In artikel 3 van die richtlijn is de verplichting voor EU-lidstaten opgenomen een waarborgfonds in te stellen waarop werknemers zich kunnen beroepen als hun werkgever vanwege insolventie niet aan zijn betalingsverplichtingen ten opzichte van de werknemers kan voldoen. Nederland regelt dit in de artikelen 61 t/m 68 WW. Als sprake is van faillissement – surseance van betaling – een wettelijke schuldsaneringsregeling of een andere blijvende toestand waarin de werkgever heeft opgehouden te betalen, kan een beroep op deze bepalingen gedaan worden. Onder andere niet betaalde pensioenpremies (werkgevers- en werknemersdeel over maximaal één jaar) komen voor overname door het UWV in aanmerking, onder voorwaarde dat de werknemer financieel nadeel lijdt.
Bpf Schoonmaak
In een recente procedure bij Rechtbank Amsterdam (17 oktober 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:6397) deed Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf (verder Bpf Schoonmaak) ook een beroep op deze bepaling, na het faillissement van een aangesloten werkgever. Het UWV heeft Bpf Schoonmaak niet ontvankelijk verklaard. Bpf Schoonmaak heeft beroep ingesteld bij de rechtbank. De rechtbank verklaart het beroep van Bpf Schoonmaak ongegrond.
Geen eigen vorderingsrecht o.g.v. de WW
De WW regelt wie recht heeft op een uitkering op grond van de artikelen 61–68. Dat is de werknemer of nagelaten betrekkingen. Het pensioenfonds heeft volgens de rechtbank wel een eigen vorderingsrecht op de werkgever, maar dat vloeit niet voor uit de WW. De niet betaalde pensioenpremies kan de werkgever langs civielrechtelijke weg vorderen van de failliete werkgever.
Geen belanghebbende
De rechtbank is daarnaast ook van oordeel dat Bpf Schoonmaak geen belanghebbende is in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Een belanghebbende op grond van die wet is degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken. Bpf Schoonmaak heeft geen eigen en rechtstreeks belang bij een verzoek tot overname van betaling van de pensioenpremies door het UWV. Om die reden is het pensioenfonds geen belanghebbende.
Het pensioenfonds wordt ook geen belanghebbende doordat zij algemene of collectieve belangen behartigt. Dat vloeit niet voort uit de statuten van Bpf Schoonmaak.
Zaakwaarneming
Tot slot laat de rechtbank zich uit over de vraag of er sprake is van zaakwaarneming door het pensioenfonds. Volgens Bpf Schoonmaak wordt op deze grond alsnog het belang van de werknemer bij premieovername behartigd. Dit kunnen zij zelf niet volgens Bpf Schoonmaak onder andere vanwege een taalbarrière.
Zaakwaarneming is civielrechtelijk geregeld in artikel 6:198 BW. De Hoge Raad (15 juni 2018, ECLI:NL:HR:2018:913) heeft echter geoordeeld dat in uitzonderlijke gevallen ook in bestuursrechtelijke gedingen, zoals het onderhavige, zaakwaarneming zich kan voordoen. Daarvoor moet de zaakwaarnemer stellen en aannemelijk maken dat de belanghebbende (tijdelijk) niet zelf in rechte kan optreden en redelijkerwijs ook geen vertegenwoordiger heeft kunnen aanwijzen. Bpf Schoonmaak heeft dit niet kunnen aantonen. Dat sprake is van een taalbarrière waardoor de werknemers ‘doenvermogen’ missen, is niet voldoende (objectief) aangetoond.
Conclusie
Als een werkgever door een situatie van faillissement de pensioenpremies niet heeft betaald, hebben de betrokken werknemers op grond van de WW de mogelijkheid deze neer te leggen bij het UWV. De periode kan niet langer zijn dan één jaar en de werknemer moet financieel nadeel lijden door het niet afdragen van de pensioenpremies. Dit recht komt niet aan de pensioenuitvoerder toe. Het is dus belangrijk dat werknemers bij een faillissement over dit recht geïnformeerd worden en tijdig in actie komen.
Linda Evers is advocaat bij Gommer & Partners.
Deze bijdrage is eerder gepubliceerd op Pensioen Vanmorgen. Met Pensioen Vanmorgen onderbouw je jouw pensioenkennis. Je volgt relevante ontwikkelingen en krijgt nieuwe inzichten door zowel korte als beschouwelijke artikelen. Abonneer je op Pensioen Vanmorgen en ontvang alle ins en outs over pensioenen voor een goed onderbouwd pensioenadvies.
Geef een reactie