De affaire, waarbij zo’n 500 medewerkers tussen 2017 en 2022 betrokken waren, leidde tot een recordboete van 25 miljoen dollar van de Amerikaanse toezichthouder PCAOB. Hottenhuis noemde de situatie toen “beschamend”.
Volgens Hottenhuis was de fraude een harde les. “Ik ben sadder and wiser geworden,” vertelt ze. Aanvankelijk dacht de topvrouw naar eigen zeggen dat examenfraude, zoals eerder geconstateerd in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, niet in Nederland speelde. Die overtuiging werd echter in 2022 ondermijnd door een melding van een klokkenluider.
Hottenhuis geeft toe dat de fraude voor haar een grote schok was. “Dat is zwaar. Maar uiteindelijk is het belangrijk dat we de misstand zelf hebben ontdekt. Hoe pijnlijk het oplossen ervan ook is, en in wat voor bizarre werkelijkheid je er ook mee terechtkomt.” Uit intern onderzoek bleek dat medewerkers toetsantwoorden uitwisselden, vaak onder het mom van hulp of tijdsdruk. “Mensen rationaliseerden het heel mooi voor zichzelf,” zegt Hottenhuis, maar niemand gaf toe dat ze niet integer waren geweest.
Vertrouwen geschonden
De affaire kostte meerdere KPMG-bestuurders hun functie. Zo stapte president-commissaris Roger van Boxtel op, en moest audit-directeur Marc Hogeboom vertrekken nadat bleek dat hij zelf betrokken was bij fraude. Hottenhuis: “Over hen wil ik me voorzichtig uitdrukken, want zij hebben ook hun persoonlijke drama.”
Cultuurverandering
Om herhaling te voorkomen, heeft KPMG maatregelen genomen, waaronder strengere monitoring en een cultuurprogramma gericht op integriteit en aanspreekbaarheid. “We moeten leren elkaar op een ontspannen manier aan te spreken,” zegt Hottenhuis. “Als we eerder klokkenluiders hadden gehad, waren er ook eerder maatregelen genomen.”
Hoewel de schade groot was, ziet Hottenhuis ook vooruitgang. In 2023 groeide de omzet van KPMG Nederland met 8 procent tot 771 miljoen euro, en werd een nettowinst van 118 miljoen geboekt. “Dat is het grootste bewijs dat we met zijn allen onze schouders eronder hebben gezet.” Toch blijft ze waakzaam. “Dit gebeurde gewoon. Mijn onbevangenheid over dit onderwerp is totaal weg.”
Bron: NRC
Geachte mevrouw Hottenhuis,
Hetgeen ik mis in uw verhaal is dat de integriteit van de accountant zwaar op de proef is gesteld. Iets wat jaren zorgvuldig is opgebouwd, wordt nu snel afgebroken. De beroepsgroep heeft een flinke knauw opgelopen.
Het bedrijfsleven kijkt bedenkelijk naar de werkwijze en controles van u als accountant. Immers, op welke wijze spreekt u bij de audit met uw relaties over een risico analyse, als de controleur zelf haar eigen winkel niet op orde heeft ? Het zou u sieren om zelf ook een stap terug te doen en veel meer het boete kleed aan te trekken. U eindigt met een omzetstijging en vergeet dat uw cliënten hiervoor de rekening hebben betaald, me op zonder examenfraude.
Zorg er straks eens voor dat er geen fraude behoeft plaats te vinden. Doe net als in “het onderwijs” en pas na het examen de beoordelingsnormen zover aan dat bijna iedereen is geslaagd. Fraude probleem wetenschappelijk volstrekt verantwoord opgelost. En ook gelijk geruild voor diploma-inflatie.