In dit artikel doen Joanneke Mels en Arjen Schutte verslag van hun ervaringen als het gaat om het financieren van kantoren. Zij doen dit aan de hand van een inventarisatie van recente casussen. De casussen betreffen toetredingen of overnames door kantoren die in 2023 of 2024 hebben plaatsgevonden.
Toetreding partner
Kantooreigenaren ervaren druk als ze weten dat de toetreder zijn of haar toetreding moet financieren. Ze zijn vaak erg blij dat ze iemand hebben gevonden en dan moet het niet stuklopen op de financiering. Dus hoe zorg je ervoor dat de koopsom wordt voldaan? In de meeste gevallen blijkt het niet heel makkelijk te zijn voor de kantoren. Men is echt op zoek naar de oude bankman die in het verleden aanspreekpunt was voor dit soort zaken. Als er geen recente contacten met een relatiebeheerder zijn geweest, is het soms best zoeken voor de kantoren. Als er een uittreder is, dan wordt vaak de afspraak gemaakt dat deze de uittreedsom niet ineens krijgt. Vervolgens zien we dat een deel van de toetredingen nog gebeurt op de klassieke manier: de holding van de toetreder vraagt de financiering aan. Deze moet dan wel in privé borg willen staan. Bij nog iets meer partijen vraagt het kantoor zelf de financiering bij de bank aan. Dat heeft in de praktijk wat meer kans van slagen. Vervolgens wordt er een lening afgesloten tussen de toetreder en het kantoor. Het handigste is dus nog steeds bij de eigen bank aan te kloppen. De banken weten dat ze het kantoor als klant kwijtraken als ze niet meedenken in de financiering en een andere bank dat wel doet. In de meeste gevallen gebeurt dat dan ook niet en gaat men het gesprek wel aan met het kantoor. Vervolgens wordt er gezocht naar een oplossing waarmee iedereen akkoord gaat: de bank, de toetreder, de andere vennoten en de uittreder, indien aanwezig. In sommige gevallen wil de huisbankier financieren via de holding van de toetreder. Meestal is dat niet de hele koopsom. In de gevallen waar dat wel zo was, diende de toetreder een hoge rente te betalen van soms wel 8%. Als een bank niet bereid is te financieren dan leent het kantoor het geld aan de toetreder. Ook zien we casussen waar de bank geen geld aan de holding wil lenen, maar er wel een financiering voor een (groot) deel van de koopsom wordt verstrekt aan het kantoor. Vervolgens leent de toetreder het bij het kantoor en betaalt deze dezelfde rente als het kantoor bij de bank. Voordeel van deze constructie is dat de rente lager is (circa 5%) en dat de toetreder in privé niet borg hoeft te staan. Naast de grootbanken zijn er tegenwoordig ook verschillende non-bancaire financiers. Deze zien we op dit moment niet terug in de inventarisatie die is gedaan. Qredits wordt wel genoemd, maar deze partij wordt gefund door de banken. Doordat fundingkosten bij nonbancaire financiers hoger liggen dan bij banken is de rente doorgaans hoger. De voorwaarden die worden gesteld en de zekerheden die worden gevraagd, kunnen echter aantrekkelijk zijn.
Overname kantoren
Financiering bij de overname van een kantoor komt minder vaak voor. Dit heeft verschillende oorzaken:
- Vooral grotere partijen hebben een behoorlijke oorlogskas om overnames te bekostigen.
- Deals kunnen zo worden gestructureerd dat de koopsom wordt bekostigd uit de cashflow en/of uitgestelde betalingen aan de overgenomen partij.
- De opkomst van private-equitypartijen met een heel ander businessmodel.
Als het kantoor zelf onvoldoende middelen heeft, is er natuurlijk ook de mogelijkheid dat vennoten vanuit privé geld beschikbaar stellen. Die rente is aanmerkelijk lager dan de bank rekent. Een bijkomend voordeel is dat men de snelheid in het koopproces houdt.
