Airbus betaalde onlangs € 3,6 miljard aan drie overheidsinstanties om aan vervolging voor corruptie en het overtreden van wapenexportregels te ontkomen. Volgens hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer moeten de Nederlandse accountants KPMG en EY van de vliegtuigfabrikant zich dat aanrekenen.
De schikking was in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Verenigde Staten de grootste ooit. Airbus schakelde tussenpersonen in die smeergeld aan overheidsfunctionarissen betaalden zodat lucratieve contracten werden binnengehaald. ‘De kwestie kreeg relatief weinig aandacht, terwijl het hier een megaschikking betreft met een van origine Frans concern dat al jarenlang in juridische zin een Nederlandse onderneming is’, schrijft Pehijffer. Hij verbaast zich erover dat bestuurders, commissarissen en accountants van Airbus zich in het verleden onvoldoende bewust hebben getoond van de corruptierisico’s. ‘Het is verrassend dat er onvoldoende is gestuurd op het verminderen van deze risico’s, bijvoorbeeld door het optuigen van adequate in- en externe controlestructuren.’ Airbus is onder meer actief in China, Ghana, Indonesië, Maleisië, Roemenië en Taiwan, landen met een hoog corruptierisico.
Apart bedrijfsonderdeel
De betalingen verliepen via het 250 werknemers tellende bedrijfsondeel Strategy & Marketing Organization. ‘Interne controlestructuren waren binnen Airbus afwezig, invalide of disfunctionerend. Zo bestonden controleprocedures en complianceprogramma’s wel op papier, maar werden medewerkers niet getraind. Als onderdeel van de schikking dient Airbus nu een effectief systeem van interne controle op te zetten gericht op de boekhouding, corruptie en het voldoen aan de voorwaarden van de export van wapens.’
KPMG en EY
Dat er lang geen controlestructuren waren, mogen ook de Nederlandse accountants van Airbus zich aantrekken, vindt Pheijffer. ‘Dat zijn de accountants van KPMG, die eerder werden geconfronteerd met grootschalige corruptie bij Ballast Nedam. Dat was een zaak die begin deze eeuw naar boven kwam en waarbij KPMG in 2013 met het Nederlandse Openbaar Ministerie heeft geschikt wegens ontoereikende accountantscontrole.’ De hoogleraar wijst ook op een corruptiezaak bij KPMG-klant SBM Offshore. ‘Saillant is dat de KPMG-accountant die de jaarrekening van Airbus in het verleden ondertekende, dat ook deed bij SBM Offshore én dat hij betrokken was bij de Ballast Nedam-kwestie.’ De laatste jaren deed EY de accountantscontrole. ‘Ook EY heeft ervaring met corruptiezaken, zoals bij Damen Shipyards en het aan de Amsterdamse Zuidas gevestigde telecombedrijf Vimpelcom.’
Gemiste kans voor puike accountants
Pheijffer noemt het jammer dat de Airbus-kwestie, ‘waarin de fraude- en corruptierisico’s kraakhelder waren’ door een klokkenluider aan het licht is gekomen. ‘Juist in dit geval had ons land kunnen laten zien dat we niet alleen over een aantrekkelijk fiscaal klimaat beschikken, maar ook over puike accountants.’
Bron: FD
Geef een reactie