
Oxfam Novib heeft zijn jaarlijkse oproep gedaan om de belastingtarieven voor de rijkste mensen fors te verhogen om de inkomensongelijkheid op de wereld wat te dempen. Vorig jaar hebben miljardairs hun vermogen met zo’n 2,5 miljard euro per dag zien aangroeien, terwijl 1,7 miljard lonen de inflatie niet bijhouden en 820 miljoen mensen honger lijden.
De organisatie concludeert dat uit haar jaarlijkse ongelijkheidsrapport, verschenen in de aanloop naar het World Economic Forum in het Zwitserse Davos.'”Op dit moment worstelen miljarden mensen met stijgende prijzen voor energie en voedsel. Er moet snel iets gebeuren om deze schandalige trend van wereldwijde economische ongelijkheid aan te pakken die al decennia onze samenlevingen ontwricht’, aldus algemeen directeur Michiel Servaes. In Nederland bezit de rijkste 1 procent 26 procent van het gezamenlijke Nederlandse vermogen, rekent Servaes voor. ‘Tegelijkertijd betalen de rijksten relatief minder belasting dan de rest van Nederland. Of door trucs zelfs niet of nauwelijks. Het aanpakken van die ongelijkheid en het zwaarder belasten van vermogens moet speerpunt worden van het Nederlandse beleid.’
Oxfam Novib pleit voor belastingtarieven van tenminste 60 procent op de hoogste inkomens. Overheden zouden zich daarbij vooral moeten richten op het belasting heffen op vermogen. Daarover gelden volgens de organisatie nu nog relatief lage belastingtarieven, ook in Nederland. De belastinginkomsten zouden moeten worden besteed aan zaken die de ongelijkheid tegengaan, vindt Oxfam Novib, zoals onderwijs, voedselzekerheid en het verbeteren van de toegang tot gezondheidszorg.
‘Belastingrace to the bottom’
De grootste bedrijven en de rijksten zetten belastingregels naar hun hand, aldus Oxfam Novib. ‘Uit het rapport blijkt dat in de afgelopen veertig jaar regeringen in Afrika, Azië, Europa en Amerika de tarieven van de inkomstenbelasting voor de rijksten verlaagden. Ook de belasting op winst werd verlaagd en multinationals en rijke individuen kregen – mede door belastingparadijzen als Nederland – ruim baan om belasting te ontwijken en vermogens te verhullen. Tegelijkertijd gingen de belastingen voor goederen en diensten omhoog. Dit drukt onevenredig zwaar op het inkomen van de armste mensen en dit zet vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen verder op achterstand. Ook wakkert de excessieve consumptie van de superrijken de klimaatcrisis verder aan. Te lang hebben overheden, internationale instellingen en multinationals beweerd dat lage belastingen en hoge winsten uiteindelijk iedereen ten goede komen. Oxfam Novib roept op tot een serieus debat over de schadelijkheid van extreme rijkdom.’
Vermogensheffing 60 procent
Oxfam Novib roept regeringen op om eenmalige solidariteitsbelastingen in te voeren en belasting op excessieve winsten gemaakt door bedrijven die profiteren tijdens crises. De hoogste inkomens uit arbeid en kapitaal zouden met minimaal 60 procent moeten worden belast – zo’n percentage degradeert de huidige box 3-heffing tot een lachertje. ‘Overheden moeten vooral meer belasting heffen op inkomsten uit vermogen, waarvoor nu lagere belastingtarieven gelden dan voor andere vormen van inkomen. Ook in Nederland betaalt de rijkste 1 procent daardoor gemiddeld minder belasting dan de rest van de bevolking.’
Openbaar vermogensregister
De rijkste 1 procent zou zoveel belasting moeten gaan betalen dat de ongelijkheid daardoor aanzienlijk vermindert en machtsconcentratie wordt tegengegaan. ‘Dit omvat de invoering van successierechten, eigendoms- en grondbelastingen, evenals belastingen op netto-vermogens.’ Ook bedrijven moeten worden aangepakt wat Oxfam-Novib betreft: ‘Zorg voor meer transparantie, onder meer door multinationals te verplichten transparant te zijn over hun aanwezigheid, activiteiten, winst en belastingafdracht per land en wereldwijd en door de invoering van een openbaar vermogensregister.’
Vermogensheffing beslaat 4 procent belastinginkomsten
De afgelopen tien jaar is het aantal miljardairs verdubbeld, maar de armoede is voor het eerst sinds decennia toegenomen. Tussen december 2019 en december 2021 ging 63 procent van al het nieuw gecreëerde vermogen op de wereld naar de rijkste 1 procent. De onderste 90 procent bemachtigde 10 procent van het nieuwe vermogen. In de tijdspanne dat een miljardair 1,7 miljoen dollar op zijn bankrekening bijschrijft, groeit het vermogen van 90 procent van de wereldbevolking gezamenlijk met precies 1 dollar. ‘Ondertussen slagen overheden er maar niet in deze vermogens eerlijker te belasten. Wereldwijd is nu slechts vier cent van elke belastingdollar afkomstig van belastingen op vermogen.’
Crises vergroten ongelijkheid
95 voedsel- en energiebedrijven hebben vorig jaar hun winst ruim verdubbeld. Van die winst is 84 procent uitgekeerd aan aandeelhouders. ‘Ondertussen blijven de lonen van arbeiders achter en betalen consumenten hogere prijzen. Buitensporige bedrijfswinsten zijn debet aan ten minste de helft van de inflatie in Australië, de VS en het VK.’ Volgens de Wereldbank heeft in coronajaar 2020 waarschijnlijk de grootste toename van wereldwijde ongelijkheid en armoede plaatsgevonden sinds de Tweede Wereldoorlog. ‘Het terugdringen van armoede gaat sindsdien tergend langzaam, mede doordat dat veel ontwikkelingslanden gebukt gaan onder grote schuldenlasten. De minst ontwikkelde landen geven nu vier keer meer uit aan het terugbetalen van schulden dan aan hun gezondheidszorg. Driekwart van regeringen wereldwijd is van plan bezuinigingen door te voeren op de overheidsuitgaven – inclusief gezondheidszorg en onderwijs – ter waarde van 7,8 biljoen dollar in de komende vijf jaar.’
Bron: ANP
Iedere keer weer ben ik verbijsterd over het oorzakelijk verband dat wordt gelegd tussen rijkdom en armoede. Arme mensen zijn arm omdat rijke mensen rijk zijn. Een dergelijke versimpeling van de oorzaken van armoede getuigt niet van veel inzicht. Misschien klinkt het gewoon lekker?