Het risico op een chaotisch vertrek van de Britten uit de EU is toegenomen nu het Britse Lagerhuis tegen de overeenkomst heeft gestemd die premier Theresa May heeft gesloten met de Europese Unie. Maar ook de kansen op een uit- of afstel van Brexit zijn gegroeid. Een samenvatting met verschillende scenario’s.
Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker zegt het stemresultaat ‘met spijt’ te hebben vastgesteld. ‘Aan Europese zijde gaan wij door met het ratificatieproces van het terugtrekkingsakkoord’, verklaart hij, ‘dat de enige manier biedt om een ordelijk vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU te verzekeren.’ Brussel heeft Londen eerder al laten weten dat heronderhandelen van de Brexit-deal er niet in zit. Welke mogelijkheden resten nu Mays akkoord met een verpletterende meerderheid is weggestemd? Disclaimer: hogelijk speculatief, want net als de meeste Britten tasten Brussel en EU-ambtenaren in het duister over een Brexitscenario in het Britse parlement nog op een meerderheid kan rekenen.
Alsnog zachte landing
Volgens de overeenkomst die May heeft gesloten met de Europese Unie blijft het Verenigd Koninkrijk voorlopig onderdeel van de douane-unie. Dit betekent dat het vrije verkeer van goederen van kracht blijft, maar houdt tevens een aftocht van de Britten uit de interne Europese markt in. Nu de huidige overeenkomst is weggestemd, zou de premier in theorie richting een zachtere Brexit kunnen opschuiven. Brussel heeft evenwel Londen eerder al laten weten dat heronderhandelen van de Brexit-deal er niet in zit. Als May voorstelt dat het VK zowel lid blijft van de douane-unie als de interne Europese markt (het Noorse model), kan ze een parlementaire meerderheid krijgen als parlementsleden van de oppositie zich achter haar scharen. Hiermee zou ook het probleem van de Ierse grens worden opgelost. Felle Brexiteers binnen de conservatieve partij zien dit overigens niet zitten.
Respijt voor Brexit
Misschien zal May, gezien die tijdsdruk, aansturen op het opschuiven van de Brexit-datum (nu 29 maart 2019). Dit scenario wordt steeds waarschijnlijker. De 27 overblijvende EU-landen staan hier voor open. Opnieuw: een deel van de Conservatieve parlementariërs en Brexitstemmers zal dit niet pikken. De vraag is ook of de EU akkoord gaat met uitstel, als van tevoren niet zeer duidelijk is wat het doel daarvan is en wat de nieuwe Brexit-datum wordt. Premier Mark Rutte liet al weten dat de Britse regering respijt kan krijgen om alsnog een Brexit-deal door het parlement te loodsen, ‘maar dan moeten ze wel weten hoe ze het dan willen oplossen.’
Nieuw referendum
In haar speech na de stemming over het akkoord heeft May opnieuw aangegeven: geen tweede referendum. Vermoedelijk zou ze daarvoor ook niet voldoende steun krijgen in het Lagerhuis. In het onwaarschijnlijke geval dat er een nieuw referendum komt, zal Brussel waarschijnlijk coöperatief zijn, in de hoop dat er een uitslag komt waardoor de Britten bij de EU blijven.
Nieuwe verkiezingen
Meteen na de nederlaag van May in het parlement kondigde Labour-oppositieleider Jeremy Corbyn een motie van wantrouwen aan tegen de regering May. Die haalde het woensdagavond niet tijdens een stemming in het Lagerhuis. Met de val van de regering May zou Labour een kans gekregen hebben om een eigen stempel op de Brexit drukken, maar dat is vooralsnog mislukt. Nieuwe verkiezingen zijn (vooralsnog) van de baan.
No deal-Brexit
Het op het Europese continent meest gevreesde en ontwrichtende scenario is dat het VK op 29 maart uit de unie stapt zonder afspraken over de toekomstige relatie. Allerlei handelsakkoorden van de EU waar het VK nu nog van profiteert gelden dan in één klap niet meer, onder andere over douane, voedselnormen, luchtvaart, veiligheid, logistiek, transport en distributie. Dit kan voor enorm oponthoud aan beide zijden van de grenzen zorgen. Harde Brexiteers zien de Wereldhandelsorganisatie (WTO) als een prima alternatief voor de Europese Unie bij een Brexit zonder akkoord.
Afblazen
Als bovengenoemde opties onhaalbaar blijken, rest nog een laatste mogelijkheid: de Brexit afblazen. Zelf suggereerde May eerder deze week dat dan No Brexit waarschijnlijker is dan een No Deal-Brexit. Het Europese Hof van Justitie oordeelde eerder dat het Verenigd Koninkrijk eenzijdig mag besluiten om de Brexit-procedure stop te zetten. Met andere woorden: herroeping van Artikel 50 van het Europese Verdrag over uittreding van een lidstaat. Tegelijk met herroeping van dit artikel zou May een nieuw referendum kunnen uitschrijven. Daarmee is zowel het Verenigd Koninkrijk als de EU terug bij af en kopen de Britten tijd. May heeft evenwel woensdag tijdens het vragenuurtje in het Lagerhuis benadrukt dat ze nog steeds uit is op een Brexitdeal met de EU. Van het intrekken van artikel 50 wil ze absoluut niks weten, zei ze. Ook een No Deal ziet ze niet zitten. ‘De opvatting van de regering is dat we de Europese Unie op 29 maart verlaten.’
Geef een reactie