Het nieuwe jaar is weer begonnen en een beetje als een goede traditie probeer ik altijd aan het begin van het nieuwe jaar de belangrijkste accountancytrends te duiden. Dat deed ik vorige week al op LinkedIn, maar ik wil deze trends de lezers van Accountancy Vanmorgen zeker niet onthouden. Speciaal voor jullie heb ik dan ook nog twee bonustrends toegevoegd.
Trend 1: Private Equity is knocking on the door
Een belangrijke nieuwe ontwikkeling in de accountancy in 2022 was de komst van Private Equity. Private Equity is knocking on the door hoorde ik deze zomer al op Harvard Business School. Een paar weken later werd het eerste initiatief in Nederland bekend. In 2023 komt er denk ik meer nieuws over PE in onze sector die de schaalvergroting verder zal gaan aanjagen. Allan Koltin geeft in Accounting Today alvast drie keuzes waar kantoren voor staan.
Trend 2: Krapte arbeidsmarkt
De krapte op de arbeidsmarkt mag natuurlijk niet in de trends ontbreken. In de The Wall Street Journal stond onlangs dat in de VS 300.000 accountants in de afgelopen twee jaar het beroep hebben verlaten. Over the great resignation gesproken. Maar ook in Nederland zien we een oplopend tekort aan accountants en fiscalisten. De instroom op de opleidingen neemt af en tegelijkertijd zien we steeds meer ervaren accountants het beroep verlaten voor het bedrijfsleven.
En in een overspannen arbeidsmarkt zie je organisaties gekke stappen maken. Zo zagen we dit jaar de tekenbonus en de workation als nieuwe wapens in the war on talent en het gaat nog gekker worden in 2023. Maar met dit soort zaken alleen ga je het niet redden volgens Josh Bersin. In zijn nieuwe boek Irresistible (Woest aantrekkelijk) geeft hij zeven geheimen prijs over de meest succesvolle employee-focused organisaties. Tja, het is echt een werknemersmarkt geworden. Hoewel, als ik de advertorials doorneem in de Accountancy Vanmorgen Top 50 hebben een aantal kantoren dat nog steeds niet door.
Maar wat wordt het in 2023? Gaat u echt woest aantrekkelijk worden op de arbeidsmarkt of kiest u er bijvoorbeeld voor om structureel afscheid te nemen van klanten (trend 5)?
Trend 3: ESG
2022 was toch wel het doorbraakjaar voor de rol van accountants bij ESG, of laten we het nog een keer duurzaamheid noemen. Toen ik zelf een jaar of acht geleden aangaf dat dit wel een grote ontwikkeling kon worden voor accountants werd ik nog een beetje schamper uitgelachen. Nu, met de goedkeuring van CSRD door het Europese Parlement, weten we dat we als sector aan de slag moeten en is de verantwoording over duurzaamheid en de audit daarvan geen vraagteken meer. Het zal gezien de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt (trend 2) een enorme uitdaging worden om dit in te vullen. En ik voorzie ook samenwerking met andere partijen om de broodnodige kennis in huis te halen. Maar een belangrijke vraag is ook hoe het zit met de ESG-ambities van de accountantskantoren zelf. Volgend jaar een nieuwe top 50 met de duurzaamste accountantskantoren?
Trend 4: De jeugd pakt de toekomst
De koning had het in zijn kersttoespraak al over de enorme veerkracht en energie van onze jeugd. Dit artikel uit de Volkskrant geeft dit ook aan. We zien dat de jeugd de verantwoordelijkheid pakt die oudere generaties laten liggen. Ook in onze sector zie ik dit. Neem het initiatief van de Busy Season Talks en het daaruit voortgekomen opleidingsinstituut Nest. Een positieve beweging opgezet door jonge accountants die steeds weer de dialoog aangaan in de huiskamer van de accountancy. Juist die dialoog hebben we nodig als we verder willen komen. Busy Season Talks pakt de draad begin dit jaar weer op. Je telt in de accountancy eigenlijk niet meer mee als je niet een keer in de show bent geweest. En voor mensen die Clubhouse veel te spannend vinden; de shows zijn nu ook terug te luisteren via Spotify.
Trend 5: Praktijk en klanten op elkaar afstemmen
In de zakelijke dienstverlening zijn we extreem verslaafd aan onze klanten. Waarom zouden we anders nog steeds heel veel opzij zetten om de klanten te bedienen, ook privé. U bent het niet met me eens? Van welke 10 klanten durft u dan nu afscheid te nemen? Omdat ze niet goed renderen. Of omdat ze gewoon geen prettige klant zijn. Of omdat ze niet meer passen in de strategie. En laten we eerlijk zijn, meet u echt het rendement op uw klanten?
