Het kabinet komt voor de zomer met een plan van aanpak om te zorgen dat financiële instellingen, en in het bijzonder banken, hun poortwachtersrol verbeteren. De recente corruptie- en fraudezaken Odebrecht en Troika Laundromat laten zien dat banken onvoldoende hun verantwoordelijkheden hebben genomen om witwassen te voorkomen, vindt minister Hoekstra van Financiën.
Met het plan van aanpak moet witwassen nationaal, Europees en mondiaal effectiever tegen kunnen worden gegaan. Dat schrijft Hoekstra in een brief aan de Tweede Kamer waarin hij onder andere ingaat op de recente corruptie- en fraudezaken Odebrecht en Troika Laundromat. Ook licht hij uitgebreid de recente Nederlandse inzet toe op het gebied van fraude- en witwasbestrijding.
Onvoldoende verantwoordelijkheid genomen
De recente casussen laten zien dat banken onvoldoende hun verantwoordelijkheden hebben genomen om witwassen te voorkomen, schrijft Hoekstra. De minister vindt het daarom allereerst zaak dat banken hun verplichtingen om hun klanten te kennen, transacties te monitoren en ongebruikelijke transacties te melden bij de FIU voor al hun klanten adequaat uitvoeren. DNB houdt hier toezicht op en zet waar nodig haar handhavingsinstrumentarium in. Om de vinger aan de pols te houden heeft Hoekstra DNB gevraagd jaarlijks in de zbo-verantwoording uitgebreid te rapporteren over de vervulling van de poortwachtersfunctie door banken en over het toezicht dat door DNB daarop uitgeoefend wordt.
Plan van aanpak
Daarnaast komt het kabinet voor de zomer met een plan van aanpak om te zorgen dat financiële instellingen, en in het bijzonder banken, hun poortwachtersrol verbeteren, licht Hoekstra toe. Daarbij gaat het om het vergroten en effectiever maken van samenwerking en informatiedeling, het in beeld brengen van de uiteindelijk belanghebbenden en het versterken van Europees toezicht op financiële instellingen.
UBO-register
Het kabinet zet in verschillende trajecten in op effectiever tegengaan van witwassen, schrijft de minister. ‘Het vergroten van de transparantie rond wie achter juridische entiteiten schuilgaat (zoals rond de Troika Laundromat aan de orde is), is een van de speerpunten van dit kabinet in de aanpak van witwassen en de onderliggende delicten waaronder corruptie en belastingontduiking. In dat verband is het register van uiteindelijk belanghebbenden van vennootschappen en andere juridische entiteiten van belang. […] Het wetsvoorstel dat het Nederlandse register regelt wordt zeer binnenkort bij uw Kamer ingediend.’
Samenwerking en informatiedeling
‘Omdat veel partijen die een rol spelen bij het voorkomen en opsporen van witwassen een deel van de puzzel in handen hebben, is samenwerking en informatiedeling van groot belang. Ter implementatie van de wijziging van de vierde anti-witwasrichtlijn regelt het kabinet ten eerste meer mogelijkheden voor publieke partijen om informatie uit te wisselen. Het gaat zowel om informatiedeling tussen integriteitstoezichthouders en prudentiële toezichthouders, als om informatie-uitwisseling tussen integriteitstoezichthouders en onder meer opsporingsinstanties. Het wetsvoorstel hiertoe wordt naar verwachting voor de zomer bij uw Kamer ingediend.’
Wet gegevensverwerking
‘Verder kan de voorgenomen Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden een grondslag bieden voor meer structurele vormen van gezamenlijke gegevensverwerking ten behoeve van de bestrijding van witwassen. Over dat wetsvoorstel heeft de Autoriteit persoonsgegevens (AP) begin januari advies uitgebracht. Naar aanleiding van dat advies is het wetsvoorstel aangepast. Zoals met de AP is afgesproken is dat aangepaste voorstel eind februari opnieuw aan haar voorgelegd. De AP zal haar tweede advies naar verwachting binnenkort uitbrengen. Mijn ambtgenoot van Justitie en Veiligheid streeft ernaar het voorstel daarna snel aan de afdeling Advisering van Raad van State te kunnen voorleggen.’
