Accountants zouden bedrijven die actief zijn met cryptomunten kritisch moeten controleren en mogelijke luchtbellen moeten doorprikken, betoogt hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer in het FD. Maar in plaats daarvan helpen ze bedrijven om die luchtbellen steeds verder op te blazen.
Pheijffer verwijst naar de recente DNB-boete voor Binance, dat zonder registratie cryptodiensten leverde. Er zijn meer ‘cryptoluchtbellen’, betoogt de hoogleraar, en accountants laten na om die door te prikken. Een voorbeeld daarvan is Tether, een bedrijf dat het mogelijk maakt om buiten een reguliere bankrekening om transacties in cryptomunten uit te voeren. Dat gebeurt door tethers uit te geven. ‘Voor het vertrouwen in Tether is het noodzakelijk dat het bedrijf op elk moment kan aantonen dat alle uitgegeven tethers door dollars worden gedekt. Dat zou makkelijk bewijsbaar moeten zijn door het tonen van een authentiek bankafschrift of een bankverklaring, waaruit het saldo aan beschikbare (liquide) middelen blijkt. Maar juist daar gaat het mis. Net zoals het in het verleden bij onder meer Parmalat, Steinhoff en recentelijk Wirecard met de aanwezigheid van liquide middelen en andere bezittingen is misgegaan. Dit de accountantscontrole ten spijt.’
Aftekenen op zinledige stukken
Vorig jaar stelde het Amerikaanse OM dat tegenover elke tethermunt helemaal niet altijd een dollar staat; een miljoenenschikking met Tether volgde wegens misleidende uitingen, maar een schuldbekentenis kwam er niet. ‘Het bedrijf blijft volhouden dat hun sprookje wél waar is. Daarbij heeft Tether de hulp nodig van accountants. Helaas zijn er altijd weer accountants die aftekenen op zinledige stukken en die meewerken aan fraude en het in stand houden van luchtbellen. Zo ook ditmaal. Relatief kleine accountantsorganisaties tekenden af op de cijfers van Tether.’ Pheijffer is kritisch op de accountantswerkzaamheden, die geen controle deden van de gehele jaarrekening, maar van een verklaring dat voldoende middelen aanwezig zijn om de hoeveelheid tethers af te dekken. ‘Het tekent de beperkte diepgang (en beperkte zekerheid ten aanzien) van de werkzaamheden van de accountant, een aspect waarop het Amerikaanse OM en de Commodity Futures Trading Commission ook nadrukkelijk wijzen.’ De accountantsverklaring heeft bovendien alleen betrekking op de situatie op een specifiek moment en de vaststelling dat er voldoende financiële bezittingen zijn, gaat voorbij aan het feit dat die niet louter liquide middelen betreffen.
Schoothond in plaats van waakhond
Tether is niet meer dan een luchtbel, zoals een piramidefonds, concludeert Pheijffer. ‘Accountants zijn er om een dergelijke luchtbel door te prikken en belanghebbenden te beschermen, niet om te helpen de luchtbel verder op te blazen en organisaties als Tether te faciliteren. In de woorden van columniste Francine McKenna: Tether betaalde voor een accountant als schoothond, niet als waakhond.’
Goed gesproken Marcel