Tempered Radicals | Erik-Jan Kreuze: “Maak van elke dag een museumdag”

Wat vind je ervan dat je wordt gezien als tempered radical op het gebied van duurzaamheid?

“Bij de term tempered radical voel ik mij niet echt thuis. Ik wil vol gas geven, dus niet tempered. En radicaal ben ik ook niet. Veranderingen vragen geduld. Maar wat je ziet in dit gezelschap van getemperde radicalen, om toch maar bij deze term te blijven, is dat het mensen zijn die vooral geïnspireerd raken door vernieuwing. Er staat iets nieuws te gebeuren, en dat vinden ze leuk en daarmee gaan ze graag aan de slag. Om die reden ben ik ook met duurzaamheid begonnen. De tweede reden is dat ik christendemocraat ben. Ik kon ook best goed opschieten met Sybrand Buma, vooral vanwege zijn humor. Sybrand is degene die zei dat we Nederland een beetje beter moeten nalaten dan we haar hebben gekregen, voor een land dat we willen doorgeven. Dat motto zit ook erg in mijn DNA: mijn christelijke DNA. Het is hartstikke leuk om klanten te bedienen, groeiende bedrijven, winstmarges, dividenduitkeringen en dergelijke. Maar wat heeft de volgende generatie eraan? Wat hebben onze kinderen eraan? Zo’n tien jaar geleden begon ik het boekje The Big Five for Life te lezen. Daarin zeggen ze: maak van elke dag een museumdag. Zorg ervoor dat je iets bijdraagt dat terugkomt in je museum, niet voor niets zijn wij ‘hoveniers van Gods tuin’. Accountants mogen best wat meer morele standpunten innemen.”

Kun je daar wat voorbeelden van noemen?

“Dat is best gevaarlijk, hoor. Ieder doet zo zijn best op zijn manier, ook al is hij grootverdiener. Ik heb altijd geleerd: het gaat er niet om wat je verdient, maar wat je ermee doet. Dus ik moet wel oppassen met moraliseren. Misschien is het ook een term die beladen is. Maar een motto ‘bijdragen aan meer dan geld verdienen’, dat zou me wel passen. Ethische economie hoor ik ook veel in Duitsland. Ik ben al een beetje georiënteerd geraakt op de Duitse ontwikkelingen. Zo kwam ik ook bij Economy for the Common Good. Deze methode kijkt niet alleen naar duurzaamheid, maar ook naar financiering, aandeelhouders, dividend en belastingregels. Het is een academische benadering, maar wel een die holistisch opereert en daarom ons aanspreekt bij Afier. De vraag is natuurlijk hoe we dit allemaal praktisch vormgeven. In mijn praktijk als accountant heb ik vaak gemerkt dat duurzaamheid en ethische overwegingen niet vanzelfsprekend op de agenda staan van mkb-bedrijven. Veel ondernemers zijn vooral bezig met de dagelijkse gang van zaken, de winstgevendheid en overleven in een competitieve markt. Toch geloof ik dat er manieren zijn om duurzaamheid en ethische verantwoordelijkheid in het bedrijfsleven te integreren zonder dat dit ten koste gaat van de economische prestaties.”

Wat spreekt je zo aan in de Economy for the Common Good?

“Het heeft elementen die me raken. Het sociale en ecologische wordt gecombineerd met ‘financieel-ethische vraagstukken’. Het is goed inzet in het mkb en daarnaast ook heel idealistisch. Het vraagt geen duizenden euro’s (aan consultancy-uren) om in een bedrijf te implementeren. En als je dan een consultant of auditor nodig hebt zijn uurtarieven op een maatschappelijk acceptabel niveau gemaximeerd. Wij nemen elementen nu al mee in onze managementletters. Bij al mijn controleopdrachten, zowel profit als non-profit, hebben we een hoofdstuk duurzaamheid opgenomen. Op een vijftiental punten kwalificeren wij waar de klant staat. Dit zijn concrete vragen zoals: Is er beleid? Is erover nagedacht? Zit er een strategie achter? Worden er vragen gesteld over certificering op bepaalde methodes? Onderaan de lijst staat: Is men bereid transparanter te zijn? Dit is een heel concreet punt. Mijn teammanagers vullen dit in en bespreken dit met hun controleleiders. Wij bespreken dit vervolgens met de bestuurder en toezichthouder. Auditpartners zijn daarmee direct betrokken. De reacties zijn wisselend: soms schrikt de raad van commissarissen en soms vinden ze dat ze vooral negatief worden beoordeeld op formele punten. Voor de CSRD-plichtigen zijn we volop bezig. Binnen de SRA-kantoren zijn deze bedrijven echter dun gezaaid. Er zijn er maar weinig en CSRD-plichtigheid is daarmee voor veel kantoren geen groot businessmodel. Daarom duiken er adviesbedrijven en bedrijfjes op die zich hierin specialiseren. Maar de vraag is wel wie straks de certificering gaat doen. Als je zoals wij minder dan vijf CSRD-plichtige klanten hebt, is het een krappe markt om je ervaringsprofiel in op te bouwen. Daarom moeten we samenwerken. Wij hebben gelukkig wel een groep collega’s die hiermee graag mee bezig zijn. Ze steken er tijd in en organiseren seminars voor onze klanten.

