Bedrijven die veel broeikasgas uitstoten staan aan alle kanten onder druk om te vergroenen. Maar promovendus Bram van der Kroft twijfelt of de huidige aanpak wel effectief is. Ook denkt hij dat ‘werkelijk toetsbare transparantie’, waar accountants een belangrijke rol in hebben, heel moeilijk zal zijn.
Niet veel bedrijven zullen zonder druk van buitenaf echt vergroenen, denkt Van der Kroft. En dus is het goed dat aandeelhouders meer duurzaamheid eisen en dat de overheid strenge milieuregels invoert. In zijn promotieonderzoek naar de manier waarop bedrijven milieuvriendelijker en socialer kunnen worden, constateert Van der Kroft echter dat deze externe druk lang niet altijd effectief is. Het is bijvo orbeeld de vraag, zegt Van der Kroft in dagblad Trouw, of het milieu iets opschiet met de A12-blokkades door Extinction Rebellion, die daar eist dat alle fossiele subsidies direct geschrapt worden – iets wat academici als een onmogelijkheid zien.
Shell
Groen Nederland stond te juichen toen Milieudefensie bij de rechter afdwong dat Shell zijn CO2-uitstoot met 45% moet verminderen in 2030. Ook hier twijfelt Van der Kroft aan de effectiviteit. Het hoger beroep loopt nog, maar Shell lijkt eerder meer dan minder CO2 uit te stoten. ‘Ook bestaat de kans dat grote bedrijven zich verplaatsen naar landen waar ze makkelijker kunnen blijven uitstoten’, zegt hij in Trouw. Regelgeving vanuit de overheid kan ertoe leiden dat bedrijven hun duurzaamheidsplannen in de ijskast zetten omdat ze willen afwachten welk beleid er de komende jaren uit Brussel komt.
Complex
Van der Kroft schetst een complexe werkelijkheid. Wat een klimaatsucces lijkt kan in de praktijk een pyrrusoverwinning zijn. Wanneer een multinational bijvoorbeeld fossiele belangen afstoot, zoals pensioenreus ABP deed, kunnen de aandelen overgaan op een partij die alleen uit winstbejag handelt waardoor er feitelijk niets verandert. Halen hoge klimaateisen het niet op een aandeelhoudersvergadering dan kan het bestuur dit opvatten als een signaal dat het van de aandeelhouders wel een tandje minder mag met maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De promovendus concludeert dat externe druk het bedrijfsleven vaak duurzamer maakt, maar vaak ook niet. Kansrijk, zegt Van der Kroft, blijkt het neerleggen van regels en eisen die exact toegespitst zijn op een specifiek bedrijf. Zoveel mogelijk maatwerk dus, wat tegelijk uitermate lastig is voor beleidsmakers.
Transparantie
Van der Kroft is positief over de CSRD-verplichting die grote bedrijven vanaf dit jaar verplicht hun duurzame prestaties te melden in een jaarverslag. Zo wordt beter inzichtelijk hoe bedrijven precies scoren als het om milieubeleid en behandeling van personeel gaat. Maar ook hier is de promovendus niet helemaal overtuigd van de effectiviteit. ‘Werkelijk toetsbare transparantie zal heel moeilijk blijven’, vreest hij. Accountants, die de groene verslaglegging zullen moeten controleren, krijgen daar een kluif aan. En de kans bestaat dat bedrijven puur ‘vinkjes’ gaan scoren, en nuttige ontwikkelings- of milieuprojecten die buiten de rapportageplicht vallen afstoten.
Bron: Trouw
Geef een reactie