Het kabinet heeft de wet Arbeidsmarkt in Balans (Wab) woensdag naar de Tweede Kamer gestuurd. Verantwoordelijk minister Wouter Koolmees spreekt van een ‘mijlpaal’ en biedt naar eigen zeggen een ‘totaalpakket’ met zijn voorstel. Maar het maatschappelijk middenveld en een aantal adviesorganen maken gehakt van de nu gepresenteerde versie.
De belangrijkste negatieve reactie komt van de Raad van State, die laat weten dat de voorgestelde aanpak ‘weinig kansrijk [is] om daadwerkelijk een nieuwe balans op de arbeidsmarkt te brengen’ en adviseert het voorstel in deze vorm niet bij de Tweede Kamer in te dienen. Met andere woorden: terug naar de tekentafel. De verlichting die een maatregel kan geven, leidt gemakkelijk tot nieuwe knelpunten elders op de arbeidsmarkt.’ Er is sprake van een ‘waterbedeffect’, aldus het adviesorgaan. De positie van werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt, vaak in de vorm van flexcontracten, wordt er met de maatregelen niet beter op, zegt de RvS. Ook wordt getwijfeld of de maatregelen rond payrolling en een verlenging van de proeftijd effect hebben. De verschillen tussen vast en flex blijft te groot, aldus het adviesorgaan.
CNV-voorzitter Arend van Wijngaarden zegt: ‘De onderbouwing voor ontslag mag nu op de achterkant van een bierviltje.’ Ook werkgevers hebben zich al beklaagd toen de wet voortijdig uitlekte. Vooral het midden- en kleinbedrijf krijgt te maken met de gevolgen van de plannen op het gebied van het ontslagrecht, de kosten van arbeid en de duur van tijdelijke contracten. MKB-Nederland vindt het een slechte zaak dat het kabinet tijdelijk werk duurder maakt. Landbouworganisatie LTO Nederland waarschuwt dat de teelt van asperges, aardbeien en groenten uit Nederland verdwijnt als het kabinet zijn plannen doorzet. Seizoensarbeiders worden veel duurder.
Belangrijkste maatregelen
Koolmees wil met zijn nieuwe plannen de arbeidsmarkt toegankelijker maken. De belangrijkste maatregelen uit de Wab zijn:
Cumulatiegrond ontslag
Ontslag wordt mogelijk als er sprake is van een optelsom van redenen en omstandigheden, de zogeheten cumulatiegrond. Nu moet de werkgever aan een van de acht ontslaggronden volledig voldoen. Deze nieuwe ‘negende grond’ geeft de rechter de mogelijkheid omstandigheden te combineren. De werknemer kan maximaal een halve transitievergoeding extra krijgen (bovenop de transitievergoeding), wanneer de optelsom gebruikt wordt voor het ontslag.
Transitievergoeding vanaf eerste dag
Werknemers krijgen vanaf de eerste gewerkte dag recht op een transitievergoeding, ook in hun proeftijd. Nu geldt dit pas vanaf een dienstverband vanaf twee jaar.
Lagere transitievergoeding lange contracten
De opbouw van de transitievergoeding wordt verlaagd bij lange dienstverbanden. Dit wordt voor iedereen een derde maandsalaris per gewerkt jaar.
Lagere WW-premie vaste contracten
De WW-premie wordt voor werkgevers voordeliger als ze een werknemer een vaste baan aanbieden in plaats van een tijdelijk contract. Nu is de hoogte van de WW-premie afhankelijk van de sector waar een bedrijf actief in is.
Compensatie transitievergoeding kleine bedrijven
Er komt een regeling voor kleine werkgevers om de transitievergoeding te compenseren als ze hun bedrijf moeten beëindigen wegens pensionering of ziekte.
Langere proeftijd bij vast contract
Verlenging van de proeftijd voor werkenden die meteen een vaste contract krijgen, van twee maanden naar vijf maanden.
Ruimere ketenbepaling
De opeenvolging van tijdelijke contracten, de zogenoemde ketenbepaling, wordt verruimd. Nu is het mogelijk om aansluitend drie tijdelijke contracten in twee jaar te aan te gaan. Dit wordt drie jaar. Ook wordt het mogelijk om de pauze tussen een keten tijdelijke contracten per cao te verkorten van zes naar drie maanden, als sprake is van terugkerend tijdelijk werk dat maximaal negen maanden per jaar kan worden gedaan.
Uitzondering ketenregeling onderwijs
Daarnaast komt er een uitzondering op de ketenregeling voor invalkrachten in het primair onderwijs die invallen wegens ziekte.
Gelijktrekken arbeidsvoorwaarden payrollwerknemers
Werknemers die op payrollbasis werken, krijgen minimaal dezelfde arbeidsvoorwaarden als de werknemers die in dienst zijn bij de opdrachtgever. Ook krijgen ze recht op een adequaat pensioen. De definitie van de uitzendovereenkomst wordt niet gewijzigd.
Weg permanente beschikbaarheid oproepkrachten
Er worden maatregelen genomen om verplichte permanente beschikbaarheid van oproepkrachten te voorkomen. Zo moet een werknemer minstens vier dagen van tevoren worden opgeroepen door de werkgever. Ook houden oproepkrachten recht op loon als het werk minder dan vier dagen van tevoren wordt afgezegd. De termijn van vier dagen kan bij cao worden verkort tot één dag.
ZZP’ers
Koolmees is er niet in geslaagd om te komen met een integraal voorstel voor knelpunten op de arbeidsmarkt. Nieuwe regels voor de positie van zzp’ers en ziekte- en arbeidsongeschiktheidsregelingen hoopt de bewindsman later aan te pakken. Een nieuw pensioenstelsel, ook een belofte uit het regeerakkoord, is nog lang niet in zicht. Antwoorden op vragen over de arbeidsmarkt van de toekomst worden vooralsnog vooruit geschoven door een commissie in te stellen die zich hierover gaat buigen.
Commissie
De commissie, onder leiding van oud-topambtenaar Hans Borstlap, onderzoekt hoe werk er in de toekomst uit gaat zien en met wat voor wetten en regelgeving de overheid daar het beste bij kan aansluiten. De commissie onderzoekt of er aanpassingen nodig zijn, en zo ja, waar. Zo kijkt de commissie naar de juridische regels rondom arbeidscontracten, maar ook naar eventuele aanpassingen in o.a. vast en tijdelijk werk, arbeidsongeschiktheid, belastingen en zzp. De commissie rapporteert uiterlijk 1 november 2019 haar advies.
Geef een reactie