AFM: duurzame kwaliteitsslag centraal bij toezicht op accountancy

De accountancysector moet een duurzame kwaliteitsslag realiseren. Dat stelt de AFM in haar donderdag gepubliceerde Agenda 2020, waarin de toezichthouder haar prioriteiten voor dit jaar benoemt. Accountancy Vanmorgen zet de prioriteiten van de AFM voor de accountancysector in 2020 op een rij:

De AFM benoemt in de Agenda 2020 vier toezichtprioriteiten voor de accountancy:

• onderzoek naar de kwaliteitsslag van OOB-accountantsorganisaties
• auditcommissies versterken in hun rol
• invloedrijk in (inter)nationale discussies
• verbeteren van geïntegreerde verslaggeving en ontwikkelen van datagedreven toezicht op de verslaggeving

Toezichtprioriteit: onderzoek naar de kwaliteitsslag van OOBaccountantsorganisaties

Het toezicht van de AFM blijft ook in 2020 gericht op de OOB-accountantsorganisaties en op het verhogen van kwaliteit. In 2014 heeft de sector verbeteringen aangekondigd en zijn accountantsorganisaties een verandertraject gestart. De AFM verwacht van de accountancysector dat de ingezette veranderingen in 2020 het beoogde effect hebben en dat zij de kwaliteit van wettelijke controles duurzaam geborgd hebben. De AFM doet daarom vanaf 2020 onderzoek naar de realisatie van de kwaliteitsslag en vernieuwt de onderzoeksmethodiek hiervoor. Ook het datagedreven toezicht op accountantsorganisaties wordt verder ontwikkeld.

Belangrijke activiteiten 2020:

• Onderzoek doen naar de realisatie van de kwaliteitsslag van de OOB-accountantsorganisaties (loopt door in 2021) en het vernieuwen van de onderzoeksmethodiek hiervoor.
• Ontwikkeling datagedreven toezicht op accountantsorganisaties.

Toezichtprioriteit: auditcommissies versterken in hun rol

Auditcommissies spelen een belangrijke rol voor zowel de kwaliteit van verslaggeving als de kwaliteit van wettelijke controles. De AFM richt zich in 2020 onder meer op het beïnvloeden van auditcommissies om kritisch hun rol te vervullen.

Belangrijke activiteiten 2020:

• Uitvoeren van een nader verkennend onderzoek naar hoe auditcommissies hun rol vervullen in het proces van selectie en beoordelen van accountantsorganisaties.
• De AFM wil de dialoog met beleggers, auditcommissies en accountants versterken over het mogelijk invoeren van meer permanente waarborgen en de verschillende verantwoordelijkheden inzake de selectie en evaluatie van de kwaliteit van de externe accountant.

Toezichtprioriteit: invloedrijk in (inter)nationale discussies

De discussie over mogelijk door te voeren wijzigingen in de accountancysector spelen zowel op nationaal als op internationaal niveau. Zo is in Nederland in 2019 de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA) ingesteld. Op internationaal niveau staat de discussie over de sector onder meer op de agenda in IFIAR en in CEAOB. De AFM vraagt hier onder meer aandacht voor mogelijke perverse prikkels in de structuur van de accountancysector die een belemmering vormen voor een duurzame borging van hoge kwaliteit. Voor het toezicht op verslaggeving werkt de AFM samen met buitenlandse toezichthouders en neemt deel aan internationale overlegorganen, waaronder ESMA en IOSCO.

Belangrijke activiteiten 2020:

• Bijdragen aan de discussies om kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector voldoende te adresseren, zodat deze blijven aansluiten bij een mogelijk hervormde structuur. Voorbereiden op adviezen van de CTA en waar relevant meenemen in de doorontwikkeling van toezicht(methodieken).
• Samenwerking met andere toezichthouders in Europese colleges of regulators voor Big 4-accountantsorganisaties. Via de Europese colleges monitoren de Europese toezichthouders de netwerken van de Big 4-accountantsorganisaties. Dit gebeurt mede aan de hand van analyses van toezichtbevindingen en agenderen van ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld oorzakenanalyse en gebruik data-analytics in de controle.
• Deelname aan internationale overleggen van onder meer IFIAR en CEAOB en het leiden van de IFIAR Task Force on Internationally Relevant Developments in Audit Markets (IRDAM).
• Deelname aan internationale overleggen van onder meer ESMA en IOSCO. De AFM draagt via ESMA en IOSCO onder meer actief bij aan het opstellen en uitvaardigen van richtsnoeren, aanbevelingen en Q&A’s om te zorgen voor een consistente toepassing van de regelgeving.

Toezichtprioriteit: verbeteren van geïntegreerde verslaggeving en ontwikkelen van datagedreven toezicht op de verslaggeving

Niet-financiële prestaties zoals op gebied van duurzaamheid en diversiteit voor ondernemingen worden steeds belangrijker; ondernemingen dienen dit op te nemen in de verslaggeving en accountants dienen hier in de controle aandacht aan te besteden. De AFM bevordert het rapporteren van relevante financiële en niet-financiële informatie in de jaarlijkse (geïntegreerde) verslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen. Daarnaast gaat de AFM in 2020 door met het ontwikkelen van datagedreven toezicht op verslaggeving. Daarbij worden nieuwe technieken zoals textmining ingezet. Ook bereidt de AFM zich voor op het European Single Electronic Format (ESEF), een nieuw digitaal format voor jaarrekeningen dat vanaf boekjaar 2020 verplicht is voor beursgenoteerde ondernemingen.

Belangrijke activiteiten 2020:

• Onderzoek naar de toepassing van aspecten van geïntegreerde verslaggeving.
• Ontwikkeling datagedreven toezicht op verslaggeving, waaronder het verbeteren van het model voor de kwantitatieve risicoanalyse.
• Voorbereiding invoering ESEF waaronder het informeren van ondernemingen over deze nieuwe vereisten. Het is belangrijk dat beursgenoteerde ondernemingen op tijd kennis nemen van deze nieuwe regels en voorbereidingen treffen.

Doorlopende toezichtactiviteiten accountantsorganisaties en verslaggeving

De AFM besteedt ook in 2020 een deel van haar capaciteit aan doorlopende taken in het toezicht op accountantsorganisaties en verslaggeving:

• Toetsen van de kwaliteit van verslaggeving.
• Opvolging geven aan signalen en incidenten op onderwerpen zoals continuïteit, fraude en corruptie bij de controlecliënt en samenloop van controle- en adviesdiensten.
• Opvolging geven aan door de convenant partners NBA en SRA overgedragen zaken waarbij accountantsorganisaties tot tweemaal toe negatief getoetst zijn.
• Werkzaamheden uitvoeren voor het toetsen van bestuurders en leden van raden van commissarissen op betrouwbaarheid en geschiktheid,
• Werkzaamheden uitvoeren voor vergunningen en registraties.
• Uitvragen van data aan accountantsorganisaties voor het vervullen van marktmonitor taken en eventueel publiceren van trendanalyses.
• In samenwerking met belangrijke stakeholders onderzoeken hoe het toezicht op niet-OOB-accountantsorganisaties in de toekomst kan worden ingericht.