De Community Women Leadership van de NBA heeft het afgelopen jaar een enquête uitgezet naar de doorgroeimogelijkheden van vrouwen binnen accountantskantoren. Het resultaat: vrouwen lopen ook in de accountancybranche nog steeds tegen oude rolpatronen en vooroordelen aan. Daar kunnen ze zelf wat aan doen, maar organisaties worden ook aangespoord meer vrouwen in leidinggevende posities te benoemen.
Voorafgaand aan de NBA-ledenvergadering hebben een aantal ambassadeurs van de Community Women Leadership een eerste exemplaar van de resultaten overhandigd aan het NBA-bestuurslid Aleks Kayhan. De enquête is ingevuld door 55 vrouwelijke branchegenoten, van wie 95 procent RA of AA is. Van hen vindt 80 procent dat leidinggevende functies gelijk verdeeld moeten zijn tussen vrouwen en mannen, onder meer omdat de verdeling in leidinggevende functies een afspiegeling moet zijn van de maatschappij en omdat vrouwen en mannen dezelfde capaciteiten hebben. Een minderheid vindt dat het krampachtig vasthouden aan een 50/50-verdeling het doel voorbijschiet.
Gelijke verdeling haalbaar, maar niet zonder slag of stoot
Een gelijke verdeling is volgens 70 procent haalbaar, maar struikelblokken zijn de keuze voor een gezin en de ongelijke verdeling van huishoudelijke taken tussen mannen en vrouwen. Bovendien denken de respondenten dat mannen aan de top nog traditioneel denken: zij kiezen leiders die op henzelf lijken en zij geloven dat de mannelijke leiderschapsstijl de meest effectieve is voor succes.
Anderzijds wordt aangegeven dat vrouwen een zetje nodig hebben. Er zijn barrières op persoonlijk niveau, zoals onzekerheid over eigen kennis en een te bescheiden houding, het missen van rolmodellen en perfectionisme. ‘Vrouwen voelen intrinsieke onzekerheid ten opzichte van mannen. Ze lijken daardoor minder ambitie te hebben. Daarnaast speelt mee dat vrouwen verantwoordelijkheid voelen voor hun gezin. Als ze kinderen krijgen, neemt de vrouw (zorg)taken op zich waardoor ze minder gaat werken. Het gezinsinkomen is dan meer afhankelijk van de man.’
Tone at the top
Andere barrières komen uit de directe omgeving, onder meer doordat vrouwen zich oneerlijk behandeld voelen ten opzichte van mannelijke collega’s. ‘De mannelijke normen en collega’s binnen een organisatie zorgen ervoor dat vrouwen barrières ervaren om door te groeien naar een hogere functie. De ‘tone at the top’ geeft een verkeerd beeld, want er zitten voornamelijk mannen aan de top.’
De samenleving werpt tot slot ook drempels op met de overtuiging dat het een plicht is om voor de kinderen te zorgen. ‘Door minder te werken, slinken de kansen om snel door te groeien en carrière te maken. In de samenleving geldt: Hoe sneller hoe beter. De samenleving ziet mannen meer als leiders en vrouwen als verzorgers.’
De mannelijke weg
De vrouwen die een leidinggevende functie hebben, hebben ‘de mannelijke weg’ afgelegd. ‘Vrouwen bekleden een leidinggevende functie doordat zij zich zijn gaan gedragen zoals zij denken dat mannen zich gedragen: laat duidelijk weten wat je wilt bereiken, keihard studeren/werken en jezelf bewijzen. Tot het niveau van manager hebben deze vrouwen geen verschillen ervaren in promotiekansen, daarboven wel. Daarnaast geven veel respondenten aan een eigen kantoor op te richten of naar een klein kantoor te zijn gegaan; in beide gevallen is het makkelijker om daar de leidinggevende te worden.’ Wie geen leidinggevende functie (meer) heeft, geeft onder meer aan dat mannen mogelijke promotiekansen inpikten, vrouwen niet worden gezien en dat het gezin te veel aandacht vroeg.
Omarm je vrouwelijke kwaliteiten
Aanbevelingen zijn dat vrouwen hun vrouwelijke kwaliteiten als een kracht moeten omarmen. ‘Als accountant zijn dat zeer goede en belangrijke eigenschappen.’ Ook worden vrouwen aangespoord om ambities uit te spreken en feedback over hun ontwikkeling te vragen. Andere tip: wees een voorbeeld voor de nieuwe generatie vrouwelijke accountants. Dit doe je door een coach of sponsor voor een andere vrouw te zijn.
Organisaties zouden onder meer aandacht moeten besteden aan overtuigingen over en van vrouwen en meerdere vrouwen moeten benoemen in een groep of bestuur: ‘Eén vrouw is geen vrouw.’
Een gezonde verhouding van verhouding mannen/vrouwen aan de top in de accountancy lijkt mij een afspiegeling van het aantal vrouwelijke/mannelijke AA’s/RA’s. Wat zijn de cijfers?