• Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Vaktechniek
  • Blog
  • Thema
    • AV3 2023: AV-Top 50
    • AV2 2023: ICT en Kengetallen
    • AV1 2023: Lifestyle en carrière
    • AV4 2022: AV-Top 50
    • AV3 2022: ICT en Kengetallen
    • AV2 2022 : Bedrijfsoverdracht
    • AV1 2022: Lifestyle en carrière
    • Checkpoints
  • Partners
  • Opleidingen
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
  • AV Top 50
    • AV-Top 50 | 2023
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Nieuwsbrief
Accountancy Vanmorgen

  • Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Vaktechniek
  • Blog
  • Thema
    • AV3 2023: AV-Top 50
    • AV2 2023: ICT en Kengetallen
    • AV1 2023: Lifestyle en carrière
    • AV4 2022: AV-Top 50
    • AV3 2022: ICT en Kengetallen
    • AV2 2022 : Bedrijfsoverdracht
    • AV1 2022: Lifestyle en carrière
    • Checkpoints
  • Partners
  • Opleidingen
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
  • AV Top 50
    • AV-Top 50 | 2023
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
Home » Anton Dieleman: ‘Principles based’-regelgeving lijkt complex voor accountants

Anton Dieleman: ‘Principles based’-regelgeving lijkt complex voor accountants

Accountancy, Blog

29 december 2015 door Accountancy Vanmorgen

Accountancy Vanmorgen

Sinds 1 januari 2014 is de nieuwe onafhankelijkheidsregelgeving voor accountants van toepassing. Deze is opgenomen in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (‘ViO’). Met uitzondering van een beperkt aantal specifieke bepalingen beoogt deze ViO (evenals de tot eind 2013 van kracht zijnde Nadere Voorschriften onafhankelijkheid openbaar accountants) een principles based-set aan regels te bieden. Het vaststellen van de ViO in de NBA-ledenvergadering (met een overduidelijke meerderheid) en het van kracht worden van de bepalingen per 1 januari 2014 hebben weinig stof doen opwaaien. Opmerkelijk is dat de Handreiking die de NBA heeft uitgegeven over de ViO dit wel doet (1). Ten onrechte naar mijn mening.

De Handreiking beoogt namelijk slechts de ‘principles based’-bepalingen uit te leggen en toe te passen in concrete praktijksituaties. Dat hierover zoveel discussie ontstaat, lijkt voort te vloeien uit het feit dat accountants het blijkbaar ingewikkeld vinden om de principes in concrete situaties toe te passen. Aangevuld met het feit dat de Handreiking (pijnlijk voor sommige collega’s) een streep zet door een (te) lang gekoesterd businessmodel, zo blijkt uit de reacties op de verschillende internetfora. En daar zitten – naar ik vermoed – de echte pijn en de daaruit voortvloeiende commotie! De website van Accountancy Vanmorgen refereerde er aan op 13 maart 2015, onder de veelzeggende kop ‘Nieuwe toelichting ViO, (on)bedoelde aanscherping onafhankelijkheidsregels accountants door NBA’. Het artikel (2)  meldt dat assurancecliënten non-assurancediensten – die voorheen door de controlerend accountant (dan wel zijn collega) werden uitgevoerd – nu door een ander moeten laten verrichten; dit zou kostenverhogend werken. Het artikel sluit af met het nogal robuuste verwijt dat de NBA met deze handreiking afscheid lijkt te nemen van een ‘principles based’-benadering en deze inruilt voor een ‘rules based’-benadering. In dit artikel zal ik aangeven dat die stelling onjuist is. De ViO is nog steeds ‘principles based’. Maar uiteraard moeten de principes wel worden toegesneden op concrete praktijksituaties – en dat heeft consequenties. Ik ga in dit artikel eerst in op het conceptuele kader van de ViO-bepalingen, waarbij ik me beperk tot het uitvoeren van een assuranceopdracht bij de jaarrekening in combinatie met overige dienstverlening (buiten het OOB-domein). Vervolgens verduidelijk ik die ViO-uitgangspunten aan de hand van twee voorbeelden: opstellen van een jaarrekening en het berekenen van een pensioenvoorziening in eigen beheer.

