In de tweejaarlijkse Financial Secrecy Index van Tax Justice en Oxfam Novib is Nederland gedaald van plek vier naar plek twaalf. Koplopers zijn de Verenigde Staten, Zwitserland, Singapore, Hongkong en Luxemburg.
Deze tweejaarlijkse ranglijst beoordeelt landen op basis van hun juridische en financiële systemen en in hoeverre die gebruikt kunnen worden door personen en bedrijven om vermogens te verbergen en geld wit te wassen. In de volksmond wordt dit snel vertaald met ‘een ranglijst van belastingparadijzen’, maar de Financial Secrecy Index gaat vooral over de mogelijkheden om vermogens aan het zicht van de fiscus te onttrekken. Nederland behoorde in 2018 nog tot de top 3. Maar de maatregelen van het vorige kabinet om fiscale sluiproutes via Nederland te blokkeren hebben effect: voor het eerst valt Nederland buiten de top tien. Opvallend is dat beruchte belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden en Cyprus (net) onder Nederland staan op de ranglijst. Van de EU-landen staat, naast Luxemburg, alleen Duitsland in de top tien (7). België is 26e en Ierland 27e.
Geheimhouding
De onderzoekers wijzen op gebrek aan transparantie op het gebied van ‘uiteindelijke belanghebbenden’ in Nederland. Geheimhouding op dit specifieke punt helpt de rijkste personen, criminelen en bedrijven om hun vermogens te verbergen. In Nederland kunnen daardoor sancties, zoals het bevriezen van activa en het belemmeren van financiële transacties, worden ontlopen omdat er onvoldoende zicht is op bezittingen. Ook valt de eigenaar van een in Nederland gevestigd bedrijf vaak niet goed te achterhalen, aldus het onderzoek.
‘De problemen met het toezicht op en de handhaving van sancties tegen bijvoorbeeld Rusland leggen bloot waarom Nederland zo hoog scoort op de nieuwe ranglijst. We moeten niet langer belastingontduikers, corruptie, georganiseerde misdaad en oligarchen faciliteren in Nederland. Dit vergroot de wereldwijde ongelijkheid nog meer’, zegt Milou Geuns, belastingexpert Oxfam Novib, in het rapport. Arnold Merkies, coördinator van Tax Justice Nederland, in het onderzoek, spreekt van een ‘wederom slechte score’ voor Nederland en is daarover niet verbaasd. ‘Het wordt nog altijd te makkelijk gemaakt om via Nederland je eigendom of belastingontwijkconstructie te verhullen. Willen we misbruik echt aanpakken, dan moet er werk van worden gemaakt om dit te veranderen”, stelt Merkies.
Moties
Toch kan het voormalige SP-Kamerlid niet ontkennen dat er de afgelopen tien jaar iets is veranderd. Toen hij tijdens een debat in de Tweede Kamer in 2013 zei dat Nederland een belastingparadijs was voor grote bedrijven, werd er een motie aangenomen die stelde dat Nederland geen belastingparadijs mocht worden genoemd. Zijn eigen motie met het voorstel om tot een definitie te komen wat een belastingparadijs eigenlijk is haalde het niet.
Geef een antwoord