‘Anti-Unilever’-wet kansrijk, zeggen hoogleraren

Volgens twee belastingexperts is de voorgestelde vertrekbelastingwet voor grote bedrijven niet strijdig met internationale wetten. Dat zeggen zij tegen RTLZ. Als de wet wordt aangenomen, blaast Unilever de verhuizing van zijn Rotterdamse hoofdkantoor af.

Afrekenen bij vertrek

De initiatiefwet van GroenLinks bepaalt dat grote bedrijven die Nederland willen verruilen voor een land zonder dividendbelasting over al hun opgebouwde winsten bij vertrek 15 procent dividendbelasting moeten betalen. Daarmee wordt vertrekken een uitermate dure aangelegenheid, het zou Unilever bijvoorbeeld zo’n 11 miljard euro kosten. Shell zou bij een vertrek 8 miljard moeten afrekenen.

Rammelt wet?

Unilever heeft al aangekondigd dat het de verhuizing afblaast als de wet er komt. Die kans acht de multinational niet groot. Het wetsvoorstel zou aan alle kanten rammelen en in strijd zijn met de Europese verdragen die vrije vestigingskeuze en vrij verkeer van kapitaal mogelijk maken. De wet zou ook indruisen tegen het belastingverdrag tussen het VK en Nederland en de terugwerkende kracht waarmee de wet gaat gelden is volgens Unilever onrechtmatig.

‘Zit goed in elkaar’

Maar hoogleraren Peter Kavelaars (Fiscale Economie, Erasmus Universiteit) en Jan van de Streek (Belastingheffing van concerns, UVA) zien dat anders. ‘Hoewel het een onaangenaam wetsvoorstel is denk ik dat het juridisch grotendeels wel goed in elkaar zit’, aldus Kavelaars tegen RTL Z. Beide hoogleraren zien in principe geen grote spanning met de Europese verdragen. Hoewel exitheffingen een barrière opwerpen om van de ene lidstaat naar de andere te verhuizen, zijn ze wel degelijk toegestaan. ‘Mits uitstel van betaling wordt verleend voor de verschuldigde belasting zonder daaraan voorwaarden te verbinden. Dat is in beginsel het geval hoewel de vraag kan worden opgeworpen of dit in voldoende mate is geregeld, dat zou een punt van strijdigheid met het EU-recht kunnen zijn, maar ik acht de kans niet heel groot’, oordeelt Kavelaars.

Advies aan Kamerlid

Ook andere bezwaren van Unilever snijden weinig houdt, vinden de experts. Dat de wet Unilever met een ‘buitensporige last’ opzadelt, acht Van der Streek niet ‘het sterkste bezwaar’. Hij adviseerde GroenLinks-Kamerlid Bart Snels bij het schrijven van de wet. ‘Cruciaal is: is het in strijd met het recht op ongestoord eigendom? Dat recht bepaalt dat niemand zomaar eigendom van iemand anders mag afpakken, ook de staat niet. Als de overheid met terugwerkende kracht dingen belast, dan moeten bedrijven als Unilever dat wel weten, zegt Van de Streek. De hoogleraar denkt dat daaraan wel is voldaan, omdat de wet – als die wordt aangenomen – met terugwerkende kracht gaat gelden vanaf het moment dat hij is aangekondigd, op 10 juli.

Belastingverdrag

Het grootste struikelblok voor de wet zou het belastingverdrag tussen het VK en Nederland  kunnen zijn, denken de fiscale experts. ‘Nederland eigent zich heffingsbevoegdheid toe die het op dit moment niet (volledig) heeft’, zegt Kavelaars. Het staat buiten kijf dat Nederland dividenden die worden uitgekeerd mag belasten, daarover geen twijfel. Daar kleeft wel een grote ‘maar’ aan: ‘We kunnen wel zeggen: we mogen dividenden belasten, maar dit is een heel groot fictief superdividend’, zegt Van de Streek. De exittaks zou namelijk niet daadwerkelijk uitgekeerd dividend belasten, maar alle fictieve winst die in het bedrijf aanwezig is die in theorie ooit aan aandeelhouders uitgekeerd gaat worden.

bron: RTL Z