Volgens het meest recente benchmarkrapport van Simplicate over de accountancy is de productiviteit in de sector gedaald, terwijl de omzet opnieuw is gestegen. In 2024 groeide de omzet met 7,2% ten opzichte van een jaar eerder. Dat is iets minder dan in 2023 (+9,6%) maar nog altijd fors. De gemiddelde omzet per medewerker komt nu uit op €142.158, een stijging van 5,4% ten opzichte van het jaar ervoor. Tegelijkertijd volgt uit het onderzoek dat de productiviteit met 3,9% daalde naar een gemiddelde van ongeveer 976 gefactureerde uren per medewerker. De omzetgroei is dus niet het gevolg van een stijging in uren, maar wordt gedragen door hogere tarieven. Dat beeld wordt bevestigd in een sectorprognose van ING, dat voor 2025 een tariefstijging van ten minste 4,5% verwacht – het vierde jaar op rij. Met name audit werd duurder.
De combinatie van toenemende werkdruk en een structureel krappe arbeidsmarkt zet veel kantoren onder druk. Simplicate signaleert dat het aandeel van medewerkers dat minder dan 800 uur per jaar factureert, is toegenomen. Tegelijkertijd groeide het percentage medewerkers dat meer dan 1400 uur factureert nauwelijks. Die scheefgroei kan duiden op verschillen in productiviteit, bijvoorbeeld door de inzet van parttimers, starters of medewerkers met andere rollen. Bijna twee derde van de accountantskantoren kampt begin 2025 met een tekort aan personeel, blijkt ook uit de laatste conjunctuurenquête van het CBS.
Automatisering
Om de capaciteit beter te benutten en verdere groei mogelijk te maken, is automatisering essentieel. Dat is ook terug te zien in de kostencijfers.
Volgens de Kantorenbenchmark van SRA zijn de ICT-kosten onder de eigen achterban tussen 2014 en 2024 gestegen met 209,4%. Daarmee is ICT na personeelskosten inmiddels de grootste kostenpost op kantoren. De toename in kosten wordt niet alleen veroorzaakt door duurdere softwarelicenties, maar vooral ook door investeringen in automatisering en digitalisering van werkprocessen. Denk aan documentmanagementsystemen, scan- en herkenoplossingen en de integratie van cloudsoftware.
De adoptie van scan- en herkenoplossingen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Waar in 2013 nog ongeveer de helft van de kantoren hiermee werkte, is dat in 2024 opgelopen tot 91,7%. Ook het digitaal opslaan van dossiers zit in de lift. In 2009 werd 40,7% van de dossiers centraal gedigitaliseerd; inmiddels is dat aandeel gestegen naar 66,4%. Documenten worden steeds vaker opgeslagen in vaktechnische applicaties of een documentmanagementsysteem.
De inzet van technologie verschilt overigens sterk per kantoorgrootte. Uit het IT-onderzoek van SRA blijkt dat kleinere kantoren vaak gebruikmaken van externe hosting en geen eigen IT-functionaris hebben. Middelgrote kantoren werken vaker met een parttime IT-specialist, terwijl grote kantoren meestal over een eigen IT-afdeling beschikken. Opvallend is dat veel kantoren het overstappen naar volledig online software nog uitstellen. De redenen lopen uiteen: de huidige software voldoet nog, er is geen goed alternatief beschikbaar, of men verwacht te veel impact op het werkproces bij een overstap.
Loonkosten
Als we de loonkosten bekijken, is ook hier een duidelijke stijging in de sector te zien. Volgens het SRA Salarisonderzoek 2024 is het gemiddelde jaarsalaris in de controlepraktijk in tien jaar tijd met 34,8% gestegen. In de gemengde/samenstelpraktijk was dat 22,6%, in de fiscale praktijk 16,7%. Op de afdelingen salarisadministratie en secretariaat gingen de salarissen respectievelijk met 32,1% en 27,3% omhoog. Tegelijkertijd is het aantal openstaande vacatures opgelopen. In 2023 bedroeg het percentage vacatures ten opzichte van het aantal medewerkers gemiddeld 12,7%, met uitschieters tot bijna een kwart bij kantoren met minder dan tien medewerkers. Vooral kleine kantoren ervaren de impact van een enkele vacature relatief zwaar.
Schaalvergroting
De groei van kantoren komt in toenemende mate van het uitbreiden van diensten of het versterken van de adviespraktijk. ING verwacht dat het aantal gefactureerde uren in 2025 met 3% zal groeien, iets meer dan in 2024. Die groei komt niet zozeer door meer controle- of samensteldossiers, maar vooral door adviesdiensten rondom onder meer digitalisering en bedrijfsstrategie. Daarnaast spelen fusies en overnames een steeds grotere rol. Volgens de AFM is het aandeel van accountantsorganisaties met private equity in de wettelijke controles gestegen van 11% in 2023 naar 21% in 2024. De consolidatiegolf lijkt voorlopig niet af te nemen. Schaalvergroting en het realiseren van een top 10-positie zijn belangrijke drijfveren voor fusies, naast het aantrekken en behouden van personeel en het bedienen van grotere klanten.
SRA constateert in haar Kantorenbenchmark dat de totale productie sinds 2014 met 93,3% is gestegen. Vooral controlewerkzaamheden en administratieve dienstverlening droegen bij aan die groei. Tegelijkertijd stegen ook de personeels- en ICT- kosten fors, waardoor de marge weliswaar op peil bleef, maar niet in dezelfde mate toenam als de omzet.
Stevige keuzes
De sector bevindt zich in een fase waarin verdere groei vraagt om stevige keuzes. Door personeelstekorten worden kantoren selectiever in het aannemen van klanten. Klantportefeuilles worden geschoond op basis van rendabiliteit en strategische waarde. Om met minder mensen meer te kunnen doen, zijn investeringen in technologie, processen en digitalisering noodzakelijk. Kunstmatige intelligentie speelt daarin een steeds grotere rol. Hoewel veel toepassingen nog in de experimentele fase zitten, signaleert ING dat AI inmiddels wordt ingezet bij het samenstellen en controleren van documenten. De verwachting bij de sectorbankiers is dat AI in de toekomst ook een rol gaat spelen in audits. Door de inzet van AI kunnen grote hoeveelheden data sneller worden geanalyseerd en afwijkingen eerder worden gesignaleerd.
Dat verhoogt de kwaliteit van controles en verlaagt de foutgevoeligheid. Bovendien kan het werk hierdoor aantrekkelijker worden voor jonge professionals, die op zoek zijn naar inhoudelijke uitdaging en moderne tools.
De accountancy blijft daarmee flink in beweging. De grote lijnen in de kengetallen laten zien dat digitalisering en krapte op de arbeidsmarkt structureel zijn. De financiële cijfers laten nog altijd groei zien, maar die groei is minder vanzelfsprekend dan voorheen. Efficiëntie, specialisatie en technologie vormen de sleutel om ook de komende jaren de juiste balans te vinden tussen kwaliteit, capaciteit en winstgevendheid.
Tekst: Misha Hofland
Deze bijdrage komt uit Accountancy Vanmorgen met als thema ICT en kengetallen. Dit magazine is verschenen in juli 2025. Zie: https://www.accountancyvanmorgen.nl/kennisdoc/av2-2025-ict-en-kengetallen
Geef een reactie