 

ViO-bepalingen

De voor dit onderwerp relevante bepalingen over samenloop van dienstverlening met een assurance-opdracht bij de jaarrekening zijn opgenomen in de artikelen 18-20 van de ViO. De voorschriften zijn als volgt (samengevat) weer te geven:

  • het is verboden dat de accountant (3) een beslissing neemt, dan wel participeert in het beslissingsproces voor zover de besluitvorming van invloed is op de jaarrekening. Materialiteit speelt hier-bij geen rol (art. 18 ViO);
  • indien de non-assurancedienst van materiële invloed is op de jaarrekening en daarbij geen sprake is van een subjectief of niet-routinematig karakter, is de dienstverlening toegestaan indien een maatregel wordt genomen (art. 19 ViO);
  • is de non-assurancedienst van materiële invloed op de jaarrekening en er is wel sprake van een subjectief of niet routinematig karakter, dan is het uitvoeren van de assurance-opdracht verboden (art. 20 ViO ). (4)

 

Met betrekking tot de besluitvorming is nog het volgende van belang. In de praktijk wordt dit aspect vaak ‘weggeredeneerd’ door te stellen dat de assurancecliënt de verantwoordelijkheid neemt voor de uitkomsten van de non-assurancedienst en de verwerking in de jaarrekening. Dit komt dan tot uiting in het ondertekenen van de relevante documenten. Formeel wordt hiermee inderdaad de verantwoordelijkheid overgenomen. Maar dat is in het kader van de ViO niet voldoende. De assurancecliënt dient ook in materiële zin verantwoordelijkheid te nemen voor de non-assurancedienst. Voorwaarde daarvoor is dat de cliënt begrijpt wat de consequenties zijn (uiteraard zonder een deskundige te hoeven zijn). Het louter laten ondertekenen is dus niet voldoende. Te meer gelet op het feit dat de cliënt de accountant juist inhuurt vanwege diens specifieke deskundigheid op het terrein van de non-assurancedienst. Die cliënt mag er daarom juist op vertrouwen dat hij de resultaten daarvan ‘zonder meer’ kan gebruiken.

 

Opstellen jaarrekening

De term ‘opstellen jaarrekening’ is in de NBA-Handreiking bewust gekozen om het onderscheid met samenstellen (waarop Standaard 4410 van toepassing is) duidelijk te maken. Het opstellen van de jaarrekening door de accountant die ook verantwoordelijk is voor de assuranceopdracht bij dezelfde jaarrekening wordt in alle gevallen aangemerkt als betrokkenheid die van materiële omvang is. Dat is logisch, omdat bij deze vorm van dienstverlening de accountant het hele assurance-object (de jaarrekening) vervaardigt. Conclusie (op basis van het conceptuele raamwerk van de ViO) is dat een dergelijke combinatie nog steeds is toegestaan, mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

a) het opstellen van de jaarrekening betreft een technisch routinematig proces op basis van een door de cliënt uitgewerkte financiële administratie. De accountant mag derhalve niet zelfstandig posten en/of toelichtingen met een subjectief of niet-routinematig karakter in de jaarrekening opnemen; en

b) er dient een maatregel getroffen te worden. De meest voor de hand liggende maatregelen zijn uiteraard het werken met gescheiden teams voor enerzijds de opdracht tot het opstellen van de jaarrekening en anderzijds de assurance-opdracht, dan wel het laten uitvoeren van een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling op de assurance-opdracht. Regelmatig zie ik discussies langskomen die suggereren dat de ViO de accountant zouden verbieden om de belastingpositie in de jaarrekening te berekenen. Dit berust echter op een onjuiste lezing en uitleg van de ViO. Als de belastingpositie (meestal een post van materiële omvang) een post van routinematige aard is, mag de accountant deze bepalen, mits een maatregel wordt getroffen. Een volstrekt andere situatie doet zich voor als de accountant bij de controle een verschil constateert in de belastingpositie en vervolgens (op basis van zijn controleberekening) de cliënt confronteert met dit verschil, waarna de cliënt de jaarrekening aanpast en daarmee zelf de verantwoordelijkheid voor die post neemt.

