
Het aantal fusies en overnames in de accountancy is groter dan ooit door Full Finance gemeten. Niet alleen het aantal, maar ook de omvang van de deals neemt toe. De prijzen stijgen tevens, van gemiddeld 79 procent van de omzet in 2021 naar 87 procent van de omzet in 2022.
De toename van het aantal overnames is zowel vraag- als aanbodgedreven . Rode lijn is de problematiek op de arbeidsmarkt. Die zorgt bij kantoren die willen aansluiten tot onzekerheid over de continuïteit op korte en lange termijn. Grotere kantoren denken groter te moeten zijn om de uitdagingen op de arbeidsmarkt het hoofd te kunnen bieden. Daarnaast zijn er financiële kopers actief die inspelen op de behoeften van kantoren en kantooreigenaren. De top 50-kantoren zijn meer dan ooit actief op de fusie-en overnamemarkt met grote samenvoegingen. We noemen Flynth met accon avm, HLB met Witlox Van den Boomen, Moore MTH met KroeseWevers, ETL die diverse overnames doet en ook Vermetten die grote stappen zet in Brabant. Als gevolg hiervan zal de totale omzet van de top 50 aanzienlijk toenemen.
Overleven door over te nemen
De grotere accountantskantoren (meer dan honderd mensen) denken dat ze op den duur alleen kunnen overleven als ze groter worden. Door groter te zijn, kunnen ze interessanter zijn voor personeel, kunnen ze een brede dienstverlening in stand houden en kunnen ze de nodige schaalvoordelen creëren op het gebied van automatisering en kunnen ze ontwikkelingen wat betreft milieuverslaggeving aan. Ze zien andere kantoren overnames doen en zijn bang dat ze worden ingehaald door de concurrentie. Dat resulteert er bijvoorbeeld in dat de kantoren die sterk zijn op de markt van middelgrote bedrijven mkb-kantoren willen overnemen en andersom.
Private equity
Daarnaast heeft private equity in 2022 zijn (zichtbare) intrede gedaan in Nederland. Enkele kleinere partijen waren al actief, maar de partijen die vanaf 2022 op de markt actief zijn geworden, gaan voor de grote kantoren. Uit een rondgang van Full Finance blijkt dat vermoedelijk alle kantoren uit de top 50 al zijn benaderd door de circa vijf pe-partijen die actief zijn op de Nederlandse markt. Deze partijen hebben deels succes vanwege de terugtrekkende beweging van banken op de overnamemarkt. Banken zijn veel minder genegen goodwill te financieren, ondanks dat er goed geld wordt verdiend in de accountancy en dat de risico’s relatief beperkt zijn. Daarmee drukken de banken de toch al tanende ambities van jonge ambitieuze toetreders de kop in. De combinatie van het gebrek aan animo om toe te treden, de beperkte bereidheid van banken om te financieren én het ondernemerschap van private equity leiden tot een aantal pe-overnames binnen de accountancy.
“Kopers zijn op zoek naar mensen: naar (jong) personeel, middenkader én management”- Arjen Schutte
De strategie van dit soort partijen is: een groot accountantskantoor kopen en vervolgens diverse kantoren eraan toevoegen en na vijf tot twaalf jaar jaar (dat verschilt per partij) weer met winst verkopen. Inherent aan private equity is dat ze het – zeker in de accountancy – nooit tot een succes kunnen laten worden zonder het huidige management. Dat betekent dat er altijd sprake is van een combinatie van een belang van de pe-partij en een belang van de partners van het kantoor. Waterland die ging participeren in De Jong & Laan is weliswaar niet de eerste, maar wel de eerste grote investering van een pe-partij die ook de AFM de ogen deed openen voor de consequenties die dat uiteindelijk heeft voor het handhaven van het naleven van de wettelijke vereisten waaraan de kantoren onderhevig zijn.
