeld vinden om de principes in concrete situaties toe te passen. Aangevuld met het feit dat de Handreiking (pijnlijk voor sommige collega’s) een streep zet door een (te) lang gekoesterd businessmodel, zo blijkt uit de reacties op de verschillende internetfora. En daar zitten – naar ik vermoed – de echte pijn en de daaruit voortvloeiende commotie! De website van Accountancy Vanmorgen refereerde er aan op 13 maart 2015, onder de veelzeggende kop ‘Nieuwe toelichting ViO, (on)bedoelde aanscherping onafhankelijkheidsregels accountants door NBA’. Het artikel (2)  meldt dat assurancecliënten non-assurancediensten – die voorheen door de controlerend accountant (dan wel zijn collega) werden uitgevoerd – nu door een ander moeten laten verrichten; dit zou kostenverhogend werken. Het artikel sluit af met het nogal robuuste verwijt dat de NBA met deze handreiking afscheid lijkt te nemen van een ‘principles based’-benadering en deze inruilt voor een ‘rules based’-benadering. In dit artikel zal ik aangeven dat die stelling onjuist is. De ViO is nog steeds ‘principles based’. Maar uiteraard moeten de principes wel worden toegesneden op concrete praktijksituaties – en dat heeft consequenties. Ik ga in dit artikel eerst in op het conceptuele kader van de ViO-bepalingen, waarbij ik me beperk tot het uitvoeren van een assuranceopdracht bij de jaarrekening in combinatie met overige dienstverlening (buiten het OOB-domein). Vervolgens verduidelijk ik die ViO-uitgangspunten aan de hand van twee voorbeelden: opstellen van een jaarrekening en het berekenen van een pensioenvoorziening in eigen beheer.

 

ViO-bepalingen

De voor dit onderwerp relevante bepalingen over samenloop van dienstverlening met een assurance-opdracht bij de jaarrekening zijn opgenomen in de artikelen 18-20 van de ViO. De voorschriften zijn als volgt (samengevat) weer te geven:

  • het is verboden dat de accountant (3) een beslissing neemt, dan wel participeert in het beslissingsproces voor zover de besluitvorming van invloed is op de jaarrekening. Materialiteit speelt hier-bij geen rol (art. 18 ViO);
  • indien de non-assurancedienst van materiële invloed is op de jaarrekening en daarbij geen sprake is van een subjectief of niet-routinematig karakter, is de dienstverlening toegestaan indien een maatregel wordt genomen (art. 19 ViO);
  • is de non-assurancedienst van materiële invloed op de jaarrekening en er is wel sprake van een subjectief of niet routinematig karakter, dan is het uitvoeren van de assurance-opdracht verboden (art. 20 ViO ). (4)

 

Met betrekking tot de besluitvorming is nog het volgende van belang. In de praktijk wordt dit aspect vaak ‘weggeredeneerd’ door te stellen dat de assurancecliënt de verantwoordelijkheid neemt voor de uitkomsten van de non-assurancedienst en de verwerking in de jaarrekening. Dit komt dan tot uiting in het ondertekenen van de relevante documenten. Formeel wordt hiermee inderdaad de verantwoordelijkheid overgenomen. Maar dat is in het kader van de ViO niet voldoende. De assurancecliënt dient ook in materiële zin verantwoordelijkheid te nemen voor de non-assurancedienst. Voorwaarde daarvoor is dat de cliënt begrijpt wat de consequenties zijn (uiteraard zonder een deskundige te hoeven zijn). Het louter laten ondertekenen is dus niet voldoende. Te meer gelet op het feit dat de cliënt de accountant juist inhuurt vanwege diens specifieke deskundigheid op het terrein van de non-assurancedienst. Die cliënt mag er daarom juist op vertrouwen dat hij de resultaten daarvan ‘zonder meer’ kan gebruiken.

