Het stikstof is nog lang niet neergedaald. Maar duidelijk is dat de provinciale statenverkiezingen van 15 maart de politiek in Nederland flink door elkaar hebben geschud. Accountancy Vanmorgen peilde de stemming onder accountants.
Nee, Lubbert van Dellen (Flynth) was niet verbaasd over de verkiezingsuitslag. Nauw betrokken bij boeren en de stikstofproblematiek wist hij hoe groot de sympathiek voor de BoerBurgerBeweging is op het platteland. ‘Maar ik ben wel verrast dat deze partij echt in alle provincies (ook Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland) de grootste is geworden. Dat had ik niet verwacht.’ Van Dellen kan het maar op één manier uitleggen: ‘De bevolking steunt in meerderheid het beleid van dit kabinet niet. En dan gaat het niet alleen om stikstof, maar ook om de verhoging van de belastingdruk bij bedrijven en het vluchtelingenbeleid.’ Ook de toeslagenaffaire en de gasproblematiek in Groningen hebben een rol gespeeld, denkt hij.
Zelfs Groninger Belang verloor
De Groningse accountant Harry Marissen (Harrier) was evenmin verbaasd over de uitslag. ‘Dat zelfs Groninger Belang stemmen heeft verloren aan BBB geeft wel aan dat vooral deze onvrede de boventoon heeft gevoerd.’ De afgelopen week ging het in gesprekken met klanten veel over de verkiezingen. ‘Het gevoel dat ‘de provincie’ haar stem heeft laten horen voert de boventoon’, zegt Marissen. De accountant proeft veel ongenoegen over de landelijke politiek. ‘Daarbij speelt hier de aardbevingsproblematiek ook een belangrijke rol.’
De Drentse accountant en CDA-raadslid Erik-Jan Kreuze zegt ruim een week na de verkiezingen dat kiezers terecht teleurgesteld zijn in de politiek. De uitslag heeft hem om meerdere redenen met een vervelend gevoel opgezadeld. Zo heeft zijn partij in Drenthe twee van de vijf zetels moeten inleveren. Hij constateert dat kiezers zich weinig in de provinciale politiek lijken te hebben verdiept. ‘Het CDA heeft zich in Drenthe actief opgesteld bij het oplossen van problemen, maar is toch afgestraft.’ Het is een oud verhaal maar goed om te blijven herhalen: ‘Provinciale verkiezingen zouden ook echt over de provincie moeten gaan.’
Einde aan stikstofprobleem?
De belangrijkste vraag, ook voor accountants, lijkt te zijn of het stikstofbeleid van dit kabinet overeind blijft. Van Dellen verwacht nadrukkelijk een koerswijziging. ‘De eisen en regelgeving vanuit Brussel blijven hetzelfde. Het betekent dat Nederland zich moet houden aan een reductie van de stikstofuitstoot van 50 procent in 2030. Ik denk alleen dat de wijze waarop Nederland invulling wil geven aan deze eisen op de schop gaat. Het huidige kabinet kiest ervoor om de uitstoot vooral te reduceren in de agrarische sector. En dan ook nog eens vrijwel geheel door de veestapel te verkleinen. Innovatie en technologische oplossingen zijn geen optie voor dit kabinet. Dit zal veranderen door de winst van BBB. Ik denk dat reductie veel meer met innovatie gereduceerd gaat worden. En ook dat die reductie kleiner zal zijn dan de coalitie wenst.’ Van Dellen verwacht dat opkoopregelingen vrijwillig worden en dat er geen gedwongen beëindiging kan zijn.
Harold Schreur (Eshuis) stelt dat met de winst van de BBB de stikstofproblematiek niet ineens van tafel is. ‘Er moet wel beleid komen. Van de agrarische sector mogen we verwachten dat zij hier constructief in zitten en ook niet onnodig vertragen.’ Schreur denkt dat de verkiezingsuitslag duidelijk maakt dat de samenleving wil dat boeren op een goede wijze financieel gecompenseerd gaan worden. Hij maakt zich wel zorgen dat de verkiezingsuitslag vertraging gaat betekenen voor andere nijpende dossiers, zoals de woningbouw. Van Dellen: ‘De stemming onder agrarische klanten was een dag na de uitslag ronduit positief. Sommigen leken te denken dat het hele stikstofbeleid nu van tafel is. Waarbij we ons ook moeten realiseren dat het formatieproces nog helemaal doorlopen moet worden.’
Gijp en Derksen
Dat vindt ook de Groninger Harry Marissen. Hij herinnert zich de winst van Forum voor Democratie in 2019. ‘Die heeft Nederland niet veel gebracht. Ik verwacht van BBB wel meer intenties om problemen die er wel degelijk zijn eindelijk op te lossen.’ Harold Schreur vindt het positief dat de hoge opkomst laat zien dat de politiek leeft bij de Nederlanders. Hij hoopt de komende jaren op een iets minder Randstedelijk geluid vanuit Den Haag. Erik-Jan Kreuze is iets minder optimistisch gestemd. Hij vraagt zich af wat BBB wil doen aan andere issues dan stikstof. ‘Maar bovenal ben ik bezorgd om de invloed van mannen als Gijp en Derksen…’
Gelukkig is er voor onze soortgenoten die daar voor kiezen, met de huidige gang van zaken in de natuur, in de toekomst genoeg zand om vooral lekker hun kop in te blijven steken..
Stikstof is ook een groeistof. Als je van onkruid, zoals brandnetels, af wil moet je ze een groeistof geven. Dat wist mijn opa me al te vertellen. Zo’n “gevaar” zit er ook in de -te- snelle groei van een partij. Daarom: het volk heeft gekozen, voor BBB, wens ze daarom sterkte voor deze giga klus.