Een van de conclusies uit de AV-Top 50 van dit jaar was dat de subtop in de accountancy het best goed gedaan had. Hoe dat kwam? Omdat de grote 4 massaal afscheid nam van de onderkant van hun klanten en die juist in dat segment op zoek gingen naar een nieuwe accountant. Deze klanten waren al gewend aan stevige tarieven, dus er kon ook een behoorlijk rendement op worden gemaakt. Maar in veel accountantsorganisaties kraakt en piept het vanwege de arbeidsmarkt. En wat als je er echt geen nieuwe mensen bij kan krijgen? Inboeten op kwaliteit? Met de AFM in je nek? Nee, ik denk dat accountantskantoren in 2023 er goed aan doen om na te denken voor welke klanten ze echt willen werken. Dit artikel in HBR kan ze daarbij een beetje helpen.
Trend 6: Mainly audit
In 2023 zal EY opgesplitst gaan worden in een Mainly Audit Tak (= audit + audit gerelateerde adviesdiensten) en een beursgenoteerde Consultancy Tak. Het succes van de beursgang zal mede bepalen of deze trend snel opvolging zal krijgen van de andere Big4 kantoren. Of het een strategische keuze is, zoals EY graag laat weten, of toch vooral het streven naar maximale aandeelhouderswaarde, laat ik even in het midden. Maar mainly audit wordt wel een dominerende trend in de sector. Kijk ook even naar het succes van kleinere mkb mainly audit-praktijken die double digit groeicijfers laten zien. Ook lijkt het dat de PE-partijen voornamelijk geïnteresseerd zijn in de assurancemarkt, omdat daar nog veel synergievoordelen zijn te behalen op de compliancekosten.
Trend 7: Schaalvergroting
Er wordt veel gesproken over een nieuwe consolidatieslag in de accountancy. Dat is niet zo gek als we alleen al kijken naar de grote verschillen in de top 50. Het is een publiek geheim dat Waterland met de Jong en Laan wil bouwen aan een kantoor met een omvang van 300 miljoen euro omzet. En ook de combinatie Flynth-Accon zal wel die kant op denken. De vraag is welke combinaties we nog meer gaan zien. Wat gaan Mazars, Baker Tilly en Grant Thornton doen? Wat gaan de agrarische kantoren doen, ook tegen het licht van de ontwikkelingen in de agrarische sector? Krijgen we een fusie tussen de kantoren met een christelijke signatuur. Wat gaat er nog in het Brabantse gebeuren?
Een ander belangrijk vraagstuk is wat de merite is achter de schaalvergroting. We horen eigenlijk altijd IT, arbeidsmarkt en compliance, maar wordt dat nu echt eenvoudiger als de organisatie groter wordt? Mijn ervaring is dat dat alleen kan als het gepaard gaat met een serieuze ambitie op het gebied van maturity level, zowel bij de stafafdelingen als bij de bestuurders. Daar waar PE een rol gaat spelen zie ik dat wel gebeuren. Maar gaat een grotere maatschapsvergadering sneller besluiten nemen die serieus geld kosten?
Trend 8: Conversational artificial intelligence, data en HR-tech
Rondom ICT zie ik meerdere trends die raakvlak hebben met de accountancy.
Deeltrend: stijging arbeidsproductiviteit medewerkers
De eerste trend is alles wat te maken heeft met de stijging van de arbeidsproductiviteit van de medewerkers. Dat is waar kantoren op dit ogenblik de meeste behoefte aan hebben. De krapte op de arbeidsmarkt (trend 2) is daar de belangrijkste aanjager van. Dus slimmere ondersteunende software, software die repeterende taken uit handen neemt of zorgt dat improductieve uren afnemen. Dit vraagt ook weer om kritisch te kijken naar de processen. Wat kan nog slimmer en beter geautomatiseerd worden? En als we denken dat het niet verder geautomatiseerd kan worden biedt, RPA of misschien wel maatwerk dan een uitkomst? Laten we daarbij ook even buiten de kaders kijken. Hoeveel accountantsorganisaties zijn bezig met conversational artificial intelligence? Nog nooit van gehoord? Tip: lees het net verschenen boek “Age of Invisible Machines A Practical Guide to Creating a Hyperautomated Ecosystem of Intelligent Digital Workers” van Robb Wilson en Josh Tyson.
