Accountants zijn doorgaans nogal grijze mensen. Ook de voorzittersverkiezing van de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) veroorzaakt meestal geen enkele rimpeling. Het zittende bestuur draagt een keurige meneer voor die zijn sporen heeft verdiend bij de Big Four, de vier grootste accountantskantoren. De leden applaudisseren braaf voor de uitstekende kandidaat en de nieuwe voorzitter mag aan het werk. Dit keer loopt het anders.
Nadat het NBA-bestuur een ‘usual suspect’ van Deloitte naar voren schoof – de voormalige baas van de accountantstak – stelde de voorzitter van Novak (de branchevereniging van MKB-accountants), Marco Moling zich kandidaat. Op zich niet vreemd, want de B4-kantoren vertegenwoordigen slechts tien procent van alle NBA-leden. Een derde van de NBA-leden is MKB-accountant. En de helft van het ledenbestand van de NBA zijn de zogeheten accountants in business, mensen met een accountantsopleiding, maar nu actief in een financiele functie binnen een bedrijf bijvoorbeeld. Het monopolie van de B4 om altijd de voorzitter te leveren, is dus helemaal niet zo vanzelfsprekend. Oorlog tussen grote en kleine kantoren, kopten sommige kranten. Dat is wellicht wat overdreven maar het mediabeeld van David die het tegen Goliath opneemt, is natuurlijk begrijpelijk.
Steinhoff
De voorzittersverkiezing kreeg vorige week opeens een volledig nieuwe wending. Het Zuid-Afrikaanse meubelconcert Steinhoff kwam in de problemen vanwege boekhoudfouten en mogelijke fraude. De beleggers in Steinhoff zagen 12 miljard euro aan aandeelwaarde verdampen. Natuurlijk kwam al snel de vraag naar voren of de externe accountant wel goed had opgelet. Met als pikant detail dat de externe accountant van Steinhoff sinds anderhalf jaar niet meer in Zuid-Afrika is gevestigd maar gewoon aan de Amsterdamse Zuidas. En dat terwijl Steinhoff in Nederland niet meer heeft dan een postbus waarin het statutaire hoofdkantoor is ondergebracht. Het doe je dat dan met de accountantscontrole wanneer het feitelijke hoofdkantoor en de hele werkorganisatie op 10.000 kilometer afstand is gevestigd?!
Deloitte Nederland
Tot schrik van de NBA was de voorgedragen voorzitterskandidaat business leader audit in de afgelopen jaren en daarmee ook eindverantwoordelijk voor de acceptatie van Steinhoff als controleclient en de kwaliteit van de accountantscontrole in deze periode. De door een partner van Deloitte Nederland afgetekende accountantsverklaring over 2016 is inmiddels ingetrokken, hetgeen een uitzonderlijke maatregel is. Zelfs als Deloitte Nederland niets te verwijten valt, zal dit dossier nog lange tijd voor veel hoofdpijn zorgen. Advocaten over de hele wereld bekijken of er voor de gedupeerde beleggers ook iets bij Deloitte te halen valt. Toezichthouders in Amsterdam, Berlijn en Kaapstad zullen onderzoeken of de accountant wel goed zijn werk heeft gedaan. Journalisten zullen diepgravend onderzoek doen. In Zuid-Afrika wordt al gesproken over het grootste boekhoudschandaal in de geschiedenis, ook omdat veel pensioenfondsen in dit land belegden in Steinhoff en nu forse schade hebben opgelopen.
Naïef
De NBA probeert te doen alsof er niets aan de hand is. De voorgedragen kandidaat wordt vooralsnog dinsdag gewoon in stemming gebracht. Zijn kandidatuur staat volledig los van het explosieve Steinhoff-dossier, aldus de NBA. Dat is natuurlijk tamelijk naïef. De belangrijkste troef van de Deloitte-kandidaat is dat hij de afgelopen vijf jaar de kwaliteit van de auditpraktijk op een hoger plan heeft getrokken. Ook de NBA noemt dat dé reden waarom hij een uitstekende voorzitter zou zijn. Mocht blijken dat er toch flinke steken zijn gevallen in de controle van de Zuid-Afrikaanse meubelgigant dan komt dat huzarenstukje in een ander daglicht te staan. Zelf zal de Deloitte-kandidaat niets willen (en kunnen) zeggen over dit dossier, alleen al omdat de advocaten van Deloitte Nederland ongetwijfeld een volledig spreekverbod hebben afgedwongen. Daarom moeten de leden van de NBA nu zelf beslissen of ze het risico aandurven om met een voorzitter in zee te gaan die in Haagse termen mogelijk als ‘aangeschoten wild’ kan worden getypeerd en in ieder geval nog heel veel vragen onbeantwoord laat.
Glans
De onberispelijke kandidaat die de NBA dacht te kunnen presenteren, heeft sinds vorige week hoe dan ook aan glans verloren. Het is de vraag of een beroepsorganisatie die streeft naar het herstel van maatschappelijk vertrouwen er nu wel zo slim aan doet om vast te houden aan een onzeker avontuur, waar nog vele lijken uit de kast kunnen komen vallen. De saaie algemene ledenvergadering die de NBA voor 19 december in gedachten had, zal in ieder geval een volledig andere invulling krijgen.
Jan-Willem Wits
Geef een antwoord