Het advies van een belastingadviseur of accountant aan een klant hoeft niet zomaar te worden overlegd, ook al is een crediteur van mening dat hij daardoor is benadeeld. Het gerechtshof Den Haag stelde Deloitte Belastingadviseurs en Deloitte Accountants in het gelijk in een zaak die door een Zuid-Afrikaanse fruitexporteur was aangespannen. De fruitexporteur voerde onvoldoende aan om zich te kunnen beroepen op een rechtmatig belang dat aanspraak geeft op inzage, oordeelde het Hof.
Faillissement en schadevergoeding
Het Zuid-Afrikaanse bedrijf produceert druiven en exporteert deze wereldwijd. In Nederland handelde de exporteur sinds 2001 met commissionair Hyka BV, waaraan het in consignatie druiven leverde. Onder inhouding van kosten en een commissionairsvergoeding betaalde Hyka BV het resultaat van haar verkopen aan het Zuid-Afrikaanse bedrijf. De druivenexporteur vorderde op een bepaald moment een schadevergoeding van Hyka BV op grond van wanprestatie en/of onrechtmatige daad wegens fraude door Hyka BV bij afrekeningen aan de exporteur. De rechter kende een schadevergoeding toe, maar Hyka BV werd failliet verklaard.
Onrechtmatig handelen Deloitte
De druivenproducent en -exporteur stelde vervolgens Deloitte aansprakelijk wegens onrechtmatig handelen. Dat zou er uit hebben bestaan dat Deloitte adviezen zou hebben gegeven met als doel de verhaalsmogelijkheden bij Hyka BV te verminderen door middel van herstructurering via een sale-en-lease- backovereenkomst. De Zuid-Afrikanen vorderden daarom het dossier van Deloitte met betrekking tot de advisering ten aanzien van een herstructurering van de activiteiten van Hyka en enkele gerelateerde rechtspersonen. De voorzieningenrechter wees de vorderingen af, maar het Zuid-Afrikaanse bedrijf legde zich daar niet bij neer.
Rechtmatig belang
De vordering zou toewijsbaar zijn als de exporteur een rechtmatig belang als bedoeld in artikel 843a lid 1 Rv. heeft en haar vordering op bescheiden ziet die verband houden met een rechtsbetrekking waarin de exporteur partij is. Dat die rechtsbetrekking kan bestaan in een verbintenis uit onrechtmatige daad stond niet ter discussie. Wel verschilden partijen van mening over het antwoord op de vraag of de exporteur het vereiste rechtmatig belang had, omdat de exporteur zich volgens Deloitte slechts op vermoedens baseerde en de door haar aangevoerde feiten en omstandigheden niet op enige onrechtmatige daad van Deloitte zouden wijzen.
Inzagerecht
Het Hof neemt tot uitgangspunt dat een inzage-vordering op grond van artikel 843a Rv. ook toewijsbaar kan zijn als het aan de vordering ten grondslag gelegde onrechtmatig handelen niet vaststaat. Om te voorkomen dat ongebreideld gebruik wordt gemaakt van dit inzagerecht moet verlangd worden dat in de door eiser aangedragen feiten en omstandigheden ten minste voldoende concrete aanknopingspunten te vinden zijn voor het vereiste bestaan van de rechtsbetrekking (in dit geval: een verbintenis tot schadevergoeding uit onrechtmatige daad).
Beoordeling
Het Hof stelde vervolgens in de beoordeling voorop dat adviseurs – waaronder ook belastingadviseurs en accountants die een adviserende rol vervullen zijn te verstaan – niet reeds aansprakelijk zijn wegens betrokkenheid bij een herstructurering van een onderneming op grond van het enkele feit dat crediteuren na die, niet door de adviseurs zelf doorgevoerde, herstructurering niet in staat blijken hun vorderingen op de geherstructureerde onderneming te verhalen.
De feiten en omstandigheden die de exporteur naar voren heeft gebracht bevatten volgens het Hof bovendien onvoldoende aanknopingspunten voor een mogelijk oordeel dat Deloitte betrokken is geweest bij aspecten van de herstructurering die deze paulianeus of onrechtmatig doen zijn, laat staan dat zich bijzondere omstandigheden aftekenen die steun bieden aan een vordering tegen Deloitte als adviseur.
Het is dus niet in enige mate aannemelijk dat de exporteur Deloitte een verwijt kan maken in verband met diens betrokkenheid bij de herstructurering van Hyka BV, oordeelt het Hof. De vordering strandt op het ontbreken van een rechtmatig belang.
Geef een reactie