‘O, ik ga eerst eens werken met wat fake cijfers die ik gisteravond thuis al in een excelletje heb gestopt, ik ben benieuwd of er dan wat zinnigs uitkomt. Maar nu ga ik eerst eens vragen of ChatGPT überhaupt weet wat het samenstellen van een jaarrekening is.’
Marga typt in de prompt van ChatGPT de volgende vraag: ‘Wat is het samenstellen van een jaarrekening?’
Binnen vijf seconden krijgt Marga een reactie terug:
Het samenstellen van een jaarrekening is het proces waarbij de financiële gegevens van een bedrijf over een bepaalde periode (meestal een boekjaar) worden verzameld, geordend en gepresenteerd in een overzichtelijke en begrijpelijke vorm.
En daarna wordt er aangegeven dat een jaarrekening uit een balans en winst- en verliesrekening bestaat, dat er optioneel een kasstroomoverzicht kan worden toegevoegd, dat er toelichtingen op de balans- en de winst- en verliesrekeningen noodzakelijk zijn.
Tot slot geeft ChatGPT aan wat het doel van de jaarrekening is:
Het doel van een jaarrekening is om inzicht te geven in de financiële positie, de resultaten en de kasstromen van een bedrijf. Dit is niet alleen van belang voor het management van het bedrijf zelf, maar ook voor externe belanghebbenden zoals aandeelhouders, kredietverstrekkers, belastingautoriteiten en potentiële investeerders.
Door een jaarrekening samen te stellen, kan een bedrijf verantwoording afleggen over het gevoerde financiële beleid en kunnen belanghebbenden beter geïnformeerde beslissingen nemen.
‘Kijk’, zegt Marga tegen Jeroen. ‘Dat heeft hij toch maar mooi op een rijtje.’
‘Inderdaad niet slecht. Maar vraag hem nu eens wat de taak van de accountant is bij het samenstellen van de jaarrekening?’
Marga typt de vraag van Jeroen in de prompt. Ook hier komt ChatGPT al weer snel met een reactie:
Bij het samenstellen van de jaarrekening heeft de accountant verschillende taken, afhankelijk van de aard van de opdracht. De taken van een accountant kunnen worden onderverdeeld in samenstellingsopdrachten, beoordelingsopdrachten en controleopdrachten. Hier richten we ons op de samenstellingsopdrachten.
Taken van de accountant bij een samenstellingsopdracht:
- Verzamelen en beoordelen van financiële gegevens:
- De accountant verzamelt de door de cliënt aangeleverde financiële gegevens.
- De accountant beoordeelt deze gegevens op consistentie en volledigheid.
- Verwerken van de gegevens:
- De accountant verwerkt de financiële gegevens tot een overzichtelijke en begrijpelijke jaarrekening.
- Dit omvat het maken van de balans, de winst- en verliesrekening en, indien van toepassing, het kasstroomoverzicht.
- Toelichtingen opstellen:
- De accountant zorgt voor duidelijke en volledige toelichtingen bij de balans en de winst- en verliesrekening.
- Deze toelichtingen bevatten informatie over gebruikte waarderingsgrondslagen en details over belangrijke posten.
- Controleren op interne consistentie:
- De accountant controleert of de jaarrekening intern consistent is en geen tegenstrijdige informatie bevat.
- Dit houdt in dat de cijfers in de balans, winst- en verliesrekening en toelichtingen met elkaar in overeenstemming moeten zijn.
- Geen controle- of beoordelingsverklaring:
- Bij een samenstellingsopdracht voert de accountant geen diepgaande controle of beoordeling uit.
- De accountant geeft geen oordeel over de getrouwheid van de jaarrekening; dit is anders bij een beoordelings- of controleopdracht.
- Uitbrengen van een samenstellingsverklaring:
- De accountant geeft een samenstellingsverklaring af, waarin wordt vermeld dat de jaarrekening is samengesteld op basis van de door de cliënt verstrekte gegevens.
- In deze verklaring wordt ook aangegeven dat er geen controle- of beoordelingswerkzaamheden zijn uitgevoerd.
Verschil met andere opdrachten:
- Beoordelingsopdracht: Hierbij voert de accountant beperkte controles uit en geeft een beperkte mate van zekerheid over de jaarrekening. Dit houdt in dat de accountant plausibiliteitstoetsen uitvoert en interne consistentie beoordeelt.
- Controleopdracht: Hierbij voert de accountant uitgebreide controles uit en geeft een redelijke mate van zekerheid over de jaarrekening. Dit omvat het toetsen van de getrouwheid van de jaarrekening, het uitvoeren van steekproeven en het beoordelen van interne controles.
Belang van de samenstellingsopdracht:
De samenstellingsopdracht biedt voor kleinere ondernemingen en organisaties een efficiënte manier om een professionele jaarrekening op te stellen zonder de kosten en inspanningen van een volledige controle. Het biedt stakeholders een basisniveau van vertrouwen in de cijfers, vooral wanneer ze weten dat een onafhankelijke accountant betrokken is geweest bij de opstelling van de jaarrekening.
In het kort: bij een samenstellingsopdracht zorgt de accountant ervoor dat de jaarrekening op een juiste en overzichtelijke manier wordt opgesteld op basis van de aangeleverde gegevens, zonder echter de getrouwheid van deze gegevens te controleren.
‘Dat antwoord had ik niet verwacht’, zegt Jeroen. Hij lijkt oprecht verbaasd. ‘Dat kan ik zo gebruiken als een klant aan mij vraagt wat ik nu doe als ik een jaarrekening samenstel. Als ik dat zelf uit moet leggen, dan vind ik dat af en toe best ingewikkeld. Nu stuur ik de klant gewoon deze uitleg. Ik ben benieuwd of je in staat bent om hem ook een jaarrekening te laten maken?’
Daarna gaat Marga verder met haar vragen aan ChatGPT. Ze vraagt of ChatGPT haar kan helpen met het samenstellen van een jaarrekening. ChatGPT antwoord dat dit natuurlijk geen probleem is en komt vervolgens met een hele lijst van gegevens die nodig zijn om dit te doen. De lijst lijkt Marga behoorlijk compleet. Vervolgens stelt ze nog een aantal vragen, waarna ze haar zelf in elkaar gezette Excel bestand upload en vraagt of ChatGPT daar ook een jaarrekening van kan maken. Op dat moment ziet Marga dat ChatGPT het moeilijk krijgt. De informatie die ze terugkrijgt klopt wel, maar het lijkt bij lange na niet op een jaarrekening. Maar Marga geeft niet op en blijft net zo lang doorgaan totdat er een beter resultaat verschijnt. Ook dat is niet vergelijkbaar met de jaarrekening zoals die door het kantoor wordt uitgebracht, maar misschien moet ze daar ook nog wel meer energie in steken. Voor nu heeft ze er lang genoeg mee gestoeid. Er ligt ook nog het nodige werk van klanten op haar te wachten.
‘En?’ Jeroen kijkt Marga vragend aan. ‘Wij zijn voorlopig nog wel nodig denk ik. Maar ik vind het wel leuk om er mee bezig te zijn. Ik ga de komende tijd nog wel wat verder met experimenteren. Maar de komende tijd zal ik de jaarrekeningen echt nog zelf moeten samenstellen.’
‘Gelukkig maar’, reageert Jeroen. ‘Want ik vind dat samenstellen nog altijd ontzettend leuk werk.’
Jan Wietsma
Eerdere afleveringen:
Geef een reactie