Deeltrend: data governance
De tweede deeltrend heeft natuurlijk te maken met data. Ik zie kantoren daar mooie verhalen over vertellen, maar constateer tegelijkertijd dat het in de praktijk nog steeds wel lastig is. De grootste fout is dat we maar al te graag aan het einde willen beginnen en het meest lastige, maar cruciale, aan het begin willen overslaan. Ik doel dan vooral op de kwaliteit van data (data governance) dat wel cruciaal is voor de kwaliteit van de data die aan het einde zichtbaar wordt. Dus starten met een echte datastrategie gaat niet zozeer over het bouwen van allerlei mooie dashboards, maar over het monnikenwerk om data zodanig te structureren dat we er uiteindelijke iets mee kunnen. Dit is ook cruciaal voor de implementatie van AI-gedreven systemen. Die kunnen ook niet zoveel als de data niet goed is.
Deeltrend: HRtech
Derde deeltrend is dat alles wat te maken heeft met HRtech die komende jaren een enorme vlucht gaat maken. Ook dit wordt weer aangejaagd door de krapte op de arbeidsmarkt (trend 2). Het traditionele HRM-systeem voldoet echt niet meer en zal meer moeten doorontwikkelen naar een Human eXperience systeem. We zien dat grote spelers dit marktterrein aan het betreden zijn, kijk bijvoorbeeld naar de overnames van Visma en naar de ontwikkelingen bij Microsoft rondom het platform Viva. Door de krapte op de arbeidsmarkt zullen we veel meer moeten doen aan talent management en het continue opleiden van mensen. Ook het meten van het welbevinden van mensen met de huidige druk vraagt om ondersteunende systemen. Met andere woorden een employee focussed organisatie vraagt weer om ander digitaal gereedschap.
Bonus | Trend 9: Diversiteit
Het is altijd een goede traditie dat in de laatste week van december en de eerste weken van januari de nieuwe partners bij de verschillende kantoren publiekelijk worden gemaakt. Allereest natuurlijk de gelukwensen aan alle mensen die dit jaar zijn benoemd. Met de voorgaande trends worden ze in ieder geval Partner op een moment dat er (weer) een hoop speelt in de markt.
Maar als ik even kritisch mag zijn, dan zijn de benoemingen eigenlijk vrijwel wit (of blank) en grotendeels man. Nu wil ik zeker niet woke overkomen, maar het is denk ik wel tijd dat het beroep meer en meer een afspiegeling gaat worden van de maatschappij. En ja, ik begrijp dat dat voor een groot gedeelte aan de onderkant begint. Maar inmiddels is een groot deel van de accountancystudenten van niet-westerse achtergrond en moeten zij ook rolmodellen hebben. Helaas komt het ook nog voor dat studenten met een niet-westerse achtergrond veel meer moeite moeten doen voor een stageplek of om aangenomen te worden. Voor mij is dat in deze tijd van arbeidskrapte echt niet te begrijpen.
Bonus | Trend 10: Cybersecurity
Is het een trend of is het een bedreiging? Wat we er ook van vinden, ook in 2023 zullen we ons moeten beschermen tegen de duistere kant van het internet. En de vervelende mededeling hierbij is dat wij als mens toch echt vaak de zwakste schakel zijn. Niet al te moeilijke wachtwoorden, laptop in de auto laten liggen, een toch wel heel gevoelig bestand opsturen naar een grote groep gebruikers, het klikken op een e-mail die wel professioneel oogt, maar misschien toch afkomstig is van een duistere bron. We kennen de verhalen en we zijn er misschien zelf wel een keer schuldig aan geweest. Dus laten we in 2023 toch vooral cyberveilig werken.
Zo, mijn trends zitten er weer. Ongetwijfeld heeft u er een paar gemist, dat kan natuurlijk altijd. Zoals bij veel trends zijn er onderstromen die zich nog aan het ontwikkelen zijn en misschien pas later naar boven zullen komen. Over een jaar zullen we weten of de trends een beetje zijn uitgekomen en dan zijn er vanzelf weer nieuwe trends voor het nieuwe jaar. Het is misschien wat laat, maar ik wens de lezers van AV vooral een heel gezond en gelukkig 2023.
Fou-Khan Tsang RA is voorzitter van de raad van bestuur van Alfa Accountants & Adviseurs. Hij schrijft dit artikel op persoonlijke titel.
Geef een antwoord