De Auditdienst Rijk (ADR) heeft een kleinschalige review uitgevoerd op accountantscontroles bij de NOW-regeling. Van de 25 reviews kwam de ADR in acht gevallen tot het oordeel ‘ontoereikend’. Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vindt dat teleurstellend. Dat schrijft ze in een Kamerbrief over de stand van zaken met betrekking tot de subsidievaststellingen van de NOW-1 en 2, het proces rondom het terugbetalen van teveel ontvangen NOW-voorschotten en de uitkomsten van de door de ADR uitgevoerde reviews van accountantsverklaringen.
Uitkomsten review kunnen niet geëxtrapoleerd worden
Als onderdeel van het toezicht op de NOW is door de Auditdienst Rijk (ADR) een review uitgevoerd op accountantscontroles bij de NOW-regeling. De ADR heeft 25 reviews uitgevoerd bij accountants die een verklaring bij een vaststellingsaanvraag van de NOW-1 of NOW-2 hebben afgegeven. Deze reviews zijn aselect geselecteerd. De doelstelling van deze review was enerzijds de kwaliteit van de door accountants uitgevoerde werkzaamheden te onderzoeken en anderzijds het identificeren van mogelijkheden tot verbetering en of verduidelijking van het vaststellingsproces waaronder de accountantswerkzaamheden. Hierbij wil de minister wel graag benadrukken dat, door de kleinschaligheid van het onderzoek, de uitkomsten niet geëxtrapoleerd kunnen worden.
Van de 25 reviews heeft de ADR er 17 afgerond met de conclusie dat de werkzaamheden door de accountant toereikend zijn uitgevoerd terwijl bij acht reviews dit heeft geleid tot de conclusie ‘ontoereikend’. Dat er bij een derde van de reviews het oordeel ontoereikend is toegekend, vindt de minister teleurstellend.
Vooral bij minder zware accountantsonderzoeken ontoereikend onderzoek
De accountantscontrole kent afhankelijk van de grootte van een organisatie en het ontvangen subsidiebedrag verschillende gradaties. Hiervoor is gekozen omdat het onredelijk is om van een kleinere werkgever met enkele tientallen werknemers hetzelfde te eisen als van een multinational met honderden werknemers. Bij de totstandkoming van het controleproces van de NOW medio 2020 is ook al onderkend dat zeker bij kleine subsidiebedragen, vaak bij kleine werkgevers, geen zekerheid kan worden verkregen en dat een administratie mogelijk niet altijd zal voldoen aan de normale eisen die komen kijken bij een controle door een accountant. Hierop is ingespeeld door, bij de bepaling van de zwaarte van het accountantsonderzoek, rekening te houden met de omvang van de onderneming en het aangevraagde NOW-subsidie. Desondanks zien we dat de ADR met name in de onderzoeken waar een minder zwaar accountantsonderzoek noodzakelijk is, heeft geconstateerd dat de accountant niet altijd een toereikend onderzoek heeft uitgevoerd, schrijft de minister. De accountants hebben in deze gevallen hun werkzaamheden niet voldoende vastgelegd of onvoldoende werkzaamheden uitgevoerd. Dit betekent overigens niet dat als een review een ontoereikend oordeel heeft ontvangen, er onrechtmatig NOW-subsidie is toegekend. Een ontoereikend oordeel betekent dat er wel aan de voorwaarden voldaan kan zijn, maar dat de ADR heeft vastgesteld dat de accountant geen deugdelijke grondslag heeft gebruikt voor de controle.
Kijken naar verbeteringen
Het ADR-onderzoek is voor de minister mede aanleiding om te kijken of er nog verbeteringen doorgevoerd kunnen worden in het verdere vaststellingenproces voor de volgende NOW-tranches. Om hier een oordeel over te kunnen vellen, zal de minister eerst samen met de ADR de acht ontoereikende accountantsonderzoeken nader bestuderen. Vervolgens zal er een proces worden ingericht, samen met UWV, UVB en de ADR, om opvolging te geven aan de geconstateerde tekortkomingen en daar waar nodig herstelacties in gang te zetten.
Uitkomsten bespreken met NBA
Ook zullen de uitkomsten van het onderzoek met de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) worden besproken, om te bezien of er generieke acties nodig zijn om de kwaliteit van de controles te verhogen en hoe deze vormgegeven kunnen worden. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het verduidelijkingen en uitbreiden van de reeds bestaande FAQ’s, die in samenwerking met de NBA zijn opgezet, en extra trainingen voor accountants die betrokken zijn bij NOW-onderzoeken op te zetten. Ook is het voornemen om bevindingen uit de reviews te bespreken in de reguliere NOW-webinars die door de NBA zijn opgezet om de accountants te informeren over actuele ontwikkelingen.
In navolging van dit onderzoek zal de minister de ADR vragen een nieuwe ronde reviews te doen op ingediende accountantsverklaringen waardoor er een beter beeld ontstaat.
In de Kamerbrief is meer te lezen over de stand van zaken met betrekking tot de subsidievaststellingen van de NOW-1 en 2 en het proces rondom het terugbetalen van teveel ontvangen NOW-voorschotten
Ik vraag me dan maar af: waarom zou de uitkomst van een kleine, a-selecte en representatieve steekproef niet geëxtrapoleerd kunnen worden?
🙋🏻♂️ De ADR zal haar conclusies wel snel intrekken omdat er in de meeste gevallen helemaal geen accountantsverklaring nodig was bij de NOW. Bovendien geeft het al helemaal geen pas dat de minister als spreekbuis van ADR (of is het juist andersom) na ondeugdelijk onderzoek een soort accountantsoordeel geeft op het werk van openbare accountants!