Een accountantskantoor is vrijgesproken van betrokkenheid bij een fraudezaak waarbij voor tonnen aan niet-verrichte werkzaamheden is gedeclareerd. Ook al zou de fraudeur advies hebben gehad van het kantoor, zo overweegt de rechtbank in Haarlem, dan nog was de fraude zijn eigen verantwoordelijkheid.
De zaak was aangespannen door een stichting die trainingen en cursussen over de veiligheid in de luchtvaartbranche verzorgt. GDS was een drukkerij die in februari 2016 failliet is verklaard. De voormalig bestuurder participeerde in een vennootschap die een hippisch bungalowpark wilde opzetten. De directeur van de stichting was benaderd om deel te nemen in het project. Hij stapte met zijn vrouw indirect voor 5% in.
De accountant en partner van het kantoor was sinds 2007 actief voor de stichting, voor de directeur van de stichting en voor de drukkerij.
Facturen fors opgehoogd
GDS stuurde tussen 2005 en 2009 facturen aan de stichting die met 50% tot 80% opgehoogd waren. De facturen werden betaald, waarna de extra bedragen werden doorbetaald aan de BV die het paardenproject organiseert. Daarmee is het aandelenbelang van het echtpaar gefinancierd. GDS zou de directeur van de stichting retourprovisies betalen voor opdrachten die via de stichting binnenkomen. Via bedrijven van zijn echtgenote stuurde hij facturen aan GDS voor werk dat feitelijk niet was gedaan. De bedragen werden betaald en volgens afspraak in het paardenproject gestoken.
Daarnaast factureerde GDS tussen 2008 en 2010 nog ruim € 70.000 als managementfee voor een architect die in dienst was bij GDS.
Inval FIOD
Eind 2015 valt de FIOD binnen bij de stichting en bij GDS. De directeur van de stichting, de voormalig bestuurder van de drukkerij en zijn dochter, die het stokje van hem heeft overgenomen, worden verhoord.
De Belastingdienst berekent dat de stichting van 2005 tot en met 2009 bijna € 760.000 heeft betaald voor werkzaamheden die niet hebben plaatsgevonden. De stichting laat beslag leggen op de aandelen van de drukkerij. Bovendien volgt een klacht tegen de accountant, die door de Accountantskamer wordt afgewezen: deels niet-ontvankelijk en deels ongegrond.
Naar de rechtbank
De stichting stapt naar de rechter: de drukkerij, althans vader en dochter, hebben zich ten koste van de stichting verrijkt. De schade wordt begroot op € 836.000. Vader en dochter roepen het accountantskantoor in vrijwaring op om de vergoeding te betalen waartoe zij worden veroordeeld. Met het ophogen van de facturen hebben vader en dochter fraude gepleegd, aldus de stichting. Daardoor is ten onrechte voor meer dan acht ton aan facturen betaald.
Dochter niet aansprakelijk
Vader en dochter werpen tegen dat de dochter pas in 2013 als bestuurder van GDS is aangetreden en dus niet van de afspraken wist. Daarin gaat de rechter mee: de vorderingen tegen haar worden afgewezen. De vader heeft bij de FIOD-verhoren erkend dat hij bewust te hoge facturen heeft opgesteld. De rechter wijst de vordering van ruim € 70.000 voor de zogenaamde managementfees toe. Met betrekking tot de opgehoogde facturen stelt de rechter vast dat de stichting in totaal voor een bedrag van € 395.085 is benadeeld. Het resterende deel van de vordering is onvoldoende onderbouwd.
Accountant had adviserende stem
Nu komt de vrijwaringszaak aan bod: de voormalige drukkerijbaas stelt dat de accountant “een duidelijke adviserende stem had” in het opzetten van de fraude. Hij zou in een memo hebben aangegeven hoe de opzet moest worden uitgevoerd. Als hij had geweten dat dat niet mocht, had hij het nooit gedaan, zo luidt het betoog. Het accountantskantoor stelt echter dat de accountant niet van de malversaties heeft geweten.
Meegegaan in advies: eigen schuld
De rechtbank oordeelt echter dat de voormalig drukker persoonlijk een ernstig verwijt treft. “Hij had geen valse facturen mogen sturen aan de stichting en hij is door niemand gedwongen om dat toch te doen. Indien [de accountant] hem inderdaad daartoe heeft geadviseerd, dan had hij dat advies naast zich neer dienen te leggen en [de accountant] de deur moeten wijzen. Door niettemin mee te gaan in dat advies heeft op meerdere fronten fraude ten koste van de stichting kunnen plaatsvinden.”
De schade komt daarmee volledig voor rekening van de ex-bestuurder van de drukkerij.
Lees hier de volledige uitspraak van de rechtbank Noord-Holland ECLI:NL:RBNHO:2018:3998
Bram Verwijs zegt
En krijgt de adviserende accountant dan nog niet eens een berisping??