Naast duurzaamheid besteden we ook aandacht aan gedrag en cultuur in bedrijven. We hebben hiervoor ook een paragraaf in de managementletter. Het gaat hierbij om simpele, concrete punten zoals: Is er een gedragscode? Is er een klokkenluidersregeling? Hoe is het beleid ten aanzien van wachtwoorden? Dit zijn allemaal waarneembare dingen die belangrijk zijn voor de soft controls binnen een organisatie. We doen dit nu voor het vierde rapportagejaar en hebben inmiddels een online tool waarop klanten kunnen doorklikken. Een ander aspect waaraan we aandacht besteden, is de gelijkheid binnen ons eigen bedrijf. We hebben een equal pay check ingevoerd, vooral tussen mannen en vrouwen. We willen zeker weten dat we mannen en vrouwen gelijkelijk belonen. Dit is een klein, maar belangrijk onderdeel van onze aanpak. Overigens deden wij voor een groot IT-bedrijf uit de USA ook zo’n onderzoek voor hun 1600 contractors in Nederland. We noemen dat fair pay audit. Ze kun je er ook commercieel weer iets mee. Tenslotte kijken we naar wat we met onze winsten doen, of we netjes belasting betalen en hoe we onze dividenden verdelen. Dit zijn allemaal aspecten van Economy for the Common Good die we serieus nemen. Het is een concept dat in Duitsland en andere landen steeds meer aanhang vindt. Er wordt door een grote groep mensen aan gewerkt en ik volg veel onlinesessies om op de hoogte te blijven. Ik probeer dit ook in Nederland te integreren. We moeten onze klanten motiveren om mee te doen aan deze of vergelijkbare bewegingen, ook al is het niet altijd makkelijk.”

Hoe kunnen we die principes in de accountancypraktijk implementeren?

“Ik ben Drent, dus ik houd van duidelijkheid en praktische toepasbaarheid. We moeten onze klanten meenemen in dit denken en hun laten zien wat de voordelen zijn op de lange termijn. Het gaat om meer dan alleen winst. Het gaat erom waarde te creëren voor de toekomst, voor onze kinderen en voor de samenleving als geheel. Dus waar staan we nu en wat kunnen we doen om verder te gaan? Het begint allemaal met bewustwording en zetten van kleine stappen. We moeten onze klanten bewust maken van de mogelijkheden en hun laten zien hoe ze deze kunnen integreren in hun dagelijkse bedrijfsvoering. Het is een uitdaging, maar een die de moeite waard is. Samen kunnen we een verschil maken. Accountants hebben een unieke positie in het bedrijfsleven. We hebben de mogelijkheid bedrijven te adviseren en hen te helpen duurzame en ethische keuzes te maken. Dit vraagt om een verandering in mindset, zowel bij onszelf als bij onze klanten. We moeten ons blijven ontwikkelen, nieuwe kennis opdoen en openstaan voor nieuwe ideeën. Dit is geen gemakkelijke weg, maar wel een noodzakelijke.

Het is belangrijk dat we ons realiseren dat duurzaamheid en ethische verantwoordelijkheid geen modewoorden zijn, maar essentiële elementen voor de toekomst. We moeten deze waarden integreren in ons werk en onze klanten helpen hetzelfde te doen. Dit vraagt om geduld, doorzettingsvermogen en een langetermijnvisie, zeker ook van partners van accountantskantoren… In de komende jaren zullen we bij Afier eraan blijven werken en onze praktijken verbeteren, ons netwerk groter te maken en kennis te delen. We moeten samenwerken met andere professionals, zowel in Nederland als internationaal, om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. Dit is een gezamenlijke inspanning die vraagt om betrokkenheid en toewijding. Het is een uitdaging, maar een die we met beide handen moeten aangrijpen. Laten we onze klanten, collega’s en de bredere gemeenschap laten zien dat duurzaamheid en ethische verantwoordelijkheid niet alleen mogelijk zijn, maar ook essentieel voor ons voortbestaan. Met deze visie voor ogen blijven we werken aan een toekomst waarin bedrijven niet alleen succesvol zijn in financiële termen, maar ook een positieve bijdrage leveren aan de samenleving en het milieu. En in tussen er ook een redelijk inkomen mee verdienen.”

Aan welke Tempered Radical wil jij de pen doorgeven en waarom?

“Ik geef de pen graag door aan Joost Kelderman, omdat ik benieuwd ben hoe hij tegen de ontwikkelingen aankijkt. Meer specifiek ben ik benieuwd hoe hij omgaat met ‘tegenwind’ voor deze ethische uitdagingen.”

Erik-Jan Kreuze is Impact Accountant voor maatschappelijke organisaties en sociale bedrijven en vennoot bij Afier. Daarnaast is hij IT-auditor bij Afier IT-auditors.

De interviews in deze rubriek zijn op persoonlijke titel en vertegenwoordigen daarmee niet per definitie de visie van de organisaties waaraan de geïnterviewden verbonden zijn.