 

Berekening pensioenvoorziening eigen beheer

Een ander sprekend voorbeeld is het bepalen van de pensioenvoorziening in eigen beheer voor de aan de DGA toegekende pensioenrechten. Een post die met ingang van de jaarrekening 2014 de nodige aandacht krijgt, omdat de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving waardering op basis van fiscale grondslagen niet langer aanvaardbaar vinden (tenzij de jaarrekening van een kleine rechtspersoon volledig op basis van fiscale grondslagen wordt opgemaakt). Dat onderscheid (fiscale grondslagen vs. RJ-uitgangspunten) maakt een essentieel verschil uit op basis van de ViO-bepalingen. Het berekenen van de pensioenvoorziening op basis van fiscale uitgangspunten is een non-assurancedienst waarbij op geen enkele wijze sprake is van subjectiviteit of niet-routinematigheid. De (fiscale) uitgangspunten zijn zodanig vastgesteld dat, ongeacht de persoon die de berekening maakt (als de berekening door verschillende personen zou worden uitgevoerd), de uitkomsten exact gelijk zouden zijn. Een non-assurancedienst die derhalve – met een maatregel – aanvaardbaar is. Voor de non-assurancedienst waarmee de pensioenvoorziening op basis van RJ-uitgangspunten wordt berekend ligt dit volstrekt anders. Bij de volgende onderdelen is sprake van subjectiviteit/niet-routinematigheid:

  • rekenrente waarmee de pensioenverplichting wordt berekend;
  • al dan niet toepassen van zgn. leeftijdterugstelling;
  • bepalen van de voorwaardelijkheid van de indexatie van pensioenen;
  • het verwachte indexatiepercentage.

 

De verschillende invulling van deze factoren kan leiden tot significante verschillen in de hoogte van de pensioenvoorziening. Het bepalen van de pensioenvoorziening op basis van deze RJ-uitgangspunten is derhalve op basis van de ViO-bepalingen niet toegestaan in combinatie met de assurance-opdracht bij de jaarrekening.

 

Conclusies

Belangrijkste conclusie is dat het uitvoeren van een nonassurancedienst die van materiële invloed is op de jaarrekening niet is toegestaan als deze een subjectief of nietroutinematig karakter heeft. De NBA-Handreiking maakt dit expliciet duidelijk, maar de tot eind 2013 geldende NVO zouden in veel gevallen feitelijk tot eenzelfde conclusie moeten leiden. Dat de assurancecliënt hierdoor hogere kosten zou moeten maken, lijkt mij een drogreden. Want of de dienstverlening wordt verricht door de accountant die de assurance-opdracht uitvoert dan wel door een derde: beiden zullen voor hun diensten een redelijke vergoeding willen ontvangen. Dit betekent dat de NBA-Handreiking geen nadere (‘rules-based’) regels stelt aan de ViO, maar de principes uitwerkt. Voor die accountant die op de juiste wijze met ‘principles based’-regelgeving weet om te gaan, is het geen verrassing. De Handreiking geeft op een juiste wijze invulling aan de bedoeling van de ViO. Kort weergegeven: de accountant die betrokken is bij een assurance-opdracht met betrekking tot de jaarrekening moet niet met zijn handen aan die jaarrekening komen als hij daarbij (de facto!) de besluitvorming overneemt of er sprake is van dienstverlening met een subjectief of niet-routinematig karakter. Het businessmodel van het accountantskantoor is daarbij uiteraard ondergeschikt aan het belang van onafhankelijkheid.

 

 

*Anton Dieleman is directeur vaktechniek bij Mazars en voorzitter van de Subcommissie Ethiek van de NBA

  1. NBA-Handreiking 1131, Voorbeelden inzake de ViO, d.d. 30 januari 2015.
  2. Het gaat dan voornamelijk om de controle- of beoordelingsopdracht met betrekking tot de jaarrekening.
  3. Onder accountant wordt tevens begrepen de accountantseenheid en het netwerk.
  4. Art. 20 bevat in lid 1b en c nog twee beperkingen, die ik hier vanwege de leesbaarheid onbesproken laat.