Buy-and-buildstrategie
Een partij waarvan ik het nodige verwacht is PIA. PIA is een Belgische partij die met name wordt gefund door private-equitypartij Baltisse van de Belg Filip Balcaen. PIA is in Nederland bezig met een buy-and-buildstrategie. Met Brouwers kiezen ze niet voor een net zo grote vis als Waterland, maar wel een partij die in staat is succesvol te zijn. In de AV-top 50 had Brouwers geen plaatsje in de top 50, maar het zou mij niet verbazen als PIA binnen nu en drie jaar in de top 30 terechtkomt. Bij PIA zal het grote deel van de kantoren onder de eigen vlag blijven opereren. Identiteit en cultuur zullen grotendeels in stand blijven. Onderhuids zal er sprake zijn van een optimale integratie van de aangesloten kantoren, waarbij het gezamenlijke succes van de aangesloten kantoren vooropstaat. Deze aanpak is een wezenlijk andere dan van investeerders als ETL. Daar staat integratie tussen de kantoren onderling juist niet op de agenda. ETL verschilt verder van de andere pe-partijen doordat ze niet de bedoeling hebben de verworven belangen in de kantoren later met winst weer te verkopen. En ETL gaat erg hard. In 2022 en 2023 staat de teller bij elkaar al op 13.
Aanbodkant
En dan de aanbodkant. Die nam ook toe in 2022 en 2023. Vergrijzing is bij de kleinere kantoren (tot 15 m/v) nog steeds de belangrijkste motivator om te gaan verkopen/aan te sluiten. Dit soort kantoren heeft minder kans mensen van binnenuit te laten doorgroeien tot vennoot. Wat in 2022 en 2023 opvalt is dat meer grotere kantoren (vanaf 25 tot 75 m/v) zich op de markt begeven. De grilligheid van de arbeidsmarkt en de onzekerheid die dat met zich meebrengt voor de korte termijn (dat de omzet in stand blijft) en de middellange termijn (opvolging) doen menig vennotenteam besluiten te gaan verkopen. De meeste kantoren hebben op de korte termijn geen probleem: de dienstverlening is dikwijls van een goed niveau en er worden mooie rendementen behaald. Maar veel van de kantoren hebben de laatste jaren te kampen gehad met medewerkers die vertrokken c.q. het moeizaam aantrekken van personeel. En dat leidt bij dit soort kantoren er soms toe dat er problemen ontstaan om bijvoorbeeld de audits goed te kunnen uitvoeren of de salarisafdeling goed te kunnen laten functioneren.
“Het zou mij niet verbazen als PIA binnen nu en drie jaar in de top 30 terechtkomt” – Arjen Schutte
Doordat leeftijd minder vaak de aanleiding is om bij een ander kantoor aan te sluiten, is het toekomstperspectief van de verkopers anders. Wat zij eigenlijk doen is hun kantoor én zichzelf in de etalage zetten: zij willen door in de nieuwe organisatie en niet per se als partner. Zij vinden het belangrijk dat ze zelf door kunnen gaan met hun werk en klanten zoals ze dat al deden.
Hoewel er sprake is van veel animo om te kopen, zijn kopers kritisch. De grotere kantoren hebben er geen zin in om problemen van een ander op te lossen. Een kantoor met ondercapaciteit – waar per definitie sprake van is als er vennoten zijn die met pensioen willen – zijn minder in trek. Kopers zijn op zoek naar mensen: naar (jong) personeel, middenkader én management. Kopers zijn bereid actief mee te denken om de vennoten een mooie plek binnen de organisatie te geven. Vroeger werd er aan de 60+-vennoten vaak gevraagd wanneer ze weg gingen, nu vragen kopers hoelang ze willen blijven.
Conclusie
Conclusie is dat je als verkoper wat hebt te kiezen, maar als koper ook. Er is voldoende vraag en aanbod. De kunst is die partij te vinden die uiteindelijk zorgt voor het behoud van de meeste werkzame personen.
Arjen Schutte is werkzaam als fusie-en-overnameadviseur bij Full Finance.
Deze bijdrage komt uit de tweede editie van het AV-magazine met het thema ICT en Kengetallen. Dit magazine is verschenen in juni 2023. Zie: https://www.accountancyvanmorgen.nl/kennisdoc/av2-2023-ict-en-kengetallen/ Als je het magazine downloadt kan je ook de volledige fusie- en overnamelijst inzien.
Geef een reactie