 

Opstellen jaarrekening

De term ‘opstellen jaarrekening’ is in de NBA-Handreiking bewust gekozen om het onderscheid met samenstellen (waarop Standaard 4410 van toepassing is) duidelijk te maken. Het opstellen van de jaarrekening door de accountant die ook verantwoordelijk is voor de assuranceopdracht bij dezelfde jaarrekening wordt in alle gevallen aangemerkt als betrokkenheid die van materiële omvang is. Dat is logisch, omdat bij deze vorm van dienstverlening de accountant het hele assurance-object (de jaarrekening) vervaardigt. Conclusie (op basis van het conceptuele raamwerk van de ViO) is dat een dergelijke combinatie nog steeds is toegestaan, mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

a) het opstellen van de jaarrekening betreft een technisch routinematig proces op basis van een door de cliënt uitgewerkte financiële administratie. De accountant mag derhalve niet zelfstandig posten en/of toelichtingen met een subjectief of niet-routinematig karakter in de jaarrekening opnemen; en

b) er dient een maatregel getroffen te worden. De meest voor de hand liggende maatregelen zijn uiteraard het werken met gescheiden teams voor enerzijds de opdracht tot het opstellen van de jaarrekening en anderzijds de assurance-opdracht, dan wel het laten uitvoeren van een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling op de assurance-opdracht. Regelmatig zie ik discussies langskomen die suggereren dat de ViO de accountant zouden verbieden om de belastingpositie in de jaarrekening te berekenen. Dit berust echter op een onjuiste lezing en uitleg van de ViO. Als de belastingpositie (meestal een post van materiële omvang) een post van routinematige aard is, mag de accountant deze bepalen, mits een maatregel wordt getroffen. Een volstrekt andere situatie doet zich voor als de accountant bij de controle een verschil constateert in de belastingpositie en vervolgens (op basis van zijn controleberekening) de cliënt confronteert met dit verschil, waarna de cliënt de jaarrekening aanpast en daarmee zelf de verantwoordelijkheid voor die post neemt.

 

Berekening pensioenvoorziening eigen beheer

Een ander sprekend voorbeeld is het bepalen van de pensioenvoorziening in eigen beheer voor de aan de DGA toegekende pensioenrechten. Een post die met ingang van de jaarrekening 2014 de nodige aandacht krijgt, omdat de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving waardering op basis van fiscale grondslagen niet langer aanvaardbaar vinden (tenzij de jaarrekening van een kleine rechtspersoon volledig op basis van fiscale grondslagen wordt opgemaakt). Dat onderscheid (fiscale grondslagen vs. RJ-uitgangspunten) maakt een essentieel verschil uit op basis van de ViO-bepalingen. Het berekenen van de pensioenvoorziening op basis van fiscale uitgangspunten is een non-assurancedienst waarbij op geen enkele wijze sprake is van subjectiviteit of niet-routinematigheid. De (fiscale) uitgangspunten zijn zodanig vastgesteld dat, ongeacht de persoon die de berekening maakt (als de berekening door verschillende personen zou worden uitgevoerd), de uitkomsten exact gelijk zouden zijn. Een non-assurancedienst die derhalve – met een maatregel – aanvaardbaar is. Voor de non-assurancedienst waarmee de pensioenvoorziening op basis van RJ-uitgangspunten wordt berekend ligt dit volstrekt anders. Bij de volgende onderdelen is sprake van subjectiviteit/niet-routinematigheid:

  • rekenrente waarmee de pensioenverplichting wordt berekend;
  • al dan niet toepassen van zgn. leeftijdterugstelling;
  • bepalen van de voorwaardelijkheid van de indexatie van pensioenen;
  • het verwachte indexatiepercentage.

 

De verschillende invulling van deze factoren kan leiden tot significante verschillen in de hoogte van de pensioenvoorziening. Het bepalen van de pensioenvoorziening op basis van deze RJ-uitgangspunten is derhalve op basis van de ViO-bepalingen niet toegestaan in combinatie met de assurance-opdracht bij de jaarrekening.

