Door de strengere regels voor flexibele arbeid in de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) is vanaf 1 januari 2020 een toenemende vlucht te verwachten van werkgevers naar de inhuur van (schijn)zelfstandigen. Hierdoor ontstaat tussen bedrijven onderling maar ook tussen werknemers oneigenlijke concurrentie op het vlak van arbeidsbeloning en voorwaarden. Minister Koolmees heeft daarom als prioriteit gesteld om de weg naar misbruik door schijnzelfstandigheid zo snel als mogelijk af te sluiten door heldere ZZP-regels te stellen vanaf 1 januari 2021. Deze nieuwe wet zal de wet DBA vervangen en de relatie tussen opdrachtgevers en ZZP-ers zodanig reguleren dat in principe alleen voor deze samenwerkingsvorm gekozen kan worden via een web module en een zelfstandigenverklaring.
Hieronder de drie meest relevante vragen over de nieuwe wet.
-
Hoe gaat de nieuwe wet zelfstandigen precies werken?
Net zoals bij de Wet DBA gaat het nog steeds in de kern om het beoordelen of een ZZP-er geen schijnzelfstandige is. Daarvoor zullen nog steeds dezelfde criteria gelden, met name die van de ‘beoordeling gezagsverhouding zoals neergelegd in het Handboek Loonheffingen’.
Dit gaf onder de Wet DBA grote problemen voor bedrijven om dit zelf te moeten beoordelen. Het was te complex. De Belastingdienst heeft daarom nu besloten om in de vorm van een beslisboom met heldere vragen, de opdrachtgevers en opdrachtnemers er door heen te loodsen in een web module. Het wordt een digitale vragenlijst waar dan vanzelf een oordeel uit komt rollen of de opdrachtgever wel of niet met de betreffende zelfstandige een overeenkomst van opdracht mag sluiten. Indien dat niet kan dan kan gekozen worden om een arbeidsovereenkomst aan te gaan of in het geheel geen overeenkomst aan te gaan.
Er zijn twee categorieën zelfstandigen verklaringen die kunnen worden aangevraagd:
1. Opt in verklaring voor opdrachtnemers met een netto* uurtarief tussen de € 16,- en € 75,- (prijspeil 2019, dus kunnen nog iets andere tarieven worden en er zullen uitzonderingen op worden geformuleerd voor bepaalde type werk of branches).
Dit type zelfstandige moet een uurtarief verdienen in de genoemde band breedte én voldoen aan de zelfstandigheidscriteria die getoetst worden door de beantwoording van de vragen in de webmodule (webmodule zou al gereed moeten zijn m.i.v. 1 januari 2020 maar dat is nu nog niet het geval). Deze verklaring dient te worden aangevraagd door de opdrachtgever! Daarom heet dit ook de opdrachtgeversverklaring. Als opdrachtgever dient u uiteraard een kopie van deze door de Belastingdienst afgegeven verklaring in uw administratie aanwezig te hebben.
2. Opt out zelfstandige verklaring geschikt voor opdrachtnemers met een hoger netto* uurtarief dan € 75,-.
Dit type zelfstandige moet dus een netto uurtarief verdienen boven de € 75,- om gezamenlijk met de opdrachtgever te kiezen (opt out) om geen loonheffing en premies werknemersverzekeringen te betalen. Daarbij behoeft dus niet meer uitgebreid getoetst te worden aan de zelfstandigheidscriteria middels een digitale vragenlijst. Wel geldt de belangrijke eis dat er door beide partijen een Zelfstandigenverklaring ondertekend wordt en dat dit maar maximaal voor de duur van 12 maanden kan worden afgesproken. Indien er een tussenpozen is van 6 maanden dan mag men weer opnieuw 12 maanden met elkaar in zee gaan op deze wijze.
Als opdrachtgever dient u uiteraard een kopie van deze door beiden ondertekende verklaring in uw administratie aanwezig te hebben.
