Misschien wel een belangrijke, maar ik denk dat er nu al te weinig accountants zijn om alle specifieke audit-werkzaamheden uit te kunnen voeren die samenhangen met het naleven van het Parijs-akkoord. In die zin vind ik dat accountants in Nederland een grote broek aantrekken als ze aangeven dat ze dat er wel allemaal bij gaan doen. Want er vallen geen werkzaamheden weg, er komen alleen maar werkzaamheden bij en er is nu al een tekort aan accountants. Daarbij komt dat er momenteel geen enkele instantie is die ervoor zorgt dat er wel voldoende accountants zijn om al die extra werkzaamheden uit te voeren.’
‘Wat zijn de mogelijke gevolgen als die accountants niet worden gevonden en het werk toch specifiek door die accountant gedaan moet worden?’
‘Dat leidt op termijn weer tot nieuwe schandalen, waarbij de accountant de gebeten hond is. En dat leidt weer tot meer regelgeving en tot meer toezicht. Dat is de cirkel waarin accountants zich al meer dan 20 jaar bewegen. Er komen meer tuchtzaken en er zullen steeds meer mensen zijn die zich gaan afvragen of het wel de moeite waard is om zoveel verantwoordelijkheid te nemen. Het is uiteindelijk een dunne lijn.’
‘Maar dan loopt het accountantsberoep dus vast?’ Gijs wenkt ondertussen naar een medewerker van Meet & Greet.
‘Het risico is inderdaad dat het accountantsberoep zich straks in zijn eigen staart bijt. Overigens verwacht ik dat de adviesafdelingen bij kantoren zullen groeien. Dat is veel lucratiever, je kunt relatief hoge tarieven vragen en je wordt niet direct afgerekend op hetgeen je adviseert.’
Gijs laat de woorden van Hendrik op zich inwerken. Hij moet denken aan het interview met Jan Spijker enige tijd geleden. Die is van mening dat het accountantsberoep ontspoord is, doordat de auditpraktijk niet meer voorop staat in het accountantsberoep maar de adviespraktijk. In zijn publicaties in de landelijke pers was dat een mantra dat hij keer op keer herhaalde, waarbij hij van accountants weinig bijval kreeg. Meestal vinden ze Jan een criticaster die zijn eigen nest bevuilt. Een enkeling vindt hem een grote zeur. Maar een van de voorzichtige conclusies die Gijs al wel uit zijn onderzoek kan trekken, is dat de accountant er niet aan ontkomt om de dialoog te blijven voeren over de kerntaken van het beroep. Wat heeft topprioriteit en welke taken zouden ook door andere personen of beroepsgroepen kunnen worden opgepakt?
‘En technologie? Gaat dat dan niet helpen? Ik lees regelmatig dat accountants nog te weinig gebruik maken van technologie.’
‘Je bedoelt AI?’
‘Bijvoorbeeld’
‘Je kunt technologie pas inzetten als je goed inzicht hebt in wat ESG in de breedste zin van het woord inhoudt. En neem van mij aan: de meeste accountants hebben daar een heel beperkt zicht op. Grote technologiebedrijven zijn hier veel verder in. Daarnaast heb je nichespelers die zich in een bepaald thema of een bepaalde sector hebben verdiept, en daardoor op detailniveau weten wat er speelt op het terrein van ESG. Dus voordat je technologie goed in kunt zetten heb je kennis nodig. En is het belangrijk dat die kennis goed toegankelijk is en adequaat wordt bijgehouden. Als ik kijk naar de beroepsgroep van accountants dan zie ik dat dit allemaal heel gefragmenteerd is.’
‘Kun je dat uitleggen? De grote kantoren hebben die kennis toch wel opgebouwd en volgens mij vinden een heleboel fusies tussen kantoren ook plaats om hun kennis over een onderwerp als ESG goed te borgen.’
‘Ja, maar dat is dus meteen mijn punt van kritiek. Daarmee bevestigen accountants dus dat ESG vooral een commercieel verdienmodel is, terwijl juist de audit van ESG voorop zou moeten staan. En als accountants dat zo belangrijk vinden, dan zouden ze dus hun tijd en energie moeten steken in het ontwikkelen van een ESG-kennisplatform, met daarin opgenomen specifieke beroepsstandaarden en tooling. Daarin zou de beroepsorganisatie een prominente rol dienen te spelen. Maar dat zij het ook aan de markt overlaten toont volgens mij al aan dat ESG-audit niet die aandacht krijgt die het verdient.’
‘Maar is dat wel een taak van een beroepsorganisatie, het ontwikkelen van een kennisplatform?’
‘Ik zeg niet dat de beroepsorganisatie die zelf moet ontwikkelen, maar ik vind dat als de beroepsorganisatie en haar leden vinden dat ESG-audit het thema voor de komende tien tot twintig jaar is, je de leden dan ook op dat terrein dient te faciliteren. Bedenk dat meer dan de helft van de accountantskantoren te klein is om dit allemaal zelfstandig te fixen. Zowel kostentechnisch als qua bemensing. Als je de groep accountants niet actief ondersteunt op het terrein van ESG, dan voorspel ik dat er over tien jaar alleen nog maar een paar grote kantoren zullen zijn die ESG-audits uitvoeren.’
‘Nou, zo erg is dat toch ook weer niet? Kleine kantoren bedienen vaak een andere markt en zijn ook niet actief op het terrein van ESG-audits.’
‘Ook kleine ondernemers en kleine accountantskantoren zullen te maken krijgen met ESG-audits. Een ESG-audit beslaat namelijk altijd de hele keten en daar maken kleine ondernemers ook deel van uit. Die zullen ook over specifieke ESG-thema’s dienen te rapporteren, en dan zal ook aan de accountant van dat kleine kantoor gevraagd worden om daar iets van te vinden. Nu kijken we met zijn allen naar CO2, maar straks komt daar nog een variëteit aan thema’s bij. Ik denk dat de meeste accountants geen idee hebben van wat er in de Parijs-akkoorden staat en wat de impact daarvan is op hun klanten en hun eigen business.’
‘Maar toch vindt u dat de accountant een belangrijke rol speelt bij het implementeren van de Parijs-akkoorden.’
‘Ja, de accountant speelt daarin een zeer belangrijke rol, maar als ze die rol echt willen pakken dan zal er tijd, geld en menskracht moeten worden vrijgemaakt om zich de thematiek rondom ESG eigen te maken. En zullen daarin ook keuzes moeten worden gemaakt: waarvoor nemen we wel verantwoordelijkheid als beroepsgroep en waarvoor niet? Dat zal met vallen en opstaan gebeuren, maar mijn belangrijkste waarschuwing blijft daarbij staan: als je zegt dat je iets wil doen, moet je ook de middelen hebben om dat waar te maken.’
Jan Wietsma
Eerdere afleveringen:
Geef een reactie