In april schreef Lubbert van Dellen, commercieel directeur bij Accon avm, samen met emeritus hoogleraar Rudy Rabbinge een brandbrief aan het kabinet. Inzet: een evenwichtiger stikstofbeleid voor de agrarische sector. Na ruim vier maanden ligt er een antwoord van stikstofminister Van der Wal.
In de brief aan ministers Van der Wal (Stikstof) en Staghouwer (Landbouw) schreven de twee dat het huidige beleid een ‘doodlopende weg belegd met goud’ is, waarbij vooral wordt ingezet op het opkopen van grond en bedrijven. Verplaatsing van bedrijven binnen tien kilometer van natuurgebieden is overdreven omdat de emissies van agrarische bedrijven deels dichtbij de stal neerslaan, aldus Van Dellen en Rabbinge. Ze vinden vooral oneerlijk dat het depositiepatroon van stikstof uit de agrosector vrijwel gelijk is aan dat van de sector industrie en mobiliteit. En die sectoren krijgen wel de mogelijkheid om hun stikstofemissie te verkleinen met innovaties, ’terwijl voor agrosector volledig wordt ingezet op krimp in plaats van innovatie’.
Hoge versus lage bronnen
Maar dat het depositiepatroon en -gedrag van ammoniak vrijwel gelijk is aan die van de stikstofoxiden van de sectoren industrie en mobiliteit, daar wil Van der Wal wel wat op afdingen. Ze verwijst naar RIVM-onderzoek waaruit blijkt dat de stikstofbijdrage van de industrie zich over een veel groter gebied verspreidt dan dat van de landbouwsector. ‘Dit komt omdat in deze sector meestal een hoge schoorsteen wordt gebruikt en veelal NOx wordt uitgestoten.’ En hoge bronnen zorgen voor een relatief dunne uitstootdeken met minder piekbelasting. ‘In de landbouwsector gaat het daarentegen vooral om ammoniak van lage bronnen.’ Het is een van de redenen om bij de landbouw voor een gebiedsgerichte aanpak te kiezen en bij industrie en mobiliteit voor een generieke aanpak, aldus de minister.
Eenzijdige inzet
Ze is het met de briefschrijvers eens dat technische innovatie de uitstoot teruggedrongen kan worden, maar: ‘Bij de inzet van innovatieve technieken hecht ik eraan erop te wijzen dat we in de landbouwsector voor meerdere grote opgaven staan náást stikstof, waaronder de klimaat- en wateropgave. Een te eenzijdige inzet op stikstofreducerende technieken kan ertoe leiden dat er niet gekozen wordt voor een integrale oplossing en kostbare lock-ins ontstaan.’ Beëindiging van landbouwbedrijven is dan ook onvermijdelijk bij de omslag naar kringlooplandbouw, aldus de minister. Het pleidooi voor doelvoorschriften in plaats van middelvoorschriften kan ondernemers meer handelingsvrijheid geven, erkent Van der Wal. ‘Bedrijfsgerichte doelsturing vraagt echter veel en voldoende betrouwbaar analyse-, reken- en meetwerk om het toepasbaar te maken in de praktijk.’ En dat is vaak nog niet mogelijk. Ze gaat er wel aandacht aan besteden in het Nationaal Kennisprogramma Stikstof.
heeft accon niets beters te doen?