De kosten voor de jaarrekeningcontrole bij Nederlandse kleine en middelgrote beursfondsen zijn tussen 2014 en 2019 gemiddeld 129,6 procent gestegen. Dat blijkt uit onderzoek dat de Vereniging MidkapNL heeft laten verrichten. De belangenvereniging voor kleinere beursfondsen noemt de uitkomsten schokkend en een overtuigend bewijs van marktfalen in de accountancysector.
Scherpe daling aantal OOB-accountants
Vereniging MidkapNL constateert dat er sprake is van een langjarige dalende trend bij het aantal OOB-accountants. In de periode 2010 tot 2019 daalde het aantal kantoren met een OOB-vergunning van 15 naar 6. De small- en midkapbedrijven zijn veelal aangewezen op de middelgrote accountantskantoren buiten de Big Four. Het aantal OOB-accountants buiten de Big Four is in acht jaar tijd gedaald van elf naar twee. De situatie in Nederland is duidelijk afwijkend van het buitenland, constateert MidkapNL, waar het aantal OOB-accountants veel hoger ligt. In omringende landen zoals Duitsland (73 OOB-accountants), België (19 OOB-accountants) en Frankrijk (565 OOB-accountants) is sprake van aanzienlijk groter aanbod en worden de Nederlandse problemen niet gesignaleerd.
‘Oligopolie met monopolistische karakteristieken’
Vereniging MidkapNL stelt dat er sprake is van een oligopolie met monopolistische karakteristieken. ‘Aan de vraagzijde is geen sprake van concentratie of dominante spelers, aan de aanbodzijde is nog slechts sprake van enkele spelers. Die problematiek is ook zichtbaar geworden bij de zoektocht naar een nieuwe accountant door ooborganisaties die werden gecontroleerd door een stoppend oob-accountantskantoor. Als gevolg van het besluit van Grant Thornton, Baker Tilly en accon avm moesten 29 oob-organisaties gedwongen op zoek naar een nieuwe oob-accountant. Anderhalf jaar later heeft een groot aantal van hen nog steeds geen nieuwe controlerend accountant kunnen contracteren. Dat probleem zal toenemen indien oob-organisaties als gevolg van de verplichte accountantswissel een nieuwe accountant moeten contracteren. Evenzo kan het beperkte aanbod een barrière vormen voor beursgang van nieuwe bedrijven, omdat geen oob-accountants beschikbaar zijn voor de vereiste jaarrekeningcontrole.’
Vereniging MidkapNL is van mening dat bij gezonde marktverhoudingen:
- elke beursgenoteerde onderneming zou moeten kunnen kiezen uit een grotere groep OOB-accountants
- elke beursgenoteerde onderneming een offerte zou moeten (kunnen) krijgen van ten minste drie partijen, zodat op basis van voorwaarden, tarief en kwaliteit van de accountantsorganisatie/het team een afgewogen keuze kan worden gemaakt
- elke beursgenoteerde onderneming die niet tevreden is over de controlerende accountantsorganisatie de mogelijkheid zou moeten hebben om een andere accountantsorganisatie te contracteren
- er concurrentie plaats zou moeten vinden tussen accountants op het gebied van voorwaarden en tarifering.
Stijgende accountantskosten
Vereniging MidkapNL heeft onderzoek laten doen naar de ontwikkeling van de kosten van de jaarrekeningcontrole bij 33 beursgenoteerde Nederlandse small- en midkapbedrijven in de periode 2014-2019. Daarbij zijn alleen de accountantskosten opgenomen die betrekking hebben op de jaarrekeningcontrole, niet de kosten voor overige dienstverlening door de accountant. De gemiddelde stijging van de accountantskosten voor de wettelijke controle van de jaarrekening bedroeg over de periode 2014-2019 129,6 procent. Omdat gemiddelden als gevolg van enkele uitschieters een vertekend beeld kunnen geven, is ook de mediaan onderzocht. De mediaan (de middelste waarneming in de ranglijst) ligt op 117,6 procent. Dat leidt tot de volgens MidkapNL ‘schokkende’ constatering dat de accountantskosten voor small- en midkapbedrijven in vier jaar tijd over een breed front verdubbeld zijn.
- Bij zeven beursfondsen (21%) bedraagt de stijging minder dan 50 procent. Daaronder vallen bovendien nog drie beursfondsen (Vastned Retail, Holland Colours en Nedap) met een stijging van 48%.
- Bij zeven beursfondsen (21%) ligt de stijging over deze periode tussen 50 en 100 procent.
- Bij 12 beursfondsen (36% van de onderzochte beursfondsen) ligt de stijging tussen 100 en 200 procent.
- Bij zeven beursfondsen (21%) bedraagt de stijging meer dan 200 procent.
Conclusie: prijsopdrijvend effect van ongezonde marktverhoudingen
Op basis van het onderzoek komt Vereniging MidkapNL tot de volgende conclusies:
- De scherpe afname van het aantal OOB-accountants heeft geleid tot ongezonde marktverhoudingen.
Er is voor OOB-organisaties die verplicht zijn een OOB-accountant te contracteren onvoldoende keuzevrijheid en in een aantal gevallen zelfs geen mogelijkheid een OOB-accountant te contracteren.
De kosten van de jaarrekeningcontrole zijn in de periode 2014-2019 explosief gestegen. Hoewel de stijgingspercentages per beursfondsen variëren, kan worden vastgesteld dat over een breed front sprake is van een ruime verdubbeling van de accountantskosten. Hieruit volgt dat de ongezonde marktverhoudingen ook een sterk prijsopdrijvend effect hebben.
Vereniging MidkapNL gaat de onderzoeksresultaten voorleggen aan de minister van Financiën en hem verzoeken aandacht aan deze problematiek te besteden. ‘Er is alle reden om de oobproblematiek en de ongezonde marktverhoudingen aan te pakken.’ Ook worden AFM, Euronext, ACM en de NBA over het onderwerp benaderd, kondigt de belangenvereniging aan.
Geef een reactie