Een Europese uitstootbelasting van € 50 per ton CO2 voor de industrie-, energie- en transportsector heeft maar een beperkt effect op de concurrentiepositie van Nederland en de meeste andere EU-landen, concludeert DNB na onderzoek.
De Europese Commissie heeft in juli een omvangrijk pakket voorstellen ‘Fit For 55’ gepresenteerd om de klimaatdoelstelling van 55% uitstootreductie in 2030 te halen. Onderdeel daarvan zijn voorstellen voor betere uitstootbeprijzing, via aanscherping van het huidige Europese emissiehandelssysteem (ETS), invoering van een nieuw ETS voor sectoren die vooralsnog buiten schot bleven en hogere minimum-energiebelastingen. Ook bevat het pakket een voorstel voor een CO2-heffing aan de Europese grens, het zogeheten Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), voor de invoer van elektriciteit, ijzer & staal, cement, aluminium en kunstmest.
Geen significante verslechtering
Het toekennen van een prijs aan broeikasgas is de meest efficiënte manier om de uitstoot hiervan terug te dringen, aldus DNB. ‘Uitstoot wordt nu nog onvoldoende beprijsd, onder andere vanwege zorgen over negatieve effecten op de concurrentiepositie. Uit een nieuwe analyse van DNB blijkt echter dat beprijzing op Europees niveau voor de meeste landen niet leidt tot een significante verslechtering van de concurrentiepositie. Bovendien kunnen de beperkte negatieve effecten voor de interne markt grotendeels worden weggenomen door invoering van een CBAM voor een aantal uitstootintensieve producten. Desalniettemin kunnen voor de landen en sectoren die wel hard geraakt worden door hogere belastingen tijdelijke compensatiemaatregelen nodig zijn. Als er een uitstootbelasting voor de invoer van niet-Europese goederen naast komt, zal dit bovendien zorgen voor een gelijker speelveld op de Europese interne markt.
Productie 0,8% duurder
Vooral Centraal- en Oost-Europese landen worden harder geraakt, met name in de energiesector. Maar vanwege de waargenomen beperkte effecten is DNB voorstander van de voorstellen. ‘Momenteel bedraagt de ETS-prijs ruim € 50 per ton CO2 en deze geldt momenteel alleen voor bepaalde delen van de industrie en de energiesector.’ Er is berekend wat er gebeurt als Europa € 50 per ton CO2 heft over de uitstoot van nagenoeg de gehele industrie, energie- en transportsector. ‘Er is voor deze sectoren gekozen omdat het ruwweg overeenkomt met de huidige ‘Fit for 55’-voorstellen voor uitbreiding van het ETS naar gas en transport en voor afschaffing van de gratis rechten voor de industrie en luchtvaart.’ Op de korte termijn zullen de productiekosten voor de hele Europese economie stijgen met gemiddeld 0,7%, en in Nederland met 0,8%. In een aantal Centraal- en Oost-Europese landen zijn de effecten groter, met een gemiddelde productiekostenstijging van 1,7% en voor de uitstoot-intensieve energiesector zelfs van 18%. ‘In een aantal uitstoot-intensieve industrieën zoals metaal, chemie en cement ligt de kostenstijging ook hoger dan gemiddeld, maar in de meeste landen blijft die wel beperkt tot 4% of lager.’
De gevolgen op de export-concurrentiepositie zijn met 0,5% in de EU en Nederland over het algemeen kleiner dan op grond van de productiekostenstijging zou kunnen worden verwacht, aldus DNB. ‘Dit komt doordat de meeste EU-landen vooral handelen met andere EU-landen, die ook te maken hebben met een uitstootbelasting.’ In Centraal- en Oost-Europa moeten bedrijven echter een verslechtering van de export-concurrentiepositie slikken van meer dan een procent. ‘Dit geldt ook voor Griekenland en Cyprus omdat deze landen veel handelen met niet-EU-landen.’
Grensheffing
De CO2-heffing aan de grens zorgt voor een gelijk speelveld, maar kan de productiekosten van Europese bedrijven ook doen toenemen als zij halffabricaten van buiten de EU gebruiken in hun productieproces. ‘Dit effect blijkt met 0,2% echter zeer gering omdat slechts beperkt gebruik wordt gemaakt van niet-Europese halffabricaten.’ De importprijzen voor de EU gaan met gemiddeld 1,3% omhoog, tegenover een prijsstijging van binnenlandse productie van 0,9%. ‘Het negatieve effect van een uitstootbelasting op de concurrentiepositie, ook ten opzichte van landen buiten de EU, wordt voor de meeste landen inclusief Nederland dus volledig ongedaan gemaakt door een CBAM.’
Geef een antwoord