Financieringsaanvraag
De financieringsaanvraag bij de bank gaat voor de meeste kantoren vrij makkelijk als er goede contacten zijn. En dikwijls kan men de volledige goodwill die op overnamemoment is verschuldigd, lenen bij de bank. Een voorwaarde is dan wel dat de aanvraag professioneel verloopt en voldoet aan een aantal voorwaarden. Ook dient de relatie met de bank goed te zijn. Denk bij professionaliteit van de aanvraag vooral aan de stukken die worden aangeleverd. Een jaarrekening is niet voldoende. Een financieringsmemorandum is wel zeker aan te raden. Het laat zien dat de investering in een bepaalde tijd kan worden terugverdiend. Is dat niet zo, dan trekt de bank de conclusie dat de casus niet haalbaar is. En het helpt ook als de koopsom niet in zijn geheel is verschuldigd op overnamemoment. Borg staan in privé hoeft niet als de casus klopt. Zijn de resultaten van de koper of de verkoper niet optimaal, dan is het vaak wel weer nodig.
Intermediair
In de inventarisatie die is gedaan, komt duidelijk naar voren dat als het contact met de bank goed is, een financieringsaanvraag soepel kan verlopen. De accountmanager kent het kantoor en kan de risico’s goed inschatten.
Is dit contact er niet, dan wordt dit lastiger. Het is dan aan te raden een intermediair te benaderen. Deze adviseur heeft contacten bij verschillende banken en kan de aanvraag professioneel en efficiënt laten verlopen. Veel banken hebben een intermediairsdesk die goede contacten onderhoudt met deze adviseurs. Het financieringsmemorandum kan dan ook naar verschillende banken worden gestuurd, waardoor eventuele voorstellen met elkaar kunnen worden vergeleken. Bijkomend voordeel is dat er ook kan worden gekeken naar alternatieve financiers. Op dit moment zien we dit nog niet veel terug bij de financiering van toetredingen en overnames, maar dat kan in de toekomst veranderen. In andere sectoren is deze verandering al zichtbaar. De beperkingen die banken al dan niet hebben als gevolg van beleid of wet- en regelgeving en de risico-opslagen die banken rekenen zijn hier debet aan. Dat de accountancy nog goed aan bankfinancieringen komt, heeft te maken met de stabiele cashflows in deze branche. Dit blijkt uit de contacten die Full Finance heeft met de banken. Door het groeiend aantal non-bancaire financiers neemt ook de behoefte aan vakkundige financieringsadviseurs toe. Wie moet je dan benaderen? Volgens Bert Duurland van de Stichting MKB Financiering gaat het belang van de financieringsadviseur toenemen. “Omdat het niet meer vanzelfsprekend is dat je voor een financiering bij een van de grootbanken terecht kunt en er een onoverzichtelijk landschap ontstaat van allerlei financieringsdeskundigen én non-bancaire financiers is het een logisch gevolg dat de ondernemer, of dat nu een accountant of een aannemer is, wordt geholpen in de zoektocht naar een financier die ook nog eens het beste aanbod heeft. De markt heeft daarom betrouwbare, deskundige en onafhankelijke adviseurs nodig, die ook de markt kennen.” In Nederland is er sinds enkele jaren een keurmerk voor gecertificeerde Erkend Financieringsadviseurs MKB, maar deze certificering is wettelijk nog niet verplicht. Duurland verwacht dat hier steeds meer vraag naar komt of dat de overheid dit uiteindelijk verplicht gaat stellen, mocht de markt dit zelf niet weten te reguleren via bijvoorbeeld beroepsorganisaties.
Joanneke Mels is consultant en werkt onder meer voor relaties van Full Finance als er financieringsvraagstukken zijn. Arjen Schutte is procesbegeleider en valuator van accountants- en administratiekantoren bij koop-, fusie- en verkooptrajecten.
Overweeg je een overname te doen of ben je ermee bezig en heb je vragen, dan helpen Joanneke Mels of Arjen Schutte je graag verder.
Deze bijdrage komt uit de eerste editie van het AV-magazine met als thema Fusies en overnames. Dit magazine is verschenen in mei 2024. Zie: https://www.accountancyvanmorgen.nl/kennisdoc/av-1-2024-fusies-en-overnames. Beluister ook onze podcast AV on Air over dit onderwerp.
Geef een reactie