Over één ding lijkt iedereen het in de Tweede Kamer wel eens: met het in maart door het kabinet voorgestelde pakket aan maatregelen om (vooral de controlepraktijk in) de accountancy te hervormen wordt niet keihard ingegrepen, maar ook zeker niet niks gedaan. Of dat voor nu voldoende is of juist veel te weinig: daarover verschillen de meningen dan weer sterk.
Toch is het helder dat de accountancy zich weinig slecht nieuws meer kan veroorloven, na enkele boekhoudschandalen en faillissementen waarbij de laatste jaren discussie ontstond over de rol van de accountant. ‘Want het geduld raakt ook een keer op’, waarschuwde minister Hoekstra van Financiën maandag. Dat deed hij tijdens het algemeen overleg over de accountancy van de vaste commissie van Financiën van de Tweede Kamer. Daarbij stonden vooral de rapporten van MCA en CTA centraal.
Begin volgend jaar nieuwe wetgeving in consultatie
‘Er zijn echt stappen gezet, maar er is ook nog veel werk te doen en we zijn er echt nog niet’, constateerde minister Hoekstra maandag. ‘Maar wat het ingewikkeld maakt is dat er niet één ding is waarmee alles opgelost is. Was het maar zo simpel. Dus dat betekent dat we breed en diep aan de slag moeten qua oplossingen die gesuggereerd zijn door de commissies. En daarnaast zitten er ook nog dingen in het vat voor later, als dit allemaal niet blijkt te voldoen.’ Er wordt momenteel hard gewerkt aan het uitwerken van de in de kabinetsbrief aangekondigde maatregelen, meldde Hoekstra. ‘Ik hoop begin volgend jaar te kunnen beginnen met het consulteren van nieuwe wetgeving.’ De voortgangsrapportages van de kwartiermakers beloofde hij te delen met de Kamer.
‘Zelfregulering niet gelukt’
In de Kamer zelf is de teneur dat het de afgelopen jaren na ‘In het publiek belang’ vooral aan de sector is geweest om te hervormen en dat dat er onvoldoende uit is gekomen. Niet alleen bij de linkse oppositie wordt er zo over gedacht. ‘Zelfregulering heeft niet gebracht wat we ervan gehoopt hadden, het ontbreekt aan eenduidige kwaliteitsstandaarden’, vond bijvoorbeeld ook VVD’er Van der Linden. Wel is vooral die linkse oppositie voor harde ingrepen in de structuur van de controlepraktijk. ‘Het vertrouwen dat aan de sector is gegeven om het zelf te doen is onvoldoende waargemaakt’, vindt PvdA’er Nijboer. ‘De AFM is nog steeds kritisch, er zijn nog steeds schandalen, er is een verwachtingenkloof. Het gaat er ook om dat je verwacht dat een bedrijf niet zomaar snel omvalt kort na een goedkeurende accountantsverklaring. Maar dat gebeurt nog steeds, zie nu ook weer Wirecard. Ik weet wel dat accountants geen fraude-inspecteurs zijn, maar de commissies bijten nu niet door.’
Hard ingrijpen
Nijboer en ook SP’er Kaya zijn voor hard ingrijpen en zien wel wat in het audit only-model. Minister Hoekstra zelf wil het vooral nu eerst met meer nuance proberen, al houdt hij ook nogal nadrukkelijk de mogelijkheid van harder ingrijpen achter de hand. Hoekstra ziet echter hier en daar ook zeker lichtpunten. ‘Leiderschap hoop je natuurlijk ook altijd weer bij de volgende generatie te vinden. En volgens mij hebben we allemaal wel gezien dat de young profs echt wel anders in de wedstrijd zitten dan in elk geval de oude garde van tien jaar geleden, laat ik het zo zeggen. Ik denk dat dat ook gaat helpen, zowel ten aanzien van cultuur als leiderschap.’
Proportioneel
De bewindslieden hebben nu volgens minister Hoekstra ‘zonder oogkleppen op naar de rapporten van beide commissies gekeken en ons afgevraagd wat het pakket is waar je echt een aanzienlijke kans hebt dat het resultaat gaat opleveren in het hier en nu. En wat heb je dan vervolgens nog in het vat zitten voor een potentiële volgende fase?’ Daarbij sluit hij dus verdere hervormingen binnen de accountancy niet uit. Hoekstra: ‘Het is niet zo dat audit only voor mij of het kabinet een taboe is. Het is wel een hele forse ingreep, waarvan je je moet vergewissen of dat wel proportioneel is. Gaat dat nou brengen wat je hoopt dat het brengt? Gegeven hoe de sector in elkaar zit, dat de beide commissies, de AFM en de sector zelf allemaal zeggen: er is niet één silver bullet, zou ik nu ook niet mijn hele hebben en houden willen ophangen aan de discussie over audit only. Maar het is niet uit te sluiten, zeg ik ook richting de kijkers thuis, dat we daar een keer op uitkomen. Dat dat gewoon toch de conclusie gaat zijn als al het andere onvoldoende blijkt. Maar ik vind het nu niet proportioneel en verstandig.’
Europese discussie aanzwengelen
Wel gaat Hoekstra, ook vanwege de internationale verwevenheid van veel grote accountantskantoren, in Europees verband over hervormingen praten, beloofde hij de Kamer. ‘Het is een beroepsgroep die voor een belangrijk deel bij internationale organisaties is aangesloten en zich naast het MKB ook in belangrijke mate op internationale bedrijven richt. Ik wil die discussie (over audit only, red.) best entameren, zonder dat ik aan de voorkant al ga zeggen dat we daar op uit moeten komen. Ik ga die discussie op Europees niveau aanzwengelen.’ Sowieso loopt Nederland volgens de minister redelijk voorop met de discussie over de toekomst van de accountancy. Die is volgens hem ‘veel gedifferentieerder en met meer intensiteit dan in landen om ons heen, het zou best eens zo kunnen zijn dat wij een aanjagende functie hebben.’
‘Begrijp het toenemende ongeduld’
Op de vraag van PvdA’er Nijboer wanneer harder ingrijpen dan wel in beeld komt antwoordde Hoekstra: ‘Ik begrijp best dat de heer Nijboer zegt: ik maak deze discussie al een tijd mee. Er is echt wel het een en ander veranderd en de maatregelen die we nu toevoegen vormen wel een serieus pakket. Maar als er geen vuiltje aan de lucht was hadden we dit debat niet met elkaar. Het gaat niet met de snelheid van het licht, het moet echt beter. En het geduld raakt ook een keer op. De kwartiermakers gaan nu aan de gang met een aantal experimenten. Maar ik begrijp het toenemende ongeduld wel, dat is ook wat ik tegen de sector heb gezegd.’
Geef een antwoord