De AFM heeft aan Reaal in februari een last onder dwangsom opgelegd omdat de verzekeraar te weinig had gedaan aan het informeren en activeren van klanten met een woekerpolis. De dwangsom van een half miljoen is uiteindelijk niet opgelegd omdat de Vivat-dochter de zaken volgens de toezichthouder in maart had rechtgezet.
De last onder dwangsom is opgelegd aan SRLEV, de dochtermaatschappij waar alle levensverzekeringen van het Vivat-concern zijn ondergebracht en die handelt onder de naam Reaal. De maatregel houdt verband met de woekerpolisaffaire. Die heeft er onder meer toe geleid dat verzekeraars verplicht waren om al hun klanten met een beleggingsverzekering te ‘activeren’, mits het ging om een pensioenverzekering of een polis die aan een hypotheek gekoppeld is. Met activeren bedoelt de AFM klanten in staat stellen om een weloverwogen keuze te maken tot voortzetting, wijziging of stopzetting van hun beleggingsverzekering. Alle verzekeraars moesten dat eind 2016 hebben gedaan. Maar Vivat had dat op die datum nog niet voor elkaar.
Alico-polissen
Het probleem zat hem onder meer in polissen van de begin jaren negentig overgenomen levensverzekeraar Alico, dochter van het Amerikaanse AIG. Dat waren volgens Vivat geen beleggingsverzekeringen, maar volgens de AFM wel. Begin 2017 stelde Vivat vast dat in totaal 167 pensioengebonden en 159 overige polissen bij nader inzien geen beleggingsverzekeringen waren. Volgens de verzekeraar ging het om polissen met gegarandeerde rendementen en gegarandeerde kapitalen. “Beide zijn producten waarin cliënten volgens Vivat één of meer koopsommen konden storten waarop de verzekeraar een gegarandeerd rendement bood, met (afhankelijk van de kapitaalmarktrente) de mogelijkheid van een hoger rendement.” Het waren dus kapitaalverzekeringen met overrentedeling, aldus Vivat.
Maar de AFM ziet het anders: door de mogelijkheid van een hoger rendement, afhankelijk van de kapitaalmarkrente, is het resultaat van deze polissen deels afhankelijk van marktfluctuaties. “Nu de waarde in ieder geval deels afhankelijk is van marktfluctuaties dient het product naar het oordeel van de AFM wel degelijk aangemerkt te worden als een levensverzekering met een beleggingscomponent.”
Verkeerde slotbrief
De bezwaren van de AFM gaan niet alleen over de Alico-polissen. De toezichthouder is ook ontevreden over de zogeheten slotbrief van Vivat. Die moet worden gestuurd aan klanten die niet kunnen worden bereikt of die geen weloverwogen keuze kenbaar hebben gemaakt. Het is de bedoeling dat de verzekeraar daarin nog eens aangeeft wat er is gedaan om de klant te bewegen een keuze te maken, wat de gevolgen zijn als er geen keuze wordt gemaakt en welke mogelijkheden er zijn om alsnog te kiezen. Maar de slotbrief van Vivat ontbeert urgentie: “De AFM constateert dat Vivat aan de cliënten die zij niet heeft bereikt dan wel die geen weloverwogen keuze hebben doorgegeven een slotbrief stuurt met de boodschap dat de cliënt de verzekering klaarblijkelijk niet wil aanpassen. ‘U wilt uw beleggingsverzekering niet veranderen”‘ is de kop in grote letters. De AFM merkt op dat door deze boodschap de suggestie wordt gewekt dat de cliënt al een bewuste keuze heeft gemaakt, hetgeen niet in alle gevallen hoeft te gelden. De brief mist daardoor de urgentie om alsnog een keuze te maken.”
De AFM vindt ook dat er in het laatste kwartaal van 2016 opvallend vaak bewust voor is gekozen om de polis niet te wijzigen. In totaal heeft 45,5% van de klanten met een hypotheekgebonden polis ervoor gekozen niets te veranderen. Bij de hypotheekpolissen die in het laatste kwartaal van 2016 zijn geactiveerd, is dat percentage 87%. Bij de pensioenverzekeringen kiest 44% voor ‘niet wijzigen’, terwijl dat eind 2016 plots 60% was. Vivat geeft aan dat dat heeft te maken met de aanname dat klanten die niet reageren, niets willen veranderen.
Slordig
Bij klanten die wel een keuze hebben gemaakt, is de inhoudelijke onderbouwing van die keuze vaak niet vastgelegd: “In 15 van de 20 onderzochte dossiers ontbreekt een onderbouwing van de keuze van de cliënt.” De toezichthouder is daarnaast kritisch over de inspanningen die Vivat heeft gedaan om klanten te bereiken. Soms is pas in november 2016 een startbrief gestuurd, waarna pas op 30 december een wijzigingsverzoek wordt ontvangen, zonder onderbouwing. “Uit het dossier blijkt niet dat Vivat hierna nog nadere actie heeft ondernomen. Gegeven het ontbreken van de onderbouwing van de keuze mag Vivat de cliënt daarom niet als geactiveerd beschouwen.” Verder komt het regelmatig voor dat een klant het bericht krijgt dat er geen keuze is doorgegeven, terwijl die (via een tussenpersoon) wel kenbaar is gemaakt.
Oordeelsonthouding
Een goed zicht op de eigen beleggingsverzekeringen lijkt Vivat sowieso niet te hebben: met betrekking tot het overzicht van polissen dat aan de toezichthouder moest worden gestuurd, heeft de eigen auditdienst van Vivat in mei vorig jaar een assuranceverklaring aangeleverd, maar dat betrof een oordeelsonthouding. “Volgens de verklaring is het voor de organisatie niet mogelijk geweest om geschikte controle-informatie af te leiden uit de bronsystemen. Het is daarom niet mogelijk gebleken om de beginstanden die worden gehanteerd als basis voor de activeringsregistraties te reproduceren, dan wel te herleiden naar de oorspronkelijke bronsystemen om de juistheid en de volledigheid hiervan vast te stellen.”
Uitstel
Na overleg met Vivat heeft de AFM besloten Vivat tot 16 maart 2018 uitstel te geven voor het activeren van klanten met een Alico-polis. Op die datum moesten ook alle klanten van wie ten onrechte is geregistreerd dat zij een keuze hebben gemaakt, alsnog geactiveerd zijn. Daarvoor geldt een dwangsom van € 500.000. “Uit controle is gebleken dat Reaal alsnog in voldoende mate heeft voldaan aan haar activeringsplicht voor hypotheek- en pensioengebonden beleggingsverzekeringen. Dit betekent dat zij geen dwangsom hoeft te betalen.”
Geef een reactie