De instroom van studenten aan de accountancy-opleidingen neemt dusdanig af, dat hogescholen, grote kantoren en de NBA de noodklok luiden. Er moet iets gebeuren, want er komt alleen maar meer werk voor accountants.
Het tekort aan accountants op de arbeidsmarkt groeit en zal in de komende jaren alleen maar toenemen. Dat komt door de vergrijzing en steeds meer controlewerk. Maar ook door te weinig aanwas. Jongeren laten de accountancy-opleidingen massaal links liggen. De nood is inmiddels zo hoog dat bijna iedereen die zich aanmeldt bij de opleiding, welkom is. ‘Als je zindelijk bent en een rekenmachine kunt vasthouden, ben je aangenomen’, zegt Coen Bongers, hoofd van de opleiding accountancy aan Hogeschool Windesheim in Zwolle, in het Financieele Dagblad. Bongers wordt per 1 mei 2023 de nieuwe secretaris van de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA).
Opleiding moet anders
Volgens Bongers kampt de opleiding met een enorm probleem. De studie duurt lang en studenten ervaren die als saai. Over de praktijkopleiding is Bongers eveneens kritisch. Hij hoort van studenten dat ze de werkdruk bij grote kantoren hoog vinden. Naast werken moeten ze studeren, terwijl er ook van alles in hun privéleven gebeurt. ‘Ze zitten in een fase waarin ze vaak gaan samenwonen, trouwen, een huis kopen, kinderen krijgen et cetera.’
Oplopende tekorten
ING-econome Katinka Jongkind schrijft in een rapport dat er nu al behoefte is aan circa 10 procent meer accountants. Volgens cijfers van de NBA is het aantal RA- en AA-accountants sinds 2021 met 2 procent afgenomen. De beroepsvereniging spreekt van een ‘urgent probleem’, zeker in het licht van de vergrijzing waardoor de komende jaren relatief veel accountants met pensioen zullen gaan. Andere landen kampen met hetzelfde probleem. Zo staat in België het beroep van accountant-fiscalist nu voor het eerst in de top-10 van zogenaamde ‘knelpuntberoepen’, beroepen waar werkgevers moeilijk aan personeel kunnen komen.
Opbrandende leraren
De accountancy-branche is niet uniek in haar problemen. In het onderwijs doen zich soortgelijke trends voor. Ook daar kampen bepaalde lerarenopleidingen (bijvoorbeeld Nederlands en Duits) al jaren met teruglopende studentenaantallen bij een vergrijzende beroepsgroep. Net als accountantskantoren ervaren middelbare scholen dat nieuwe medewerkers na een paar jaar opbranden en iets anders gaan doen. Een van de oorzaken is dat de praktijk niet aansluit bij de verwachtingen, en dat de opleiding er niet in is geslaagd een realistisch beeld van het vak te geven.
Coaching
Het onderwijs zoekt het onder meer in betere begeleiding en coaching van starters. Daarnaast zijn scholen blij met iedere zij-instromer: die mist weliswaar ervaring en opleiding, maar onderscheidt zich in motivatie. Bovendien zijn zij-instromers de spitsuur van het leven vaak al voorbij. Rust aan het thuisfront geeft meer ruimte om bij te scholen.
Naar mijn mening is het probleem dat ons beroep steeds meer wordt geleid door technocraten. De regel staat centraal, waar de mens centraal moet staan. We moeten weer van wantrouwen naar vertrouwen. Schrappen van overbodige regels en vastleggingen. Dan gaan we ons ook nog eens branden aan de duurzaamheidsverslaggeving. Hier hebben we geen verstand van en we hebben er de mensen niet voor. Bovendien is dit weer een nieuwe fuik voor weer meer verstikkende (en ook nog eens onduidelijk) regelgeving. Helaas hebben wij van het NBA, met een voorzitter die behulpzaam is om een politieke agenda uit te rollen, weinig te verwachten.
Resultaat: jongeren stappen niet meer in, ouderen nemen vervroegd afscheid. Het loopt muurvast.
Spijker op de kop geslagen door Gert Slijkhuis. Duurzaamheidsverslaggeving gaat het probleem in de komende jaren alleen maar vergroten. T.a.v de opleiding kan ik uit ervaring spreken (deeltijd RA opleiding aan Nyenrode gedaan). Veel vakken hebben te weinig raakvlakken met de praktijk en allerlei Engelse terminologie waar je in je leven verder niets mee kunt. Het opleidingsinstituut vraagt zich ook niet af of het goed aansluit met praktijk. De combinatie van werk en deeltijd studie is dermate zwaar dat vele (potentiële goede accountants) afhaken. Vind je het heel gek dat er een tekort aan accountants ontstaat?
Helemaal eens met Gert Slijkhuis. Regelgeving is tever doorgedraaid. De accountant is alleen maar bezig met vastleggingen en controles of hij/zij alles wel goed heeft vastgelegd. Er is geen ruimte meer voor de klant en de aandacht voor de klant. Steeds meer kleinere kantoren stoppen ermee of worden opgeslokt door de grotere kantoren. Wordt er überhaupt gevraagd waarom ze verkopen of stoppen?
Volledig eens met Gert Slijkhuis en Rob Gortzak. Daarnaast schieten de toetsingen (zeker in de samenstelpraktijk) zijn doel voorbij door de rigide opstelling van sommige toetsers. En de spijker op zijn kop geslagen: er wordt niet gevraagd naar de redenen waarom collega’s stoppen of zich uitschrijven. Het wordt door de NBA voor kennisgeving aangenomen, terwijl ze daar toch veel van zouden kunnen leren.
Het wordt saai maar zeer eens met bovenstaand. Als klein kantoor zijn er maar 2 wegen nu: verkopen of enorme bedragen vragen voor de dienstverlening. In beide gevallen is de MKB-ondernemer de dupe. En NBA zoekt weer toetsers ….