Bent u net bekomen van een omvangrijk uitfaseringsproces waarin het in eigen beheer gehouden pensioen met dito waarderingsvraagstukken en fiscale sancties is omgezet in een lichter, pseudo-lijfrenteregime (de ODV) of zelfs is afgekocht, mag u – als het aan Koolmees ligt – weer aan de bak. Er ligt immers een pensioenakkoord. Met daarin meer dan pensioen. Neem bijvoorbeeld de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Begin juli ging de kogel door de kerk en was er na 10 jaar afwisselend polderen en hakken in het zand een pensioenakkoord. Veel is nog onzeker en zal pas duidelijk worden in het wetgevingsproces dat vanaf de tweede helft van 2020 op volle kracht gaat draaien. De beoogde ingangsdatum is 1 januari 2022 met een overgangsperiode van 4 jaar. Per 1 januari 2026 moet elke pensioenregeling aangepast zijn aan het pensioenakkoord.
U dacht dat het pensioenakkoord alleen gaat over werknemerspensioenen? Nee, ook het arbeidsongeschiktheidspensioen van ondernemers, beter gezegd, het ontbreken van zo’n voorziening bij veel ondernemers, is een actiepunt in het akkoord.
De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering
In het pensioenakkoord is afgesproken dat er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering gaat komen voor ZZP’ers. Dit is vooral een wens van de vakbonden. Op verzoek van Koolmees heeft de Stichting van de Arbeid (STAR) in maart 2020 in het rapport “Keuze voor zekerheid” de contouren ervan geschetst. Het kabinet is van plan om dit voorstel over te nemen en in het najaar van 2020 met een wetsvoorstel te komen. De verplichte verzekering gaat gelden voor ZZP’ers, vrije beroepsbeoefenaren, ondernemers en DGA’s zonder personeel. Een grote groep die in totaal meer dan 1.000.000 potentieel verplichte verzekerden omvat. Potentieel, omdat er eerbiedigende werking geldt voor bestaande arbeidsongeschiktheidsverzekeringen mits deze tenminste gelijkwaardig zijn aan de verplichte verzekering. En deze gelijkwaardigheid zal voor de meeste potentiële verzekerden geen probleem zijn. De verplichte verzekering biedt voor een forse premie slechts een magere dekking en voorwaarden.
Opt-out
Gelukkig komt er een opt-out mogelijkheid. Dat betekent dat een ZZP’er er slim aandoet om, voordat deze wet er doorheen komt, zelf een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten. Bij een private verzekeraar zal, verwacht ik, 95% van de ZZP’ers beter af zijn. Resultaat van de verplichte verzekering, uit te voeren door het UWV met premie-inning door de Belastingdienst, – u krijgt een beeld inmiddels – zal zijn dat alleen nog de privaat onverzekerbare ondernemers voor het UWV overblijven. Deze vorm van anti-selectie wil men voorkomen door met terugwerkende kracht een deadline voor de eerbiedigende werking op te nemen. De deadline staat vooralsnog op 3 maart 2020, de datum van publicatie van het rapport van de Stichting van de Arbeid. Het UWV eerbiedigt de op deze datum bestaande verzekeringen die tenminste gelijkwaardig zijn. Ik verwacht dat controle op deze deadline niet of nauwelijks mogelijk is. Het UWV zal moeten toetsen of de al lopende private verzekering kwalitatief en kwantitatief gelijkwaardig is aan de verplichte verzekering. Gelet op de problemen die het UWV zelf ziet bij de uitvoeringstoets lijkt dit geen haalbare kaart.
Bovendien kan de deadline worden omzeild door een hogere jaarlijkse uitkering bij arbeidsongeschiktheid te verzekeren dan het maximum bij het UWV van € 21.000 per jaar. In het rapport staat immers vermeld dat het niet wenselijk is, dat er twee uitvoerders zijn van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, het UWV en een private verzekeraar. De privaat afgesloten verzekering krijgt dan voorrang.
