Het is niet voor iedereen altijd duidelijk of sprake is van loondienst of zzp. Dit kan per situatie verschillen en hangt af van hoe in de praktijk wordt gewerkt. Er zijn meerdere kenmerken die van belang zijn. Om je een idee te geven wanneer sprake is van loondienst of zzp, vind je op rijksoverheid.nl een publicatie met een voorbeelden per sector. Hierna vind je vier voorbeelden: zorg, bouw, schilder, interim-manager.
1 Zorg
Een zorgverlener werkt voor een ziekenhuis. De zorgverlener bepaalt zelf het tarief en heeft
aansprakelijkheidsverzekeringen.
Het ziekenhuis bepaalt het werk dat de medewerker verricht. Het gaat om zorgwerkzaamheden die veel voorkomen in ziekenhuizen. Werknemers doen het werk ook.
Het ziekenhuis heeft inspraak in de manier waarop de patiënten worden verzorgd. Ook gelden strenge algemene protocollen/instructies. Onderdeel daarvan is dat de medewerker niet zijn eigen materialen mag gebruiken. Ook zijn er aanwijzingen over hoe de medewerker zich binnen de organisatie moet presenteren en moet gedragen. De werkende heeft inspraak op zijn werktijden.
Op basis van de informatie:
Er is sprake is van ‘werken onder gezag’. Er zijn strenge protocollen en instructies. De activiteiten
zijn structurele werkzaamheden voor een ziekenhuis en worden ook door werknemers verricht.
Ook zijn er regels bij de ziekenhuizen waar de werkende zich aan moet houden. Er is nauwelijks
sprake van werken voor eigen rekening en risico.
Zzp, ja of nee?
Nee, er is sprake van een arbeidsovereenkomst.
2 Bouw
Een bouwbedrijf heeft een zzp’er benaderd om 2 dagen in de week mee te draaien op lopende
bouwprojecten.
De zzp’er krijgt de opdracht keukens te installeren in een nieuw huizenproject. Dit duurt ongeveer 2 maanden. De zzp’er doet dit alleen en is zelf verantwoordelijk dat het op tijd af is. Hij werkt met zijn eigen bus en eigen gereedschap. Het bouwbedrijf koopt de bouwmaterialen in.
De zzp’er bepaalt zelf zijn eigen werktijden. Hij laat het bouwbedrijf wel weten wanneer hij aanwezig is.
De zzp’er stuurt maandelijks facturen met alleen zijn daadwerkelijk gewerkte uren.
Als de keukens niet goed worden geïnstalleerd, moet de zzp’er dit op eigen kosten herstellen. Ook als de zzp’er tijdens het werk schade veroorzaakt, moet de zzp’er de kosten van de schade vergoeden.
De zzp’er heeft een aansprakelijkheidsverzekering.
De zzp’er staat bij de Belastingdienst al enkele jaren bekend als ondernemer voor de omzetbelasting en inkomstenbelasting.
Op basis van de informatie:
Er is beperkt sprake van aansturing door het bouwbedrijf. Het betreft structureel werk, er zijn werknemers die hetzelfde werk doen.
Er is ook duidelijk sprake van werken voor eigen rekening en risico. De zzp’er is zelf verantwoordelijk voor de opdracht, de zzp’er loopt risico als hij niet werkt of het afgesproken resultaat niet haalt, hij moet op eigen kosten werk herstellen en indien van toepassing schade vergoeden. Hij werkt met eigen gereedschap. De zzp’er werkt onder eigen naam en het betreft een opdracht van korte duur.
Zzp ja of nee?
Ja, er is meer sprake van werken voor eigen rekening en risico dan aansturing en gezag. Er is geen sprake van een arbeidsovereenkomst.
3 Schilder
Een schilder wordt gevraagd om een schildersbedrijf te helpen. De schilder wordt toegevoegd
aan een team van schilders in loondienst dat met een grote schilderopdracht bezig is.
De schilder is gevraagd voor het team vanwege specifieke kennis en vaardigheden met betrekking tot het schilderen en restaureren van oudere gebouwen en in het bij zonder de restauratie van de plafondornamenten. Als het de schilder niet lukt de plafondornamenten in goede staat op te leveren, krijgt de schilder niet betaald. Om betaald te krijgen, moet de schilder in dat geval op eigen kosten het werk opnieuw doen.
