De verplichte samenstellingsverklaring die notarissen moeten inleveren bij de kwartaalcijfers, wordt afgeschaft. Dat zegt het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de instantie die toezicht houdt op het notariswezen. Het BFT had de verplichting in september al opgeschort na twee rechterlijke uitspraken die oordeelden dat de plicht onvoldoende wettelijke basis heeft. De samenstellingsverklaring was in notariskringen al jaren onderwerp van kritiek.
Voor notarissen geldt sinds 2014 de plicht om kwartaalcijfers aan te leveren, voorzien van een samenstellingsverklaring. Onderdeel van de regelgeving is een ontheffingsmogelijkheid, maar ontheffingen werden bijna niet verleend. Dat kwam het BFT op veel kritiek te staan, onder meer van notarisvereniging KNB. Bovendien stelde de rechtbank Amsterdam dat het artikel van de Regeling op het notarisambt (Rna) waarin de verplichting wordt genoemd, wettelijke basis mist.
Ook Justitie wil af van plicht
Het BFT heeft onlangs overlegd met het ministerie van Justitie. Daarbij heeft de toezichthouder aangegeven dat “het wenselijk zou zijn wanneer de algemene verplichting tot het overleggen van een samenstellingsverklaring bij de kwartaalcijfers wordt afgeschaft”. Volgens het BFT is het ministerie dezelfde mening toegedaan. “Hiermee wordt een aanzienlijke administratieve lastenverlichting voor het notariaat bereikt.” Het doel van de samenstellingsverklaring was het verkrijgen van integere cijfers, geeft het BFT aan. “Daarnaast werd verwacht dat hiermee meer bewustheid bij de notarissen werd gecreëerd rondom de noodzaak van een juiste en volledige financiële administratie. De integere cijfers zijn nodig om tijdig tekorten op de derdenrekening te kunnen signaleren en tevens snel te kunnen onderkennen, wanneer een kantoor in een financieel kwetsbare situatie zit.”Het doel lijkt voor een deel bereikt, geeft de toezichthouder aan. “Er zijn minder situaties geweest, waarbij de ingediende kwartaalcijfers aperte onjuistheden bevatten, die maakten dat er onterechte toezichtsancties werden opgestart. Denk dan bijvoorbeeld aan controles bij kantoren, die op basis van de ingediende cijfers een hoog risico leken te vormen of een aanzienlijk tekort op de derdenrekening leken te hebben, terwijl bij controle bleek dat de financiële cijfers niet overeenkwamen met de werkelijke, meer positieve cijfers.”
Belasting en onbegrip
Met name de aanvragen voor de ontheffing van de plicht zorgde voor een forse belasting voor het BFT en de notariskantoren. “Het onderwerp samenstellingsverklaring werd meer en meer een beladen onderwerp. Er was veel onbegrip bij de notarissen. Zij vonden de verplichting kostbaar en zagen de meerwaarde vaak niet. Daarbij is vaak genoemd dat de samenstellingsverklaring op zich een goede verplichting zou kunnen zijn, doch nu voor veel te veel (goede) notarissen geldt. De behoefte aan maatwerk herkent het BFT. Binnen de huidige regelgeving is dat echter vrijwel onmogelijk.”
De regelgeving is niet effectief en efficiënt genoeg, concludeert de toezichthouder, omdat de meerwaarde van de verplichting – meer integere cijfers – geminimaliseerd wordt door de extra belasting die de regel met zich meebrengt. Daarom gaan de KNB en het BFT in een werkgroep alternatieven bekijken voor de algemene verplichting tot het overleggen van een samenstellingsverklaring. “Een van de mogelijkheden is het creëren van een mogelijkheid tot het in specifieke, individuele situaties kunnen opleggen van de verplichting tot het overleggen van een samenstellingsverklaring bij de kwartaalcijfers.”
De band tussen de notarissen en de toezichthouder is niet bepaald warm: vorig jaar ging er vanuit de KNB-burelen een gepeperde brief naar het BFT waarin op de verplichte samenstellingsverklaring en de invulling van het toezicht scherpe kritiek werd geuit.
Geef een reactie