Uitvoeringstoets valt negatief uit
Tegelijkertijd met het pensioenakkoord zijn het UWV en de Belastingdienst met een uitvoeringstoets gekomen. Het UWV voorziet op voorhand al grote problemen bij de uitvoerbaarheid van de verplichte verzekering met betrekking tot de afbakening van de groep die gaat vallen onder de verplicht verzekerden, de complexiteit van de keuzemogelijkheden, de re-integratie, de beoordeling of een private verzekering gelijkwaardig is en de anti-selectie. Het UWV adviseert om te kiezen voor de eenvoud van de inmiddels al weer lang afgeschafte WAZ. De WAZ kende geen eerbiedigende werking voor bestaande verzekeringen en keuze mogelijkheden.
De Belastingdienst geeft aan dat de ICT op korte en middellange termijn hier nog niet klaar voor is en vreest de toename van af te handelen bezwaren. En concludeert dat de Belastingdienst de verplichte AOV voor ZZP’ers in zijn voorgestelde vorm niet kan uitvoeren.
Afname aantal ZZP’ers?
Maar de wal keert misschien wel het schip. In een advies aan de Hoge Raad heeft advocaat-generaal De Bock onlangs de bijl aan het ZZP-schap gezet. Bij de beoordeling of er sprake is van schijnzelfstandigheid is de AG kort gezegd van mening dat het gezagscriterium moet gelden boven de bedoeling van partijen bij het aangaan van de ZZP-overeenkomst. De bedoeling van de opdrachtgever en ZZP’er is veelal het vermijden van de arbeidsovereenkomst. Echter de uitvoering door partijen in de praktijk is vaak zodanig dat er in de ogen van de AG sprake is van een arbeidsovereenkomst. Wanneer de Hoge Raad dit advies volgt zal er veel schijnzelfstandigheid verdwijnen en zal het aantal ZZP’ers drastisch afnemen. Deze pseudo-ZZP’ers worden werknemer en zijn hiermee verzekerd voor arbeidsongeschiktheid via de werknemersverzekeringen.
Conclusie, niet afwachten met terugdringen van de onverzekerde ZZP’er
De wens tot het terugdringen van de onverzekerde ZZP’er wordt breed gedragen. Voor de invulling met een verplichte verzekering uit te voeren door UWV en Belastingdienst is veel minder draagvlak. Deze instanties zien vooral en terecht veel problemen. Gekoppeld aan de relatieve hoge voorgestelde premie en in verhouding lage dekking en slechte voorwaarden lijkt de verplichte verzekering in zijn voorgestelde vorm een doodgeboren kindje. De politiek is nu aan zet en kan kiezen voor een voorzienbaar fiasco door de verplichte verzekering in zijn huidige vorm er doorheen te drukken of kiezen voor een variant van de WAZ. Wat er ook van komt, 95% van de ZZP’ers is beter af bij een private verzekeraar.
Advies aan de MKB-accountant
Het advies aan de MKB-accountant is om niet lijdzaam af te wachten tot de verplichte verzekering er is. Maar om de onverzekerde ZZP’ers te stimuleren om een aan de voorgestelde verplichte verzekering gelijkwaardige verzekering af te sluiten en te beoordelen of een al bestaande verzekering aan de gelijkwaardigheid voldoet. Op basis van de belastingaangifte kan de MKB-accountant immers nagaan wie een verzekering heeft. De productadvisering over de arbeidsongeschiktheidsverzekering laat hij dan weer over aan de professional in zijn netwerk.
Witte vlekken
Maar u bent nog niet klaar met uw pensioenadvies. De volgende keer ga ik in op uw rol bij de bestrijding van witte vlekken. Witte vlekken? Ja, die passen namelijk niet in de bonte was van ons gefragmenteerde fiscale pensioenstelsel.
Door Kees Beishuizen, pensioenconsultant en financieel planner voor ondernemers bij Montae&Partners.
Geef een reactie