* ex btw en ex aan de opdracht toerekenbare onkosten zoals verder uitgewerkt in het wetsvoorstel. De opdrachtgever moet goed blijven controleren of er echt netto een uurtarief is betaald van ofwel boven de € 16,- per uur ofwel van boven de € 75,- per uur.
-
Wat geldt er voor opdrachtgevers en opdrachtnemers/ZZP-ers tot 1 januari 2021?
Het huidige handhavingsbeleid (handhavingsmoratorium) van de Belastingdienst van de wet DBA wordt verlengd tot 1 januari 2021, tot wanneer de nieuwe wet in werking treedt. Daarbij worden echter wel de mogelijkheden tot handhaving van de DBA regels tegen schijnzelfstandigheid per 1 januari 2020 aangescherpt. Dit houdt in dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2020 ook kan handhaven wanneer opdrachtgevers aanwijzingen van de Belastingdienst niet (of in onvoldoende mate) binnen een redelijke termijn opvolgen.
-
Moet ik als onderneming-opdrachtgever in 2020 al actie ondernemen?
Ten eerste is het handig om nu alvast een inventarisatie te maken van de ZZP-ers waar u een lager uurtarief mee overeengekomen bent dan € 16,- ex BTW per uur. Let vooral ook op als u een hoger tarief overeengekomen bent, maar daarvan allerlei andere kosten aftrekt waardoor het netto uurtarief daaronder zakt.
Grote kans dat deze ZZP-ers nu al als schijnzelfstandigen kunnen worden gezien (op grond van de voornoemde beoordeling gezagsverhouding) waardoor u onder het handhavingsmoratorium het grote risico loopt om als kwaadwillende te worden bestempeld. Dan kunt u een naheffing loonheffing en sociale verzekeringspremies opgelegd krijgen. Stop er daarom nu al zo snel mogelijk mee of wijzig de tariefafspraken zodanig dat u nu geen handhavingsrisico loopt en straks sowieso de opdrachtnemersverklaring direct kunt aanvragen per 1 januari 2021. Of neem die ZZP-ers in loondienst via een arbeidsovereenkomst. Vraag daarvoor dan wel advies aan bij een arbeidsrechtjurist onder welke contract vorm (oproep, min-max, nul-uren, bepaalde tijd, onbepaalde tijd met flexibele arbeidstijden) u dat het beste kunt doen, mede in verband met de WAB risico’s.
Ten tweede is het goed om ten aanzien van de ZZP-ers met een netto uurtarief van boven de € 75,- ex BTW per uur uw bestaande opdrachtovereenkomsten aan te gaan passen zodat deze voldoen aan de nieuwe wetgeving m.i.v. 1 januari 2021. Met name de ‘Zelfstandigenverklaring’ moet erin verwerkt zitten.
Mr. Hella Vercammen
Uiteraard kunnen wij u helpen met het realiseren van voornoemde punten en al uw vragen rondom de door u ingehuurde ZZP-ers beantwoorden. Mail of bel met ons op 020-3450152 of info@thelegalcompany.nl
Geschreven door bedrijfsjuridisch adviseur mr. Hella Vercammen van The Legal Company B.V.
Over het sommetje achter deze regelgeving: kun je van een uurloon van € 16 blijven bestaan als ZZPér? Nee.
Nee dus, de enige (niet-materiële) bevrediging die je ervan kunt genieten is dat je -eindelijk- geen belasting betaalt.
Het belang van dit aspect in de regeling lijkt gaandeweg af te nemen omdat de uurlonen in b.v. de bouw voor vakmensen sterk zijn gestegen, maar er zijn nog steeds veel gevallen waar de werknemer door de werkgever genoodzaakt werd om ZZPér te worden. Ook tegen € 25/uur en minstens 50 uur in de week kun je nauwelijks een gelijke positie opbouwen ten opzichte van de werknemer.