Categorie: Accountancy, Blog Tags: audit, auditing, NBA, NBA-handreiking, Raad voor de Jaarverslaggeving

Tags: audit, auditing, NBA, NBA-handreiking, Raad voor de Jaarverslaggeving

Gerelateerde artikelen

30 november 2023

NBA, Novaa en SRA publiceren naslagwerk MKB-accountancy

29 november 2023

NBA benoemt Grecor de Vries als directeur operations

27 november 2023

NBA wil meer eenduidigheid in conceptstandaard duurzaamheidsassurance

24 november 2023

Ook NBA kritisch op nieuwe wet tegen schijnzelfstandigheid

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Kennispartner

Wwft … geldt voor ons kantoor ook een onafhankelijke audit?

Partnercarrousel

AV-Top 50 | Groeien met Integrated Accounting
De duurzame audit: waar moet je op letten als accountant?
Wil de echte ZZP-er opstaan? Een analyse van de eerste 100 commentaren op het ZZP-wetsvoorstel.
De twaalf veranderkrachten in de accountancy
Freddy Hoffman: “De droom van de klant waarmaken? Daar doe je het voor”
Verzuim voorkomen en verminderen: Sazas zet verzuimtrends 2024 op een rij
“Het is lastig om te doen wat de wetgever van ons vraagt”
Hoe bereid je je als accountant voor op een toezichthouder van de WWFT?
Maximaal profiteren van Microsoft 365? Zo doe je dat in 6 stappen met Power BI
AV-Top 50 | Een nieuw boekhoud- pakket kiezen: dit zijn de aandachtspunten
MKB Brandstof en Exact vereenvoudigen administratie met e-facturen
PinkWeb
Maak van je medewerker de sterkste schakel
Minimumuurloon 2024: in de praktijk
Efficiënter samenwerken met klanten: wat is daarvoor nodig?
AV-Top 50 | “Gemak en inzicht zijn de sleutelwoorden voor SB+”
AV-Top 50 |“Zie duurzaamheid als advieskans”
Wwft … geldt voor ons kantoor ook een onafhankelijke audit?
AI: moet de salarisprofessional vrezen voor zijn baan?
Zeven tips om alles uit SharePoint te halen
AV-Top 50 | Succesvol bemiddelen bij claims

Contentmarketing voor de financiële sector Zorg voor …  

Verken de intrigerende wereld van accountancy: een intiem gesprek met Financial Boardroom Amsterdam
Fiscount en Markus Verbeek Praehep gaan opleidingsaanbod combineren
AV-Top 50 | Accountant krijgt meer grip op klantendossiers
Acuity, Hix en Like-IT maken samen het werkproces van accountants eenvoudiger 
Voldoet uw organisatie aan de nieuwe Wet Bescherming Klokkenluiders?
Ga niet in de fout in de cloud
Lessons learned: AI naar de accountancysector brengen
Koen Scheepers adviseur bij Credion
Deze vijf innovaties worden de komende jaren het belangrijkst voor bedrijven
Effectieve capaciteitsplanning: waarom je achterblijft als je dit negeert 

GAC is leverancier van Microsoft Dynamics 365 …  

“Veel organisaties onderschatten de omvang van de CSRD. Dat is zorgelijk”
Teams Bellen biedt Vermetten een veilige en schaalbare bereikbaarheids-oplossing
Hix realiseert koppeling met Qwoater
Aandachtspunten bij het herstructureren van (corona)schulden
Nieuwe generatie accountants steeds vaker vrouw

Meest gelezen

  • Oordeel over berekening uitkering arbeidsongeschikte accountant heeft mogelijk grotere gevolgen 43.5k weergaven
  • AV-Top 50 | Sterke omzetgroei Top 50 16.7k weergaven
  • Problematische schuldensituatie en kwijtschelding door de Belastingdienst 9k weergaven
  • “Pensioenverhogingen mooi resultaat van het nieuwe pensioenstelsel” 6.6k weergaven
  • Accountant VBA vrijuit in zaak rond failliet betonbedrijf 5.5k weergaven

