De economische gevolgen van Covid-19 lijken op micro-niveau nog mee te vallen, toch zijn er steeds meer signalen dat een grote groep ondernemers nu of in de nabije toekomst met grote financiële problemen te maken zal krijgen. Aan de accountant de taak om de signalen te herkennen, de problemen bespreekbaar te maken en samen met de ondernemer naar oplossingen te zoeken.
Ondernemers in financiële nood
Afgelopen zaterdag verscheen in een aantal regionale kranten een artikel over ondernemers in nood die zich bij het Coronaloket van de KvK hadden gemeld. Daarbij ging het over duizenden ondernemers met soms grote financiële problemen. In die week daaraan voorafgaand kreeg ik meerdere verhalen te horen over ondernemers die, als gevolg van door de corona-crisis veroorzaakt financiële problemen, hadden besloten uit het leven te stappen.* Ik schrik hiervan en vraag me af in hoeverre accountants en adviseurs in de gaten hebben dat het water bij veel ondernemers echt aan de lippen staat. De eerlijkheid gebiedt dat ik veel accountants en adviseurs spreek die aangeven dat het bij hun klanten best nog wel meevalt. Tegelijkertijd hoor ik van financiers dat zij hun afdelingen bijzonder beheer op oorlogssterkte hebben gebracht.
Redenen waarom er vaak nog gedacht wordt dat het wel meevalt, volgt uit het feit dat de overheid, de Belastingdienst en de banken de ondernemers behoorlijk tegemoet zijn gekomen. Denk aan regelingen als de NOW, TOZO, TVL enz. Denk ook aan de mogelijkheid om bij de Belastingdienst en de banken tijdelijk uitstel van betaling te krijgen. Daar komt bij dat in de zomermaanden veel consumenten toch het nodige geld hebben uitgegeven. Daardoor zijn de effecten op de kasstroom voor veel ondernemers nog beperkt gebleven.
Binnenkort moet er weer afgelost worden
Maar bij veel ondernemers dringt langzamerhand het besef door dat de banken vanaf oktober weer graag zien dat de reguliere rente- en aflossingen weer opgestart gaan worden. De Belastingdienst gaat er van uit dat er vanaf januari 2021 weer normaal betaald wordt op de gedane aangiften en dat de achterstallige belastingbetalingen weer worden ingelopen. Weliswaar mag de ondernemer daar twee jaar over doen. Maar het raakt de kasstroom negatief.
Rekensommetjes in het hoofd
Veel ondernemers maken zich dan ook (grote) zorgen over het voortbestaan van hun bedrijf. Zij maken in hun hoofd rekensommetjes en concluderen dat ze het niet – of waarschijnlijk niet – gaan redden. Daarbij is het de mens eigen om niet over problemen te praten en in veel gevallen de schone schijn op te houden. Veel ondernemers hebben een gezin en willen hun gezinsleden liever niet met de financiële problemen confronteren die zij vrezen. Daarbij is er ook nog een categorie ondernemers die de nota van de accountant of adviseur vrezen en om die reden niet voor hulp aankloppen.
Natuurlijk is het niet overal kommer en kwel. Er zijn genoeg accountants die hun best doen voor hun klanten. Maar mijn ervaring is dat accountants het toch vaak lastig vinden om de persoonlijke problemen die de ondernemer ervaart bespreekbaar te maken. Daarom is het juist nu van belang dat de accountant doorvraagt, juist omdat we vanuit het vakgebied behavioral finance weten dat de ondernemer niet met zijn persoonlijke problemen te koop gaat lopen. Daarbij is het kunst om niet meteen met oplossingen te komen, maar eerst goed te luisteren. Want bij veel ondernemers is op dit moment sprake van schaamte en teleurstelling omdat men ervaart dat de zaak waaraan men ziel en zaligheid heeft gegeven het (mogelijk) niet gaat redden.
Gebrekkige kennis over alternatieven
Een ander punt dat hierbij meespeelt is het gebrek aan kennis over financieringsalternatieven om de onderneming toch door te zetten als de bank nee zegt. Dit bleek ook afgelopen week weer uit het artikel in het FD MKB weet alternatieve financier slecht te vinden. In die zin is er in de afgelopen vijf jaar niet veel veranderd, want in 2015 verscheen er op AccountancyVanmorgen een artikel met dezelfde strekking. Overigens bleek uit een NEMACC-onderzoek Financiering in het MKB dat ook veel accountants die werkzaam zijn voor het MKB slecht op de hoogte zijn van de alternatieve mogelijkheden. Dat is zorgelijk omdat ondernemer juist nu behoefte hebben aan goede loodsen die hen helpen door de storm te laveren. We moeten voorkomen dat de ondernemer merkt dat de accountant ook niet veel verder komt dan de verzuchting: ‘Als de bank het niet doet, weet ik ook niet meer bij wie jij je moet melden.’ Denk daarbij niet dat financiers dat zelf wel weer gaan oppakken, daarvoor is de markt sinds de vorige crisis te veel veranderd. En als je er als accountant geen tijd, zin of energie voor hebt verwijs dan op tijd door naar een persoon die wel verstand heeft van financieren. Voor veel bedrijven is het nu nog net geen vijf voor twaalf en kan er vaak nog het nodige worden gerealiseerd. Op het moment dat het twaalf uur is geweest, valt er meestal niet meer te doen dan het opruimen van de financiële en persoonlijke schade.
Stoppen
Bij het denken in oplossingen moet overigens ook de mogelijkheid om te stoppen met het bedrijf in ogenschouw worden genomen. Een situatie waar de KvK recent nog aandacht om vroeg: Stop met onderneming voor schulden te groot worden.
Wake-up call
Kortom laten de recente berichten over grote groepen ondernemers die problemen ervaren of vrezen een wake-up call zijn voor accountants om de komende weken pro-actief het gesprek aan te gaan met de ondernemer. Daarbij is het belangrijk om aandacht te hebben voor het feit dat veel ondernemers hun financiële problemen internaliseren. Mocht daarvan sprake zijn dan is het belangrijk om de ondernemer door te verwijzen naar een professionele hulpverlener als een arts, een maatschappelijk werker of een psycholoog. Voor hulp bij financieringsvraagstukken of het meesparren over bijvoorbeeld andere business- en verdienmodellen kan het wellicht zinvol zijn om als accountant de kennis hierover bij te spijkeren.
Kennis bijspijkeren tijdens AV-week
In de volgende sessies kan jij je kennis bijspijkeren over financieren en het ondersteunen van ondernemers bij bedrijfskundige beslissingen als gevolg van Corona. Klik op de link voor meer informatie en het aanmeldproces.
21 september AV-Week Corona update: doorstart en financiering (1 PE-punt)
22 september AV-Week: Liquiditeiten (1 PE-punt)
En verder
24 september, 1, 7 en 14 oktober Leergang Mini MBA bedrijfsadvisering (12 PE-punten)
14, 15, 21 en 22 oktober Leergang Financieringsdeskundige (12 PE-punten)
*Wordt je geconfronteerd met een ondernemer die het niet meer zit zitten, laat de ondernemer dan 113 bellen.
Geef een antwoord