Huisaccountant PwC keurt de jaarrekening van Groningen over 2023 goed. Maar de gemeenteraad krijgt het advies mee bij de voortgang van grote projecten scherp te zijn op het financiële verloop en de risico’s. PWC-accountant Sytse Jan Dul maakt duidelijk dat de gemeente zich geen grote misstappen kan veroorloven. Hij omschrijft de financiële positie als kwetsbaar.
Op de vraag van een D66-raadslid welke projecten risicovol zijn, antwoordt Dul dat dit in de rest van het land ‘vooral spoorzones en grote infrastructurele werken’ zijn. ‘We hebben gemeenten gehad waar de reservepot voor grote projecten al heel snel leeg was. En toen moest het grote werk nog beginnen. Wees alert op wat er gebeurt. Het kan heel hard gaan’, zegt Dul. De stad bezit veel bouwgrond maar heeft daarvoor ook fors geld geleend. Omdat de woningbouw achterblijft, kent de grondexploitatie van het project Meerstad een tekort van 300 miljoen euro. Groningen heeft een strategische investeringsagenda waar voor miljarden aan grote projecten op staan.
Kwetsbare positie
‘Bij andere gemeenten zie je noodgedwongen uitstel van woningbouwprogramma’s van vijf jaar door bijvoorbeeld netcongestie en tegenvallende verkoop door hogere rentes. Uitstel betekent dat het je geld kost. Het is goed om daar als raadslid kritisch op te zijn. Laat je goed meenemen in het financiële verhaal’, aldus Dul, die al een aantal jaren wijst op de kwetsbare positie van Groningen. Volgens de accountant moet de raad zich over de stand van zaken bij grote projecten niet laten overstelpen met dikke stukken. ‘Het kost veel tijd om die te maken. Als dat maanden in beslag neemt, is de peildatum al lang verstreken en ben je niet meer actueel.’ Dul komt met het idee een dashbord te maken met minder tekst en kengetallen.
Benchmark
De opmerkingen van Dul sluiten aan bij de jaarlijkse benchmark van BDO. De Nederlandse gemeenten verwachten in 2026 een gezamenlijk tekort van € 1,1 miljard. De begrotingen tot en met 2027 kleuren voornamelijk rood, constateerde BDO in januari. De vraag is of gemeenten in staat blijven om grote maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie en woningbouw te realiseren en de taken binnen het sociaal domein uit te voeren. Niet alleen het geld vanuit het Rijk wordt minder, ook de krapte op de arbeidsmarkt bedreigt de slagkracht van gemeenten.
Zandvoort
Maar waar een deel van de gemeenten in Nederland financieel uiterst voorzichtig moet zijn, is er anderzijds de trend van gemeenten die structureel te weinig uitgeven. De gemeente Zandvoort heeft vorig jaar bijna 9 miljoen euro minder uitgegeven dan begroot. Zandvoort dankt zijn groene cijfers maar zeer ten dele door hoger dan verwachte inkomsten. Zo kreeg de gemeente meer geld voor de opvang van gevluchte Oekraïners dan eraan werd uitgegeven. En ook de parkeeropbrengsten zijn aanzienlijk hoger dan was ingeschat. Maar de belangrijkste reden voor het overschot is dat de gemeente minder investeert dan vooraf becijferd. Waar Zandvoort de ambitie heeft jaarlijks ruim 14 miljoen euro te steken in diverse projecten, komt ze in werkelijk niet verder dan iets meer dan 8 miljoen.
Eindhoven
Ook Eindhoven kampt met een overschot. Dat bedroeg in 2023 zo’n 21 miljoen euro (op een begroting van in totaal ruim 1 miljard euro). Huisaccountant Deloitte constateerde dat de realiteit van de begroting niet strookt met de beschikbare capaciteit en mogelijkheden. ‘De begroting is meer gebaseerd op politiek-bestuurlijke ambities dan op wat de gemeente daadwerkelijk (..) kan realiseren’, schreef de accountant eind mei. ‘Onze realisatiekracht komt niet overeen met de ambities. Al jaren is dat een aandachtspunt”, zei Volkan Memis van coalitiepartij D66.
Geef een reactie