Checkpoints van Fiscount en AV

Abonneer nieuwsbrief AV

Vacatures

Belastingadviseur
Moore MKW
Controleleider – Rotterdam/ Harderwijk
Lentink De Jonge
Fiscalist bij RSM Utrecht
Jobs in Finance
Accountant relatie beheerder mkb in Sliedrecht
Moore DRV
Fiscalist bij RSM – Utrecht
Jobs in Finance
Assistent-Accountant Samenstelpraktijk (24-40 uur) – Alkmaar
De Hooge Waerder
Senior Assistent Accountant Controlepraktijk Non-Profit
Schuiteman
Ervaren Audit assistent
Jobs in Finance
Assistent Accountant – Harderwijk
Schuiteman
Externe accountant -‘s-Hertogenbosch
Flynth
(Gevorderd) Assistent Accountant – Amsterdam
Vallei Accountants & Adviseurs
Junior Assistent Accountant Auditpraktijk
Schuiteman
Junior assistent accountant
Jobs in Finance
Account AA (teamleider)
Flantüa
Relatiebeheerder – Accountant
Moore MKW
Junior manager audit- Utrecht
Flynth
Medior/Senior Product Specialist Samenstellen
Caseware
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MKW
Relatiebeheerder- Goes, Gouda, Rotterdam
Visser & Visser
Business controller
DRU Industriepark en
Junior Finance IT Consultant (Exact Online)
Schuiteman
Accountant bij van der Lely
Jobs in Finance
Junior administratief medewerker  – Nieuwegein, 32-40 uur
van Helder
Beginnend assistent accountant MKB duaal
Moore MKW
Gevorderd assistent accountant audit Zoetermeer
Flynth
Boekhouder (m/v/x) voor 32 uur per week
Gelders Genootschap
Financieel businesspartner
MKBTR
Vacature Controller (HBO)
Moni
IT-auditor
Schuiteman
Gevorderd Assistent Accountant
Flantúa
Controleleider audit – Goes
Flynth
Werkstudent accountancy audit
Moore MKW
Gevorderd Assistent Accountant
Jobs in Finance
Accountant relatiebeheerder mkb in Rotterdam
Moore DRV
Manager audit
Moore MKW
Accountant/Bookkeeper (Part-Time)
Jobs in Finance
Assistent-Accountant (zelfstandig)
KRC Van Elderen
Gevorderd assistent accountant
Flynth
Senior assistent accountant mkb in Nuenen
Moore DRV
Controleleider – Gouda
Lansigt
Fiscalist / Belastingadviseur (32-40 uur per week)
Jongejan & Partners
Registeraccountant jaarrekening
Jobs in Finance
Assistent-Accountant (gevorderd) / aankomend adviseur mkb
KRC Van Elderen
Assistent Accountant Samenstel Alphen aan den Rijn
Lansigt
Senior Assistent Accountant
Schuiteman
Manager accountancy & advies – Harderwijk
Lentink De Jonge
Aangiftemedewerker in Naaldwijk
Financieel Medewerker
Vallei Accountants & Adviseurs

Accountancy Vanmorgen (AV) is het platform voor accountants en iedereen die geïnteresseerd is in nieuws, trends, ontwikkelingen, achtergronden en wetenswaardigheden in en rond accountancy en ondernemerschap.

Accountancy Vanmorgen is een uitgave van MOCuitgevers.

 

Categorie

  • Nieuws
  • Blog
  • Partners
  • Opleidingen
  • Vacatures
  • AV-events

Info

  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Shop
  • Algemene voorwaarden MOCuitgevers
  • Annuleringsvoorwaarden
  • Privacybeleid
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
Cookies
Om u beter van dienst te kunnen zijn, maakt Accountancy Vanmorgen gebruik van cookies. Klik op instellingen om de cookie instellingen te wijzigen.
  • Ik ga akkoord
  • Instellingen
  • Functionele cookies zijn noodzakelijk voor de werking van deze website.
  • We gebruiken Google Analytics, netjes geanonimiseerd.
  • We gebruiken de marketing cookies om gepersonaliseerde advertenties te tonen.
  • Annuleren
  • Ik ga akkoord

Instellingen