 

Conclusies

Belangrijkste conclusie is dat het uitvoeren van een nonassurancedienst die van materiële invloed is op de jaarrekening niet is toegestaan als deze een subjectief of nietroutinematig karakter heeft. De NBA-Handreiking maakt dit expliciet duidelijk, maar de tot eind 2013 geldende NVO zouden in veel gevallen feitelijk tot eenzelfde conclusie moeten leiden. Dat de assurancecliënt hierdoor hogere kosten zou moeten maken, lijkt mij een drogreden. Want of de dienstverlening wordt verricht door de accountant die de assurance-opdracht uitvoert dan wel door een derde: beiden zullen voor hun diensten een redelijke vergoeding willen ontvangen. Dit betekent dat de NBA-Handreiking geen nadere (‘rules-based’) regels stelt aan de ViO, maar de principes uitwerkt. Voor die accountant die op de juiste wijze met ‘principles based’-regelgeving weet om te gaan, is het geen verrassing. De Handreiking geeft op een juiste wijze invulling aan de bedoeling van de ViO. Kort weergegeven: de accountant die betrokken is bij een assurance-opdracht met betrekking tot de jaarrekening moet niet met zijn handen aan die jaarrekening komen als hij daarbij (de facto!) de besluitvorming overneemt of er sprake is van dienstverlening met een subjectief of niet-routinematig karakter. Het businessmodel van het accountantskantoor is daarbij uiteraard ondergeschikt aan het belang van onafhankelijkheid.

 

 

*Anton Dieleman is directeur vaktechniek bij Mazars en voorzitter van de Subcommissie Ethiek van de NBA

  1. NBA-Handreiking 1131, Voorbeelden inzake de ViO, d.d. 30 januari 2015.
  2. Het gaat dan voornamelijk om de controle- of beoordelingsopdracht met betrekking tot de jaarrekening.
  3. Onder accountant wordt tevens begrepen de accountantseenheid en het netwerk.
  4. Art. 20 bevat in lid 1b en c nog twee beperkingen, die ik hier vanwege de leesbaarheid onbesproken laat.

Categorie: Accountancy, Blog Tags: audit, auditing, NBA, NBA-handreiking, Raad voor de Jaarverslaggeving

Tags: audit, auditing, NBA, NBA-handreiking, Raad voor de Jaarverslaggeving

Gerelateerde artikelen

23 januari 2023

Drukte houdt aan bij helpdesk NBA

9 januari 2023

EY spekt overnamekas adviestak met ruim 2 miljard

9 januari 2023

Beleggers scharen zich achter NBA-handreiking over accountant en aandeelhoudersvergadering

5 januari 2023

CIA-certificering met één examen voor RA’s en AA’s

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meest gelezen

  • Massaal bezwaar plus niet-bezwaarmakers box 3 officieel
  • Accountant zag bui al hangen bij noodlijdend VanMoof
  • Hof: VvE-reserves tellen bij berekening rechtsherstel box 3 als bank- en spaartegoeden
  • VEH na uitspraak hof: hogere belasting appartementseigenaren deugt niet

Partnercarrousel

Wat zijn de laatste btw-ontwikkelingen op het gebied van vastgoed?
Het einde van de schoenendoos?
Visma Pinkweb logo
Wat staat er in een ICT-calamiteitenplan?
De best gelezen accounting blogs van 2022 van Twinfield
Exact logo
Indicatoren – wat zijn het en wat kun je ermee?
Yuki logo 042021
Met datagedreven management het personeelstekort te lijf
Caseware nieuw aug 2022
CaseWare komt met nieuw product AUDIT+
Hoe data helpt om het personeelstekort terug te dringen
Een stap vooruit: hoe je klanten gerichter bijstaat tijdens een consolidatie 
PSD2, wat moet je ermee?
AV-Top 50 | Boekhoudsoftware met een ziel