Alle schilders werken samen in een team, maar deze schilder is vanwege zijn specifieke expertise
verantwoordelijk voor een specifiek onderdeel (de ornamenten). De schilder krijgt voor een gedeelte
van de werkzaamheden dezelfde instructies als het team waar de schilder zich in bevindt, maar voor de
ornamenten veel vrijheid.
De schilder heeft geen functioneringsgesprekken en neemt eigen gereedschappen en materialen mee (specifiek geschikt voor ornamenten).
Verder heeft de schilder een groot aantal opdrachtgevers en een eigen website. Ook gebruikt hij een eigen busje waar zijn naam en het logo van zijn bedrijf op staat.
De schilder staat ingeschreven bij de KvK, is btw-ondernemer en heeft al jaren recht op de zelfstandigenaftrek.
Op basis van de informatie:
Er is wel sprake van aansturing door het schildersbedrijf, en het schilderwerk hoort tot het basiswerk van het schildersbedrijf. Er kunnen instructies worden gegeven over de manier waarop het werk gedaan moet worden, maar voor de werkzaamheden aan de ornamenten geniet de schilder veel autonomie. Er is geen sprake van toezicht zoals functioneringsgesprekken.
Er is ook nadrukkelijk sprake van werken voor eigen rekening en risico (de schilder is verantwoordelijk voor het op te leveren resultaat en loopt financiële risico’s, beschikt over specifieke vaardigheden, gebruikt eigen gereedschap en materialen en de opdracht is van korte duur).
Ook heeft de schilder een eigen website en presenteert hij zich als ondernemer.
Zzp, ja of nee?
Ja, er is meer sprake van werken voor eigen rekening en risico dan aansturing en gezag. Er is geen sprake van een arbeidsovereenkomst.
4 Interim-manager
Een interim-manager laat zich inhuren ter vervanging van de zieke manager in loondienst bij de werkgever. De interim-manager is ervaren en kan daardoor snel inspringen. De interim-
manager is personeelsverantwoordelijk voor ca. 25 fte. De cultuur van het bedrijf is om managers
relatief vrij te laten en autonoom te laten werken zolang productie op peil blijft, maar het bedrijf kan
wel instructies geven. De interim-manager houdt zich aan de kaders van de organisatie en opereert
daarbinnen. De interim-manager heeft hiermee doorgaans 2 of 3 fulltime klussen per jaar voor
enkele maanden per opdracht.
Op basis van de informatie:
Er is sprake van aansturing. Anderen zijn namelijk wel bevoegd om aanwijzingen en instructies te
geven waar de manager zich aan moet houden. Daarbij is er sprake van structureel werk, en het
werk wordt ook door managers in loondienst gedaan. Ook is er sprake van een organisatorisch
kader waar de manager zich aan moet houden. De omstandigheden die wijzen op ‘aansturing en
gezag’ zijn dusdanig beperkt aanwezig dat geen sprake is van werken in loondienst.
Zzp, ja of nee?
Nee, er is sprake van een arbeidsovereenkomst met het bedrijf voor de duur van de opdracht. Er
is meer sprake van aansturing en gezag dan het werken voor eigen rekening en risico.
G Timmerman zegt
Een mooi begin van de ontrafeling van deze complex geworden materie. Aan het MinFin dan dus de vraag: gaat u nu de voorbeelden per stuk even systematisch afpellen tot het omslagpunt is bereikt? Dus van ja naar nee en andersom. Daarmee wordt de samenhang en de waardering van de -hier gestelde- onderdelen helder(der).
J. Hendriks zegt
Er is tegenwoordig meer duidelijkheid over wie nu echt een zelfstandig ondernemer is en wie niet. De rechtspraak heeft hier ook een groot aandeel in. Maar voor diegenen die het werk uitvoeren, en hiermee niet dagelijks bezig zijn, kan het nog steeds heel onduidelijk zijn. Situatie 3 is daarvan een voorbeeld. Soms is het nog steeds een ‘dubbeltje op zijn kant’.