Tot € 20 miljoen aansprakelijk voor ernstige beroepsfouten en tot vijf jaar celstraf: de Duitse accountancybranche ziet de plannen om het toezicht op de sector strenger te maken als gevolg van de Wirecard-affaire niet zitten. Er is grote vrees voor een kaalslag in de controlemarkt en hoog oplopende kosten.
Bij de oosterburen wordt het accountancynieuws al het hele jaar beheerst door de fraude bij de omgevallen betaaldienstverlener Wirecard. Daar stond bijna € 2 miljard in de boeken, maar dat bedrag bestond in werkelijkheid niet. Dat was niet opgemerkt door huisaccountant EY. De Europese toezichthouder Esma schreef er al een kritisch rapport over en dat is mede aanleiding voor het Duitse ministerie van Financiën om de regelgeving voor de accountants te herzien. Onlangs werd een wetsvoorstel gepubliceerd dat accountants grotere verantwoordelijkheden geeft en tegelijk de onafhankelijkheid moeten waarborgen.
Reflex
De bedrijfstak laat het er echter niet bij zitten. Branchevereniging IDW noemt het plan een ‘kniereflex’. ‘Het is een niet goed doordachte reactie die een ramp zou betekenen’, zegt IDW-voorman Klaus-Peter Naumann. Bedrijven moeten volgens het voorstel elke tien jaar wisselen van controlerend accountant. Daarnaast worden de mogelijkheden beperkt om adviesdiensten te leveren aan klanten voor wie ook audit-werkzaamheden worden gedaan. Toezichthouder Bafin krijgt meer ruimte om onderzoek te doen bij vermoedens van fraude.
Aansprakelijk tot € 20 miljoen
Volgens de organisatie van openbaar accountants WPK kunnen de nieuwe regels niet voorkomen dat er opnieuw een Wirecard-schandaal optreedt, maar zorgen ze wel voor diverse onvoorspelbare risico’s. Zo wil de Duitse overheid de aansprakelijkheid voor beroepsfouten oprekken. Nu zijn controlerend accountants 100% aansprakelijk voor opzettelijke fouten, maar geldt een limiet van € 4 miljoen voor andere vergrijpen. In de toekomst moet de limiet voor grove nalatigheid vervallen en gaat de limiet voor ‘gewone’ nalatigheid naar € 20 miljoen.
De audit wordt onverzekerbaar
De IDW-bezwaren zijn verder dat strengere regels nog niet de kwaliteit van de controles verbeteren en dat de verzekeringspremies voor accountants omhoog gaan. Maar hoogleraar Joachim Hennrichs waarschuwt ervoor dat verzekeraars dergelijke risico’s niet eens zullen gaan verzekeren. ‘Het is een onverzekerbaar risico. Gecombineerd met ongelimiteerde aansprakelijkheid zou dat ertoe kunnen leiden dat een volgend schandaal ook de ondergang van de controlerend accountant kan betekenen.’ En dat wordt weer een probleem voor de hele markt, die al sterk geconsolideerd is. De Big Four hebben al de helft van de Duitse auditmarkt in handen.
Verdere krimp
Kleinere kantoren zouden door de verhoogde aansprakelijkheid in de problemen kunnen komen, aldus Naumann. Gemiddeld leveren kleinere klanten audit-fees op tussen de € 150.000 en € 450.000. ‘De aansprakelijke som wordt dan 50 maal de verdiensten. Dat is buitensporig.’ Doordat kleinere spelers zich vanwege die dreiging terugtrekken, zal de auditmarkt verder krimpen. ‘Het is een realistisch scenario dat bedrijven dan geen auditor meer kunnen vinden.’
Tot vijf jaar cel
Op individueel vlak herbergt de nieuwe regelgeving ook aanscherpingen: een controlerend accountant kan eerder een gevangenisstraf krijgen en de maximale straf wordt opgeschroefd naar vijf jaar. En dat vooruitzicht kan weer problemen met zich meebrengen in het zoeken naar personeel, vreest PwC.
IDW-voorzitter Naumann stipt nog aan dat een wisseling van controlerend accountant altijd leidt tot een tijdelijke daling van de kwaliteit. Een nieuwe accountant moet het bedrijf eerst leren kennen. Naumann heeft ook de ervaring dat wisselen van auditor vaak betekent dat er voor een grotere partij wordt gekozen. ‘Wij vermoeden dat achter het Wirecard-schandaal georganiseerde misdaad steekt. Geen enkele accountant kan daar ooit de vinger achter krijgen. Dat is altijd een taak voor de opsporingsdiensten.’
Bron: Financial Times
Johan zegt
Europese accountantsorganisaties zouden in gezamenlijk verband richting de verzamelde Europese overheden een vuist moeten maken. Gevangenisstraf voor een beroepsfout ? De controleur in de gevangenis zetten wanneer hij een boef niet vangt ? En dat terwijl honderden jaren justitiële geschiedenis van welke overheid dan ook domweg aantoont dat je misdaad nooit kunt uitbannen. Waarom zouden brave accountants daarin moeten slagen terwijl Politie, Justitie, Opsporingsdiensten en Toezichthouders daar massaal en jarenlang in falen ? Ongehoord.