Een in opdracht van Deloitte uitgevoerd onderzoek door advocatenkantoor Van Doorne lijkt strijdig met de eisen voor advocaat-onderzoekers en de interne regels van Deloitte tot stand te zijn gekomen. De rol van het advocatenkantoor in de kwestie is op z’n minst zeer bijzonder te noemen. Zo nam Van Doorne een opdracht van Deloitte aan om meldingen van misstanden te onderzoeken over onder meer een forensisch partner, terwijl het advocatenkantoor op dat moment ook met het team van diezelfde partner samenwerkte aan het onderzoek naar fraude bij Pels Rijcken.
Door Misha Hofland
Meldingen misstanden Deloitte
Bij Deloitte werd sinds 2015 intern en bij de AFM verschillende keren melding gemaakt van integriteitsschendingen door het accountantskantoor ten opzichte van een OOB-klant, een grote bank. Deloitte zou zich bij een audit van rentederivatendossiers op een oneigenlijke manier buitensporig hebben verrijkt. Ook werd gemeld dat de partner Forensic & Dispute Services de financiële administratie van Deloitte had gemanipuleerd, waardoor een collega-partner met een onterechte verliesboeking van ruim € 80.000,- kreeg te maken en een klant werd benadeeld. Twee opeenvolgende Chief Quality Officers bij Deloitte deden vervolgens geen onderzoek naar de meldingen. De Raad van Commissarissen van Deloitte besloot uiteindelijk onder aanvoering van Hans van der Noordaa om advocatenkantoor Van Doorne in te schakelen voor onderzoek.
Onderzoek Van Doorne
Daarbij vervulde het Zuidaskantoor een nogal saillante dubbelrol. Het onderzoek bij Deloitte naar de meldingen van misstanden startte namelijk op een moment dat Van Doorne al samenwerkte met Deloitte Forensic & Dispute Services in het onderzoek naar fraude bij Pels Rijcken door notaris Frank Oranje, dat sinds september 2020 liep. Terwijl dat gezamenlijke fraudeonderzoek nog gaande was deed Van Doorne ook onderzoek naar de mogelijke manipulatie van de financiële administratie van Deloitte door de verantwoordelijke partner bij diezelfde forensische afdeling van Deloitte.
Nog voordat het fraudeonderzoek bij Pels Rijcken werd afgerond sloot Van Doorne het onderzoek bij Deloitte af. Op basis daarvan trok de RvC van Deloitte uiteindelijk op 17 juni 2021 de conclusie dat de meldingen van misstanden ongegrond waren. Het onderzoeksrapport zelf werd opmerkelijk genoeg tot nu toe echter nooit gedeeld met de betrokken accountant, alleen de uitkomst werd hem meegedeeld. Dat Van Doorne de opdracht om de meldingen bij Deloitte te onderzoeken aannam lijkt in elk geval strijdig te zijn met het reglement van de Raad van Commissarissen van het accountantskantoor. Daarin is namelijk opgenomen dat er altijd onafhankelijk onderzoek moet worden ingesteld naar signalen van misstanden. Het onderzoek dat Van Doorne uitvoerde naar de meldingen bij samenwerkingspartner Deloitte lijkt moeilijk als zodanig te kwalificeren.
Daarnaast voldoet het advocatenonderzoek – nog los van de vraag of Van Doorne dat überhaupt had mogen uitvoeren – mogelijk ook inhoudelijk niet. Een zaak waarin afgelopen zomer twee advocaten van NautaDutilh door de Raad van Discipline op de vingers werden getikt vanwege een onderzoek in opdracht van Baker Tilly is wat dat betreft illustratief. De deken verweet de advocaten toen onder meer dat ze niet hadden voldaan aan de zware eisen die worden gesteld aan de totstandkoming en inhoud van zo’n rapport. Aan die eisen was niet voldaan omdat de advocaten de betrokkenen geen reële gelegenheid op hoor- en wederhoor hadden geboden, en er niet alles aan hadden gedaan om te voorkomen dat het rapport aanleiding geeft tot misverstanden. In die zaak ging het – net als bij Van Doorne en Deloitte – om een als intern feitenonderzoek gepresenteerd onderzoek, maar werd geoordeeld dat de advocaten hadden moeten voorzien dat het onderzoek door derden (zoals de toezichthouder) zou kunnen worden gebruikt. In dat geval gelden zwaardere zorgvuldigheidsverplichtingen. Ook bij Van Doorne lijkt daar sprake van te zijn, aangezien er op het moment van onderzoek al meldingen van misstanden bij de AFM lagen.
Het advocatenonderzoek zal naar verwachting in elk geval in december bij de Accountantskamer aan de orde komen. Dan dient een tuchtklacht over de kwestie tegen de forensisch partner van Deloitte.
Reacties Van Doorne en Deloitte
Accountancy Vanmorgen vroeg Van Doorne en Deloitte om een reactie. Een woordvoerder van Van Doorne laat weten: “Het staat ons als advocaten niet vrij om informatie te geven over cliënten en/of zaken, omdat wij gehouden zijn aan onze geheimhoudingsplicht. We kunnen hier daarom niet op reageren.” Ook Deloitte meldt niet te kunnen reageren ‘omdat eea nog onder de rechter is.’
Ons onderzoekt Ons