Loket.nl de meest betrouwbare online applicatie voor HR en …  

De cloud maakt het werk van de accountant écht leuker
Oriënteert je klant zich op nieuwe software? Alarmbellen!
Het Cloud document management systeem, speciaal voor de accountancy

Klop & Partners is opgericht in het jaar 1982 als …  

Een tekort aan medewerkers, hoe los je dat op? | 5 tips
Hé accountant, hoe staat het met jouw Cybersecurity?
Meer dan 80% van de accountants heeft onvoldoende kennis van cybersecurity en NIS2-regelgeving
Sdu

GAC is leverancier van Microsoft Dynamics 365 …  

Loondoorbetaling zieke AOW’er van 13 naar 6 weken: het wat en waarom
Gijzelsoftware grijpt accountantskantoren (zo verklein je de kans op een aanval)
Uitbreiding NT Middelgroot faciliteert aanleveren van één dataset aan KvK en bank voor middelgrote ondernemingen
Hoe Rijkse Accountants & Adviseurs zichzelf en ondernemers helpt met WeFact
Uw accountantskantoor altijd alle cijfers bij de hand
Fiscount en Markus Verbeek Praehep gaan opleidingsaanbod combineren
Als accountant afscheid nemen van ‘uurtje-factuurtje’?
Deadline renseigneringsverplichting nadert: nog veel onduidelijkheid
Vier salarissoftware trends voor 2023
Hoe krijg je als controller grip op de uitdagingen van de huidige arbeidsmarktcrisis?
Ondernemers verwachten meer van hun adviseur, is ‘dropshipping’ de oplossing?
Het bespreken van je liefdesleven met collega’s. Ongewenst?
Koen Scheepers adviseur bij Credion
Ondernemer in problemen? Vijf aandachtspunten voor de accountant

