Leveranciers en andere belanghebbenden rekenen erop dat bedrijven hun jaarrekeningen deponeren bij de Kamer van Koophandel. Vele ondernemingen laten deponering achterwege waardoor het onduidelijk is hoe verstandig het is met de betrokken bedrijven zaken te doen.
Ondernemingen mogen in Nederland onder beperkte aansprakelijkheid werken in ruil voor een openbare door de accountant in het publiek belang gecontroleerde jaarrekening. Echter, veel Nederlandse organisaties deponeren hun jaarrekening niet, ongecontroleerd, onvolledig en/of te laat bij het handelsregister. Deponeren wordt in Nederland, anders dan in bijvoorbeeld Duitsland, niet automatisch afgedwongen met dwangsommen en daarom slecht nageleefd.
Niet deponeren is een economisch delict, maar de hiervoor opgelegde boetes vallen in het niet bij de kosten voor het opstellen en laten controleren van een jaarrekening. Dit is een onwenselijke situatie, aangezien er in Nederland jaarlijks EUR 4.4 miljard schuld door faillissementen niet betaald wordt en de maatschappij behoefte heeft aan transparantie en zekerheid.
Wij hebben over een periode van 9 jaar alle faillissementen van organisaties die onder de verplichte wettelijk accountantscontrole vallen in kaart gebracht. Het blijkt dat een ruime meerderheid (88%) van deze organisaties voor het laatste boekjaar geen gecontroleerde jaarrekening deponeert. Ook twee en drie jaar voor het faillissement deponeert maar liefst respectievelijk 44% en 36% van deze organisaties niet, onvolledig en/of een ongecontroleerde jaarrekening. De jaarrekeninggebruiker wordt daarom via het handelsregister niet tijdig geïnformeerd over het dreigende faillissement. Daarnaast blijkt uit recent onderzoek van Pool en collega’s van de Universiteit Leiden dat curatoren in slechts 35% van de gevallen het schenden van de deponeringsplicht en slechts 53% van de schendingen van de boekhoudplicht redresseren. Met andere woorden, terwijl de belanghebbenden rekenen op een getrouwe jaarrekening, komen zij vaak bedrogen uit bij afwezigheid van deze jaarrekeningen bij de Kamer van Koophandel en leidt dit in het geval van faillissement niet altijd tot consequenties voor de bestuurders.
De politiek zou er goed aan doen om maatregelen te nemen. Het sociaal contract waarin organisaties met beperkte aansprakelijkheid kunnen ondernemen in ruil voor een transparantie- en controleverplichting moet worden gehandhaafd. De huidige toezichthouder, Het Bureau Economische Handhaving bij de Belastingdienst, moet actief controleren en net als in Duitsland automatisch dwangsommen opleggen als niet aan de deponeringsverplichting is voldaan.
WP Tjibbe Bosman MSc RA, Universiteit van Amsterdam
Merel van der Kuip MSc, Foundation for Auditing Research
Dr. Wim Janssen, Foundation for Auditing Research
Geef een antwoord