In 2019 waren er 13 gemeenten die drie jaar op rij geen goedkeurende controleverklaring kregen bij hun jaarcijfers. Door de verantwoording van coronasteun bestaat het risico dat jaarstukken te laat worden ingeleverd en gemeenten vaker een niet-goedkeurende verklaring gaan krijgen. Dat schrijft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in een Kamerbrief over de verantwoording van gemeenten over het verslagjaar 2019. Daarin blikt ze ook vooruit op de verantwoording van coronamaatregelen door gemeenten. Uit de cijfers van de minister blijkt verder ook dat de trend die al enkele jaren is ingezet dat grotere kantoren op de gemeentelijke controlemarkt terrein prijsgeven aan kleinere zich doorzet.
Vaker niet-goedkeurende verklaringen
“Sinds mijn vorige brief over de verantwoording ziet de wereld er anders uit”, constateert Ollongren. “Allereerst zijn er sinds maart 2020 maatregelen genomen om de financiële gevolgen voor bedrijven en burgers als gevolg van de coronapandemie te beperken. Gemeenten leveren hier een grote bijdrage aan. Tijdige ondersteuning stond bij deze maatregelen voorop. Dit heeft gevolgen voor het verslagjaar 2020 en de verantwoording en de accountantscontrole bij gemeenten.
Het risico bestaat dat jaarstukken te laat worden ingeleverd en vaker een nietgoedkeurende verklaring krijgen. Ik werk hieraan samen met gemeenten, accountants en vakdepartementen. Hierbij moet een rechtmatige verantwoording worden afgewogen worden tegen de administratieve – en controlelast die daartegenover staat.”
“In de uitwerking van de coronamaatregelen is voorrang gegeven aan de continuïteit van de ondersteuning van bedrijven en burgers”, licht de minister verder toe. “Onder andere op het terrein van inkomensondersteuning van zelfstandige ondernemers en bij de zorgverlening: hierover zijn afspraken gemaakt tussen Rijk en gemeenten. Daarnaast moesten zorgaanbieders als gevolg van corona ook meerkosten maken, die vergoed zijn door gemeenten.
De maatregelen om de coronacrisis te bestrijden, vereisten een afwijking van bestaande contracten en verordeningen. Soms zal het niet mogelijk zijn de rechtmatigheid te herstellen, soms wel. In het laatste geval zal ook een bestuurlijke weging moeten worden gemaakt van het belang van rechtmatigheid en de administratieve- en controlelasten om rechtmatigheid te herstellen, voor zowel de gemeente als voor de zorgaanbieders. Dit betekent ook dat, ondanks al het werk dat nu wordt verricht rond de verantwoording in het kader van corona, het niet is uit te sluiten dat jaarstukken te laat worden ingeleverd en gemeenten vaker een niet-goedkeurende verklaring krijgen.”
2019: verbetering na decentralisatie
Sinds 2015 zijn de tijdigheid en rechtmatigheid van cijfers bij gemeenten sterk verbeterd, constateert de minister. De decentralisatie leidde er toen toe dat de helft van de jaarrekeningen bij gemeenten niet op tijd was en de helft geen goedkeurende verklaring had. In 2018 daalde het aantal gemeenten dat drie jaar op rij geen goedkeurende controleverklaring had, van 25 naar 14. De daling in 2019 is bescheidener: van 14 naar 13.
Van de 14 gemeenten die in 2018 driemaal op rij een niet-goedkeurende verklaring hadden, kregen 6 in 2019 een goedkeurende verklaring van de accountant op rechtmatigheid. Twee gemeenten in de lijst van 2018, Dongeradeel en Kollumerland en Nieuwkruisland, werden samen met een derde gemeente (Ferwerderadeel) heringedeeld tot Noardeast-Fryslân. Omdat die gemeente in 2019 een verklaring met beperking kreeg en twee van de gemeenten die erin zijn opgegaan vorig jaar in de lijst stonden, staat Noardeast-Fryslân dit jaar in de lijst.
Verder zijn er 6 nieuwe gemeenten bijgekomen die in 2019 voor het derde achtereenvolgende jaar een niet-goedkeurende verklaring kregen. Het overgrote deel van de gemeenten levert nu tijdig aan (90 procent) en sinds vorig jaar is het aantal gemeenten met een goedkeurende verklaring gestabiliseerd. In 2019 had 98 procent van de gemeenten een goedkeurende verklaring op getrouwheid en 86 procent van de gemeenten een goedkeurende verklaring op rechtmatigheid.
Voor gemeenten met een anders dan goedkeurende verklaring zijn onjuiste aanbestedingen meestal de oorzaak.
Accountantskantoren
De controles van de jaarstukken over 2019 zijn gedaan door 19 accountantskantoren, 2 meer dan vorig jaar. Verder worden twee gemeenten gecontroleerd door gemeentelijke accountantsdiensten. Al enkele jaren geven grotere kantoren op de gemeentelijke controlemarkt terrein prijs aan kleinere, een trend die dit jaar is doorgezet. Enkele kleinere kantoren hebben hun marktaandeel uitgebreid, schrijft de minister.
Kamerbrief over verantwoording van gemeenten over het verslagjaar 2019
Geef een antwoord