De Belastingdienst neemt een nieuw signalenproces voor fraudebestrijding nog niet in gebruik. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vindt dat het nieuwe signalenproces en het bijbehorende systeem (TSV) nog niet aan de eisen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) voldoen.
De FSV wordt sinds 2020 niet meer gebruikt nadat grote misstanden aan het licht waren gekomen en tot de ‘toeslagenaffaire’ had geleid. De Belastingdienst maakte werkt van een nieuw systeem en een ondersteunend programma, de Tijdelijke Signalenvoorziening (TSV). De Autoriteit Persoonsgegevens is echter kritisch: het nieuwe systeem voldoet niet aan de eisen van de AVG. De privacywaakhond zegt ‘dat er nog grote stappen dienen te worden gezet’ voordat de verwerking van persoonsgegevens met dit systeem ‘rechtmatig, behoorlijk en transparant’ is.
Slecht onderbouwd
De Autoriteit Persoonsgegevens vindt dat de Belastingdienst de risico’s op nadelige gevolgen voor ondernemers en burgers niet goed heeft onderbouwd. De AP meldt dat gezien het verleden, verwijzend naar de toeslagenaffaire, het van groot belang is om te voorkomen dat mensen die niet hebben gefraudeerd nadelige gevolgen ondervinden van de verwerking door het systeem. Ook stelt de waakhond dat niet eens duidelijk is of het vaststellen van fraudesignalen bijdraagt aan het verminderen van het fiscale nalevingstekort.
De AP adviseert ‘een totaalbeeld op te stellen van alle risico’s van het oppikken en verwerken van fraudesignalen’. Daarbij moet de fiscus het oordeel niet volledig laten afhangen van meldingen in de TSV, aldus de AP.
Kritiek ‘stevig’
Marnix van Rij, de staatssecretaris van Financiën, noemt de kritiek van de AP ‘stevig’ en zegt dat de Belastingdienst zich gaat verdiepen in het advies. Daarom gaat de fiscus wachten met het in gebruik nemen van het nieuwe systeem. “We zullen de tijd die hiervoor nodig is nemen om dit op een goede manier in te richten”, zegt Van Rij tegen de Tweede Kamer.
Kenmerken
De FSV bevatte kenmerken van Nederlandse burgers, waaronder hun inkomen, maar ook hun etniciteit, afkomst en gezondheid. Als die burgers een aangifte deden of toeslagen aanvroegen, werd op basis van die kenmerken een risicoscore aangemaakt. Daarmee bepaalde de fiscus hoe groot de kans was dat een burger fraudeerde. In totaal stonden de gegevens van 244.273 personen en 30.000 ondernemers op die ‘zwarte lijst’.
AVG geschonden
Hiermee heeft de fiscus de jarenlang de privacywetgeving van de AVG geschonden, oordeelde de AP vorig jaar. De door de Belastingdienst genoteerde fraudesignalen zouden ‘veel te lang’ in de FSV zijn bewaard en het doel van de lijst was vooraf niet specifiek omschreven. Daarnaast zouden sommige gegevens in bepaalde gevallen onjuist en niet actueel zijn.
Wanneer het nieuwe signalenproces en de TSV wel in gebruik worden genomen, is nu nog niet duidelijk. De Belastingdienst wil de adviezen van de AP eerst goed bestuderen en deze gebruiken om het nieuwe proces zo goed mogelijk in te richten. Beide belangen, die van fraudeopsporing en de zorgvuldige behandeling van burgers en ondernemers, staan hierbij centraal. Op 13 september vindt er debat plaats in de Tweede Kamer over de FSV en de bevindingen van de AP.
Download hier het oordeel van de AP.
Geef een reactie