Checkpoints van Fiscount en AV

Abonneer nieuwsbrief AV

Vacatures

Controleleider Audit
Flynth
Vennotabel AA/RA manager manager te Aalsmeer
Klop & Partners
Externe Accountant
Coney Minds
Supervisor Assurance – Amersfoort
CROP
Relatiebeheerder MKB
Moore MTH
Staff Assurance | WO starter- Amersfoort
CROP
Medewerker Belastingadvies
Flynth
Voorzitter en een lid Raad van Commissarissen Countus Groep B.V.
Countus Groep B.V.
Manager audit
Moore MTH
Director accountancy & advies
Baker Tilly
Senior assistant audit in Zeeland
Moore DRV
Vaktechnisch Profesional – Amersfoort
CROP
Belastingadviseur Agro
Flynth
Gevorderd Assistent Accountant
Moore MTH
Accountant Agro
Flynth
Meewerkstage Accountancy
Flynth
Senior Assistent Accountant Audit
HLB Witlox Van den Boomen
Vacature gevorderd assistent accountant
WEA Deltaland
Data-Scientist (medior)
Coney Minds
Vacature Manager Assurance
CROP
Manager Accountancy en Advies
HLB Witlox Van den Boomen
Beginnend assistent-accountant MKB duaal
Moore MTH
Junior Tax Consultant | Employer Tax Advisory Services. – Amersfoort, Arnhem, Ede, Hoofddorp of Utrecht
CROP
Senior accountant relatiebeheerder mkb in Bergen op Zoom
Moore DRV
Supervisor audit in Brabant
Moore DRV
Senior accountant relatiebeheerder mkb in Rotterdam.
Moore DRV
Belastingadviseur BTW – Venlo
Flynth
Staff Assurance- Amersfoort, Ede en Utrecht
CROP
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MTH
Ervaren Assistent-Accountant (32 – 40 uur)
Jongejan & Partners
Relatiebeheerder Accountancy & Advies | 24-40 uur per week
CROP
Assistent Accountancy en Advies
HLB Witlox
Supervisor audit in Oud-Beijerland
Moore DRV
Werkstudent accountancy MKB
Moore MTH
Beginnend Belastingadviseur (32-40 uur) – Beverwijk of Haarlem
De Hooge Waerder
Controleleider
WEA Gouda
Fiscalist (24-40 uur) – Alkmaar
De Hooge Waerder
(zelfstandig) Assistent-accountant
van de Kamp & van Gelder
Vacature accountant
WEA Deltaland
Accountant RA (Nijmegen)
Konings & Meeuwissen
Vennotabel RA external auditor te Amsterdam
Klop & Partners
Werkperiode Junior assistent accountant samenstelpraktijk
Scab
Manager audit
Moore MTH
Medewerker Facturatie
Flynth
Junior Assistent Accountant Samenstelpraktijk ( min. 24 uur per week)- Amersfoort, Ede, Hoofddorp en Utrecht
CROP
Gevorderd assistent Accountant Samenstelpraktijk (min. 24 uur per week) – Amersfoort, Ede, Hoofddorp en Utrecht
CROP
Ervaren assistent-accountants samenstelpraktijk (dit betreft meerdere vacatures)
WEA Gouda
Intern Controller/ Auditor
Gemeente Heerde
Accountant AA (Nijmegen)
Konings & Meeuwissen
ASSISTENT-ACCOUNTANT (24 – 40 uur)
Jongejan & Partners
Opdrachtmanager Accountancy & Advies
Witlox van den Boomen
Docent Accountancy (1,0 fte)
Hogeschool van Amsterdam
Tax Consultant | Employer Tax Advisory Services – Amersfoort, Arnhem, Ede, Hoofddorp of Utrecht
CROP
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MTH
Assistent Accountant Agro
Flynth
Assistent Accountant (24 – 40 uur)
Flynth
Senior Supervisor Assurance- Amersfoort, Arnhem, Hoofddorp en Utrecht
CROP
Ondernemende Belastingadviseur (32-40 uur)
Boon Accountants Belastingadviseurs/ Boon Registeraccountants
Controleleider Audit (Zwolle)
KRC Van Elderen
Adviseur Corporate Finance (32-40 uur) – Alkmaar
De Hooge Waerder
Relatiebeheerder/teamleider agro • Kesteren
WEA Deltaland
Financieel administratief medewerker
Scab
(Senior) Manager Accountancy & Advies
HLB Witlox Van den Boomen
Director accountancy & advies
Baker Tilly
Gevorderd assistent-accountant MKB
Moore MTH
Accountant manager audit in Rotterdam
Moore DRV
Senior Assistent Accountant Audit
Flynth
Senior Manager Samenstelpraktijk
RSM
(senior) Medewerker aangiftepraktijk
Scab
Officemanager
van Helder
Zelfstandig assistent accountant
CROP
Assistent Accountant Audit
HLB Witlox Van den Boomen
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MTH

Accountancy Vanmorgen (AV) is het platform voor accountants en iedereen die geïnteresseerd is in nieuws, trends, ontwikkelingen, achtergronden en wetenswaardigheden in en rond accountancy en ondernemerschap.

Accountancy Vanmorgen is een uitgave van MOCuitgevers.

 

Categorie

  • Nieuws
  • Blog
  • Partners
  • Software
  • Opleidingen
  • Vacatures
  • AV-events

Info

  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Shop
  • Algemene voorwaarden MOCuitgevers
  • Annuleringsvoorwaarden
  • Privacybeleid
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
Cookies
Om u beter van dienst te kunnen zijn, maakt Accountancy Vanmorgen gebruik van cookies. Klik op instellingen om de cookie instellingen te wijzigen.
  • Ik ga akkoord
  • Instellingen
  • Functionele cookies zijn noodzakelijk voor de werking van deze website.
  • We gebruiken Google Analytics, netjes geanonimiseerd.
  • We gebruiken de marketing cookies om gepersonaliseerde advertenties te tonen.
  • Annuleren
  • Ik ga akkoord

Instellingen