De Belastingdienst gaat handmatig 400.000 oude belastingbesluiten opnieuw beoordelen om te kijken of mensen met een belastingschuld niet ten onrechte als fraudeur zijn bestempeld.
Dat meldt staatssecretaris Vijlbrief (Financiën) aan de Tweede Kamer. Net als bij de kinderopvangtoeslagaffaire zijn bij de inkomstenbelasting mensen met schulden jarenlang te snel als fraudeur aangemerkt en in het zogeheten FSV-systeem opgenomen. Daardoor werd hun verzoek om een betalingsregeling afgewzen. De Belastingdienst heeft tussen 1 januari 2012 en 1 april 2020 zo’n 400.000 beschikkingen met het kenmerk ‘insolventie’ verstuurd, schrijft Vijlbrief. ‘Deze beschikkingen zijn opgenomen in een digitaal archief dat geen onderscheid maakt tussen insolventiesoort en tussen toegewezen en afgewezen verzoeken. Verzoeken tot minnelijke schuldsanering zijn soms afgewezen op basis van een werkwijze die wij onacceptabel vinden.’
Geen automatische selectie mogelijk
In het totaal zijn ook beschikkingen meegeteld waarin het verzoek is toegekend en brieven die zien op een wettelijke schuldsanering of faillissement. ‘Het is daarom onze verwachting dat het aantal verzoeken tot minnelijke schuldsanering dat is afgewezen op basis van een werkwijze die wij onacceptabel vinden kleiner is. De diepere zoekactie van de Belastingdienst moet uiteindelijk laten zien om hoeveel mensen het precies gaat.’ De zoekactie zal met de hand plaatsvinden. ‘Er is tot nu toe geen manier gevonden om een geautomatiseerde selectie te maken waardoor de groep burgers van wie hun verzoek op een onacceptabele manier is afgewezen met een druk op de knop zichtbaar wordt. Hoewel daar nog wel aan gewerkt wordt, willen wij daar niet op wachten.’
Externe krachten
Er worden extern krachten ingehuurd die alle beschikkingen met het kenmerk ‘solventie’ handmatig doornemen. Een van de selectiecriteria is dat er op het moment van afwijzen sprake was van een of meer vorderingen van € 10.000 of meer. ‘Vervolgens wordt inhoudelijk beoordeeld of het verzoek ook zou zijn afgewezen zonder toepassing van de werkwijze zoals beschreven in de instructie. Zo zou er naast het ontbreken van de goede trouw, waar de instructie op zag, ook sprake kunnen zijn van een andere reden om het verzoek af te wijzen. De uitkomst van deze inhoudelijke beoordeling doet niets af aan het mogelijk onzorgvuldig handelen van de Belastingdienst, maar biedt wel inzicht in de mate waarin de betreffende burgers zijn benadeeld.’
Oproep om zich te melden
De fiscus gaat via de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet schuldhulpverleners benaderen om situaties aan te kaarten waarin mogelijk sprake is geweest van een onterechte afwijzing. ‘Verder zullen wij in de brieven die wij gaan versturen om mensen te informeren dat zij in FSV geregistreerd stonden, een oproep doen om zich te melden wanneer zij op het moment dat zij een verzoek deden tot een minnelijke schuldsanering een openstaande belastingaanslag of terugvordering toeslagen hadden van meer dan € 10.000. De door de kinderopvangtoeslagaffaire getroffen ouders zullen daarbij zoveel mogelijk door hun persoonlijke zaakbehandelaars worden geïnformeerd.’ De Belastingdienst denkt dat het achterhalen van de groep getroffen burgers en de inhoudelijke beoordeling van het verzoek tot eind juni duurt.
Geen algoritme gebruikt
Vijlbrief merkt nog op dat de automatisch gegenereerde en niet ondertekende brieven niet duiden op geautomatiseerde besluitvorming door bijvoorbeeld een algoritme. ‘Voor deze brieven maakten de betrokken medewerkers van de Belastingdienst gebruik van vooraf vastgestelde tekstblokken, een ‘script’. De vooraf vastgestelde tekstblokken bevatten verschillende afwijzingsgronden en de medewerker koos dus zelf welk tekstblok hij in de brief opnam. De brief werd vervolgens op basis van deze keuzes door een computer gegenereerd.’
Geef een antwoord