KPMG: bedrijfsleven voelt druk van geopolitieke spanningen 

De gevolgen van internationale spanningen worden vooral zichtbaar in veranderende handelsstromen, schommelende importtarieven en een afnemend consumentenvertrouwen. Stephanie Hottenhuis, CEO van KPMG Nederland, zegt hierover: “Al maanden heerst er onduidelijkheid en onzekerheid, en dat laat zijn sporen na in het bedrijfsleven én bij consumenten. We zien dat investeringsbeslissingen worden uitgesteld en dat organisaties what-if-scenario’s verkennen om hun weerbaarheid te vergroten en beter voorbereid te zijn op toekomstige onzekerheden.”

Maatregelen

Hoewel voor driekwart van de bestuurders geldt dat geopolitieke spanningen op dit moment nog geen directe gevolgen hebben voor hun buitenlandse investeringsplannen, is er wel sprake van een bredere terughoudendheid. Investeringen worden soms uitgesteld in afwachting van meer stabiliteit. Tegelijkertijd nemen bedrijven maatregelen om eventuele gevolgen van internationale instabiliteit te beperken. Er worden alternatieve markten verkend om daarmee de afhankelijkheid van specifieke regio’s te verminderen.

Cyberveiligheid

Zeven op de tien bestuurders geven aan dat hun organisatie maatregelen neemt om de risico’s van geopolitieke instabiliteit te beheersen. Zo wordt er gezocht naar alternatieve afzetmarkten en leveranciers. Veel organisaties richten hun aandacht nadrukkelijk op cybersecurity, mede door de toename van digitale dreigingen. Daarnaast streven zij er steeds vaker naar om hun afhankelijkheid van Amerikaanse (cloud)diensten te verminderen. De belangstelling voor Europese AI-oplossingen neemt daarbij merkbaar toe.

Klimaat

Net als bij de vorige rondgang vreest ongeveer de helft (49%) dat Europese bedrijven zichzelf uit de markt prijzen door vast te houden aan ambitieuze klimaatdoelen, terwijl de andere helft (51%) juist gelooft dat duurzaamheid op termijn een strategisch voordeel oplevert. Voorstanders van het klimaatbeleid benadrukken dat investeringen in technologie en energieonafhankelijkheid Europa juist weerbaarder maken. Een bestuurder uit de publieke sector zegt daarover: “Door te investeren in klimaatdoelen en energieonafhankelijkheid versterkt Europa haar concurrentiekracht en geopolitieke positie.” Anderen uiten hun zorgen over een ongelijk speelveld. Zij wijzen erop dat landen in Azië en de Verenigde Staten minder strikte klimaatregels hanteren en daardoor een concurrentievoordeel hebben. “Hierdoor is er geen gelijk speelveld met de belangrijkste concurrenten in Azië en de VS”, stelt een bestuurder uit de energiesector.

ESG-beleid

Slechts één op de vijf bestuurders geeft aan dat de geopolitieke situatie momenteel invloed heeft op eigen ESG-beleid. Degenen die wél veranderingen signaleren, merken op dat duurzaamheid binnen hun organisatie tijdelijk minder prioriteit krijgt. Voor de meerderheid is dat echter niet het geval. Tachtig procent ziet geen reden om beleid op het gebied van duurzaamheid, mens en goed bestuur bij te stellen. Wanneer wordt doorgevraagd naar de mogelijke invloed van de geopolitieke situatie op het diversiteitsbeleid, geeft een beperkt aantal respondenten (7%) aan dat hiervan sprake is.

Over het onderzoek

KPMG hield gedurende de maand mei een rondgang onder 96 bestuurders en commissarissen van bedrijven en organisaties in Nederland. In maart 2025 publiceerde KPMG Nederland de eerste meting van het KPMG RAAD GeoPulse-onderzoek. Ook toen ervoer de grote meerderheid van de bestuurders een impact van de geopolitieke ontwikkelingen. Lees meer over de resultaten van dit onderzoek op de website van KPMG Nederland.