De Auditdienst Rijk, die in opdracht van minister Dijkgraaf onderzoek deed naar misstanden rondom een melding van een klokkenluider bij de publieke omroep, heeft geen inzage gekregen in mogelijk belangrijke informatie.
Een medewerker van de publieke omroep had het vermoeden dat het afgesproken salarisplafond door presentatoren in Hilversum omzeild werd. Hoewel de governance code van de omroep stelt dat een melding eerst intern moet worden gedaan, stapte de medewerker meteen naar de mediawoordvoerders van twee coalitiepartijen. Zij verwezen de melder door naar het ministerie. Dit is verantwoordelijk voor het mediabeleid en beschikt over meer onderzoeksmogelijkheden. Uiteindelijk komt het op 7 juli 2020 tot een gesprek tussen de secretaris-generaal van het ministerie van OCW, Marjan Hammersma, en de melder. Er is, tegen de adviezen in, geen notulist aanwezig. Hammersma maakt zelf aantekeningen. Ze koppelt terug met minister Arie Slob.
Vriendschap
Naar eigen zeggen hoort de klokkenluider daarna niets meer over zijn melding. Die komt in een ander daglicht te staan als Follow the Money in december 2021 schrijft dat SG Marjan Hammersma goed bevriend is met de topvrouw van de publieke omroep, Shula Rijxman. De governance code verbiedt vriendschap niet, maar wijst er wel op dat dit in sommige gevallen integriteitsrisico’s met zich mee kan brengen. Hammersma vond het echter niet nodig de vriendschap te melden, omdat het voor haar duidelijk is dat ze werk en privé gescheiden houdt. De klokkenluider laat in juni op BNR weten dat hij nooit met Hammersma gesproken zou hebben als hij van de vriendschap met Rijxman, zijn baas bij de publieke omroep, geweten had.
Schijn van belangenverstrengeling
Naar aanleiding van de ophef in de media over de kwestie besluit minister Robert Dijkgraaf onderzoek te laten doen door de Auditdienst Rijk. Maandag 27 september stuurde hij de bevindingen naar de Kamer. Bij de afhandeling van de melding van de klokkenluider is een aantal dingen niet correct verlopen, schrijft hij. Er is een schijn van belangenverstrengeling ontstaan, omdat SG Marjan Hammersma niet transparant is geweest over haar vriendschappelijke relatie met de toenmalige voorzitter van de NPO, Shula Rijxman (inmiddels wethouder in Amsterdam). Volgens Dijkgraaf heeft het gebrek aan transparantie tot een onveilig gevoel bij de melder geleid. ‘Deze situatie had zich niet mogen voordoen’, staat in zijn brief aan de Kamer. De minister vindt het ‘een onjuiste afweging’ dat een intern advies over de procedure rond de melding niet helemaal is opgevolgd. Volgens het ambtelijk advies zou degene die met de melder ging spreken ‘op verre afstand van de mediaportefeuille moeten staan’. Desondanks voerde Hammersma het gesprek zelf.
Geen volledige medewerking
Uit het onderzoek blijkt dat de Auditdienst Rijk bij het onderzoek geen volledige medewerking kreeg van Hammersma. Zij weigerde inzage te geven in de aantekeningen van het gesprek dat ze met de klokkenluider voerde, naar eigen zeggen omdat anders ’de vertrouwelijkheid en identiteit van de melder in het geding zou komen’. Volgens Hammersma ging het gesprek niet alleen over de beloningsconstructies maar ook over andere zaken. Welke dat zijn wil ze evenmin zeggen. De klokkenluider werkte ook niet mee aan het onderzoek van de ADR.
Te goeder trouw
Dijkgraaf vindt dat Hammersma ’te goeder trouw’ heeft gehandeld. Hij heeft ’geen reden’ haar ’integriteit in twijfel te trekken’ na ’verschillende intensieve gesprekken’ met haar in de afgelopen weken. Volgens de minister wordt nu gewerkt ’aan een heldere standaardprocedure bij externe meldingen die straks bij elke ambtenaar bekend moet zijn’.
Download hier de Kamerbrief en het onderzoeksrapport.
F. Dörr zegt
Fijn dat de procedure wordt aangepast.
Ook een hele geruststelling dat mevrouw Hammersma zo integer blijkt.
Maar hoe zit het nu met de excessieve beloning waarover de melding ging? Ging het daar niet eigenlijk om? Wordt daar ook nog naar gekeken?
Of hebben er weer veel gesprekken plaats gevonden, zijn er stukken geproduceerd en blijft verder alles zoals het was?