Onderzoek naar informatiedeling
‘Daarnaast heb ik in mijn agenda voor de financiële sector aangekondigd dat ik samen met de sector, DNB en de AFM onderzoek doe naar de mogelijkheden voor informatiedeling om de uitvoering van het cliëntenonderzoek door financiële instellingen effectiever te maken. Het gaat om informatiedeling tussen publieke en private partijen en om uitwisseling tussen private partijen onderling. Ik zal daarbij ook breder kijken naar mogelijkheden om het systeem als geheel effectiever te maken. Ik denk daarbij zowel aan het cliëntenonderzoek door instellingen, als aan het monitoren van transacties. Voor de zomer informeer ik uw Kamer over de resultaten van dit onderzoek.’
Europees en mondiaal niveau
‘Tegelijkertijd onderstrepen de recente casussen dat we op Europees en mondiaal niveau samen stappen moeten zetten. Ik zet mij tijdens Europese en mondiale bijeenkomsten en in gesprekken met mijn collega ministers actief in voor verbeteringen. Zo heb ik mij in Europees verband hard gemaakt voor het uitvoeren van een post-mortem review naar de eerdere witwaszaken waarbij Europese banken betrokken waren. Deze post-mortem review heeft als doel om te identificeren welke factoren daaraan hebben bijgedragen, zodat mogelijke aanvullende acties op de midden en lange termijn kunnen worden bepaald. Deze analyse wordt in september 2019 verwacht. Ik zal mij er voor inzetten dat de uitkomsten van deze analyse zoveel als mogelijk openbaar worden gemaakt.’
Europese inzet
‘Aan de hand van de resultaten van het eerder genoemde onderzoek zal ik een verdere Europese inzet bepalen. Ik denk dan ten eerste in Europees verband aan meer mogelijkheden voor informatie-uitwisseling. Ten tweede zet ik in op toezicht op witwassen op Europees niveau. Omdat de geldstromen die betrokken zijn bij witwassen de grenzen van de lidstaten overschrijden, moet geborgd zijn dat er goed toezicht is op deze grensoverschrijdende stromen. De prominentere rol en de uitgebreide capaciteit die de European Banking Authority krijgt voor het toezicht op financiële instellingen op het terrein van witwassen, is een belangrijke verbetering. We moeten op termijn verder gaan om op Europees niveau te borgen dat het toezicht in de hele Unie van hoge kwaliteit is. Het is niet wenselijk dat er grote verschillen bestaan binnen Europa in de mate waarin lidstaten het gebruik van het financiële stelsel voor witwassen en de financiering van terrorisme weten te voorkomen. Dit pleit voor een geharmoniseerde aanpak binnen Europa. Ik werk samen met DNB en de AFM aan een Nederlandse inzet op dit punt voor langere termijn en zal uw Kamer daar voor de zomer over informeren. Vervolgens zal ik mijn Europese collega’s en de nieuwe Commissie hierover actief benaderen.’
Mondiaal niveau
‘Ook mondiaal zet Nederland in op het tegengaan van witwassen. In de Financial Action Task Force speelt Nederland een actieve rol bij het opstellen en aanscherpen van internationale standaarden. In lijn met deze standaarden doet Nederland doorlopend onderzoek naar de effectiviteit van het nationale beleid dat gericht is op het voorkomen en bestrijden van witwassen. Op dit moment werk ik samen met de minister van Justitie en Veiligheid aan een integrale beleidsreactie op enkele onderzoeken die zijn gericht op het op effectieve en risicogebaseerde wijze tegengaan van witwassen. Ik informeer uw Kamer hierover in een aantal weken.’
Geef een antwoord